Theo Reuters, Hội nghị cấp cao của Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 30 diễn ra tại thủ đô Manila, Philippines, đã bế mạc ngày 29/4, nhưng phải đến sáng 30/4 mới ra tuyên bố chung.
Theo đó, tuyên bố tái khẳng định cam kết chung của các nước thành viên về việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh tại khu vực, cũng như tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS).
Tuy nhiên, tuyên bố chung không đề cập đến phán quyết của Tòa trọng tài về vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc, đồng thời cũng không nhắc tới việc xây dựng đảo nhân tạo phi pháp và hành động quân sự hóa của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Ngoài ra, tuyên bố ASEAN cũng nhấn mạnh đến “sự tăng cường hợp tác giữa hiệp hội và Trung Quốc”, song không đề cập đến những “căng thẳng” hay “các hành động leo thang” từng được nói đến trước đó. Tuyên bố này chỉ cho biết một số lãnh đạo lo ngại về “những sự việc tiến triển gần đây”.
Về vấn đề Triều Tiên, các quốc gia thành viên ASEAN bày tỏ lo ngại về sự leo thang trên bán đảo này, và kêu gọi Bình Nhưỡng tuân thủ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.
“Chúng tôi yêu cầu Triều Tiên ngay lập tức tuân thủ đầu đủ các cam kế từ những nghị quyết liên quan trước đây của Hội đồng Bảo an LHQ và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự kiềm chế vì lợi ích duy trì hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực cũng như trên thế giới”, tuyên bố từ Chủ tịch ASEAN cho hay.
Trả lời Reuter, một quan chức ngoại giao ASEAN nhận định tuyên bố chung đã phản ánh chân thực không khí tại hội nghị ở Manila. “Chúng tôi tôn trọng quan điểm của Philippines và đã hợp tác với Manila với tư cách là chủ tịch ASEAN trong năm nay. Tuyên bố đã phản ánh rõ ràng quá trình thảo luận của các vấn đề”, vị quan chức cho biết.