Thông số 2 bàn sau 3 trận là không thể chấp nhận được nếu nhìn vào chất lượng hàng công tuyển Anh. Theo thống kê của Opta, các trận đấu có đội tuyển Anh ở vòng bảng có chỉ số bàn thắng kỳ vọng (phản ánh khả năng ghi bàn dựa trên số lượng, chất lượng các pha dứt điểm) thấp nhất giải.

Sư tử hóa mèo

Mùa 2023/24, đội trưởng tuyển Anh Harry Kane ghi 44 bàn sau 45 trận cho Bayern Munich. Ba mũi nhọn sau lưng anh gồm Bukayo Saka, Jude Bellingham và cầu thủ hay nhất mùa giải Ngoại Hạng Anh là Phil Foden đều ghi từ 20 bàn đổ lên.

Chỉ 4 người họ cộng lại có 100 bàn thắng, đều tại những giải đấu khốc liệt bậc nhất như Premier League, La Liga, Bundesliga và Champions League. Trên lý thuyết, sự kết hợp của họ sẽ tạo nên hàng công cực mạnh, gợi nhớ hình ảnh tuyển Anh ở World Cup 2006.

Đội tuyển Anh hiện tại thậm chí còn mạnh hơn thời đó, không chỉ có những cá nhân xuất chúng mà còn sở hữu điều kiện để xây dựng lối chơi ấn tượng hơn.

Bối cảnh 2024 của bóng đá Anh đã rất khác 2006 khi Premier League chuộng phong cách kiểm soát, nhiều CLB, nhiều HLV giỏi tổ chức xuất hiện.

"Tam sư" với nòng cốt là những cầu thủ Man City, Arsenal lẽ ra có thừa năng lực để xây dựng một lối đá tấn công bắt mắt không kém Tây Ban Nha hay Đức.

Tuy nhiên, tất cả chỉ là lý thuyết. Ở câu lạc bộ, họ đá "như rồng như hổ" nhưng khi lên đội tuyển quốc gia, tất cả đều hóa thành những chú mèo vô hại trước hàng thủ đối phương.

Ba trận vòng bảng EURO 2024 một lần nữa cho thấy hình ảnh nhàm chán quen thuộc của “Tam sư”. Trước Serbia, hàng công triệu USD của người Anh chỉ có 5 lần dứt điểm, ghi đúng một bàn.

Tới trận gặp Đan Mạch, họ tiến bộ đôi chút với 11 lần dứt điểm nhưng không thể lập công. Hai trận ấy có cùng điểm chung: Anh kiểm soát bóng tốt hơn nhưng dứt điểm ít hơn đối thủ.

Trận gặp Serbia là minh chứng rõ nét nhất cho hình ảnh tuyển Anh. Những ngôi sao tuyến trên của họ có tới 18 lần đi bóng thành công nhưng số pha tấn công vào 1/3 cuối sân và vùng nguy hiểm đều kém đối thủ.

Nghĩa là tuyển Anh có cá nhân tốt nhưng tập thể tệ, thể hiện của từng cầu thủ xuất sắc nhưng lối chơi đồng bộ hạn chế. HLV Gareth Southgate rõ ràng không thể phát huy hết năng lực của những cầu thủ dưới quyền.

Ông sở hữu những cầu thủ tấn công hay nhất thế giới nhưng vẫn lấy lối đá chắn chắn làm chủ đạo. Xem tuyển Anh thi đấu, cảm giác cầu thủ của họ mạnh ai nấy đá với tâm thế “tự làm tự ăn”.

Đội tuyển Anh thiếu những pha tấn công theo bài vở rõ ràng, thiếu các mảng miếng phối hợp. Họ dường như phụ thuộc vào cảm hứng cá nhân của những Foden, Bellingham hay Saka.

Từng người trong số họ đều xuất sắc nhưng không tạo thành một khối thống nhất. Ví dụ, Foden chỉ chuyền cho Kane tổng cộng... 1 lần trong 3 trận đấu, ít hơn cả số đường chuyền của tiền vệ Man City cho thủ môn Jordan Pickford.

Huấn luyện viên là điểm yếu?

Lối chơi của tuyển Anh phản ánh chính xác phong cách của Gareth Southgate, vốn là một trung vệ, chỉ chơi bóng và làm việc trong nước. Ông gần với thứ bóng đá thể chất, nhanh gọn và thực dụng, là mẫu HLV truyền thống với tư duy bóng đá an toàn trên hết.

Đó là lý do tuyển Anh khác Tây Ban Nha, khác Đức dù nhân sự trong tay Southgate chẳng kém cạnh những gì Julian Nagelsmann hay Luis de la Fuente sở hữu.

Nhiều người sẽ thắc mắc sao tuyển Anh vẫn giữ một huấn luyện viên “cổ lỗ sĩ” khi chính Ngoại hạng Anh cũng đã thay đổi rất nhiều.

Câu trả lời nằm ở hai chữ thành tích

EURO 2024 đã là giải đấu lớn thứ 4, năm thứ 9 Southgate gắn bó với tuyển Anh. 9 năm ấy là những cột mốc đáng nhớ, vượt trội các tiền nhiệm. Một lần bán kết World Cup, một lần chung kết EURO và tệ nhất cũng tới tứ kết World Cup (2022), triết lý của Southgate có thể bị chỉ trích, nhưng thành tích là không hề tầm thường.

Tuyển Anh dưới thời Southgate nhàm chán nhưng không còn là hổ giấy. Họ đang đứng thứ 5 trên BXH FIFA và là ứng viên nghiêm túc cho mọi giải đấu lớn.

Ngay tại EURO năm nay, chúng ta cũng có thể tìm thấy điểm sáng nơi người Anh, ấy là hàng thủ vững chắc khi mới lọt lưới một lần sau 3 trận.

Thành tích ấy không hề tệ giữa bối cảnh của cuộc khủng hoảng nhân sự tại hàng thủ, nơi người Anh mất Harry Maguire, Kalvin Phillips còn Luke Shaw chưa thể thi đấu vì chấn thương. Thông số 1 bàn thua sau 3 trận cũng gợi nhớ hình ảnh tuyển Anh ở EURO trước, giải đấu mà họ chỉ thua 2 bàn sau 7 trận và tiến tới chung kết.

Đó là lý do Southgate vẫn tự tin dù chai lọ rơi như mưa và những tiếng la áo xuất hiện dưới bầu trời RheinEnergieStadion rạng sáng nay. “Chúng tôi đã mang niềm vui đến với nước Anh suốt 6 hay 7 năm qua. Tôi nghĩ mọi người hãy luôn ghi nhớ niềm hứng khởi mà các cầu thủ mang lại. Tuyển Anh phải rất, rất cẩn thận để tiếp tục giữ lấy niềm vui ấy (cho đất nước)”.

Và chừng nào thành tích của tuyển Anh còn đủ ấn tượng, ghi 2 bàn hay 10 bàn tại vòng bảng sẽ chẳng phải thứ mà Southgate quan tâm.