Giai đoạn bùng nổ công nghệ của Trung Quốc có vẻ đã qua. Những gã khổng lồ Internet của họ - từng được ca tụng là động cơ của nền kinh tế - giờ bị khinh miệt vì khai thác dữ liệu người dùng, lạm dụng công nhân và bóp nghẹt sự đổi mới. Jack Ma – người đồng sáng lập tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Alibaba – là một "thần tượng sụp đổ" điển hình khi các công ty của ông chịu sự giám sát của chính phủ.
Nhưng có một nhân vật công nghệ đang khiến giới trẻ Trung Quốc cảm thấy hứng thú – người pha trộn giữ khả năng "quăng bom" thần thánh và một "thuyền trưởng dũng cảm" trên hành trình phá vỡ mọi rào cản về công nghệ: Elon Musk.
Ông ta đã tạo ra một đế chế và trở thành người giàu nhất thế giới. Ông ta là niềm hy vọng của mọi người", Jane Zhang, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của ShellPay – một công ty blockchain tại Thượng Hải cho biết.
Dù tò mò, ghen tị hay thần tượng, Elon Musk cũng là chủ đề hot tại Trung Quốc. Các nền tảng mạng xã hội tràn ngập video, bài báo phân tích về việc liệu vị tỉ phú gốc Nam Phi là một thiên tài hay kẻ lừa đảo, đồng thời khai thác mọi thông tin từ quá trình học tập đến sở thích ăn lẩu của ông ở Bắc Kinh. Các startup sống chết với tư duy "nguyên tắc đầu tiên" của Elon Musk – tìm kiếm giải pháp bằng cách kiểm tra vấn đề ở cấp độ cơ bản nhất của chúng. Hàng loạt cuốn sách của các tác giả Trung Quốc hứa hẹn vén màn bí mật của "Iron man tại thung lũng Silicon".
Trong một chủ đề dài về Elon Musk trên trang web hỏi đáp Zhihu, người dùng có nickname Moonshake viết: "Hầu hết mọi người khởi đầu đầy hy vọng nhưng dần chấp nhận sự tầm thường. Đó là số phận. Chỉ một siêu nhân như Musk mới có thể vượt qua cái tầm thường, hướng tới cái vô tận để thấy được sự kỳ vĩ của vũ trụ".
Một người khác cho biết anh đặt tên con là Elon để thể hiện sự ngưỡng mộ.
Elon Musk càng nổi bật, sự thất vọng của người Trung Quốc dành cho ngành công nghệ của họ càng tăng thêm bởi họ cảm thấy Trung Quốc không còn đổi mới hoặc phát minh ra thứ gì đó mới. Trong khi Elon Musk đang trong hành trình chế tạo ra những chiếc xe của tương lai, định vị vũ trụ, họ thấy những bộ óc xuất sắc nhất trong thế hệ của mình đang thiết kế trò chơi trên điện thoại di động, tìm cách đưa nhiều quảng cáo hơn trên mạng xã hội và đầu cơ bất động sản.
"Trung Quốc không còn những gã điên ở thung lũng Silicon nữa", Suji Yan – doanh nhân, nhà đầu tư tại Thượng Hải nói.
Những nhóm người thần tượng Elon Musk xuất hiện khắp thế giới, nhưng ở Trung Quốc, sự nổi tiếng của ông còn được giúp đỡ bởi chính phủ Trung Quốc. Elon Musk đã ca ngợi sự thông minh của các quan chức Trung Quốc mà ông đã gặp khi chuẩn bị khai trương một nhà máy tại Thượng Hải. Tesla chính là nhà sản xuất ô tô nước ngoài đầu tiên được phép vận hành nhà máy của mình mà không cần đối tác địa phương.
Elon Musk trong buổi bàn giao chiếc Tesla Model 3 đầu tiên tại nhà máy của hãng ở Thượng Hải (Trung Quốc).
Sự thất vọng với Big Tech (thuật ngữ để chỉ các hãng công nghệ lớn của Trung Quốc) đang lên đến đỉnh điểm tại Trung Quốc. Đối với nhiều người trẻ, nhiều thập kỷ tăng trưởng kinh tế chóng mặt dường như chỉ dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt hơn để giành lấy cơ hội.
Ngoài việc chỉ trích văn hoá làm việc áp lực cao và lạm dụng lao động của ngành công nghệ, người trẻ Trung Quốc còn hoài nghi về tầm ảnh hưởng của các nền tảng Internet như Alibaba với thương mại và tài chính. Tuy nhiên, Giáo sư Biao Xiang – Giám đốc Học viện Max Planck (Đức) tin rằng, người Trung Quốc không quay lưng với các tiến bộ công nghệ. Đó là lý do Elon Musk tạo ra sức hút.
Trung Quốc không thiếu những nhân vật công nghệ "thẳng thắn" giống Elon Musk. Chỉ là sự nghiệp của họ dường như không thể tiến xa.
Justin Sun – người từng trả 4,6 triệu USD để dùng bữa với Warren Bufett - sau đó phải xin lỗi vì "tự quảng cáo quá đà". Hay Jia Yueting – người từng muốn đánh bại Apple ở lĩnh vực điện thoại thông minh - giờ đang ngập trong nợ nần. Thậm chí, Jack Ma cũng gặp rắc rối vì nói "hơi quá thẳng thắn" về sự khó chịu của ông với các cơ quan quản lý.
Tuy nhiên, phong cách có phần đùa cợt của Elon Musk trong mọi vấn đề tạo ra sự hào hứng. Ông được cho là đang giải quyết những vấn đề lớn cho nền văn minh nhân loại như năng lượng bền vững, chỗ định cư mới bên ngoài hành tinh.
Flex Yan – đồng sáng lập Babel Finance cho biết giới trẻ Trung Quốc đang xem Jack Ma và Pony Ma (sáng lập mạng xã hội Tencent) là "những doanh nhân giàu có và thành đạt" hơn là kiểu người có tầm nhìn vĩ đại như Elon Musk.
Những người như Jack Ma, Ponny Ma chỉ đơn giản là "đúng người, đúng thời điểm", ông Yan nói.
Tesla là hãng xe duy nhất được điều hành nhà máy của mình tại Trung Quốc, không qua một đơn vị liên doanh nào.
Jack Ma và Elon Musk từng đứng chung sân khấu tại một hội nghị về công nghệ ở Thượng Hải vào năm 2019. Ông Ma tỏ ra nghiêm túc và thoải mái trong vai trò người điều khiển hội nghị. Trong khi đó, Elon Musk vui vẻ, pha chút bồn chồn. Cả 2 nói chuyện rất nhiều với nhau. Jack ma cho biết hệ quả của những cỗ máy siêu thông minh là con người sẽ được giáo dục tốt hơn. Về vấn đề này, Elon Musk chỉ cười. Trước đó, Elon Musk đã có hàng tá lần cảnh báo về việc trí tuệ nhân tạo sẽ huỷ diệt loài người. Cả 2 thể hiện nhiều sự bất đồng trong suốt buổi nói chuyện.
Trong một video tổng hợp các khoảnh khắc khó xử từ sự kiện, đăng trên trang Bilibili, các bình luận chỉ trích đều nhắm vào Jack Ma. Một người viết: "Đây là người từng được tôn sùng như một vị thần ở Trung Quốc. Trước sự chứng kiến của một bậc thầy thực sự, ông ta giống một con khỉ đang biểu diễn".
Tham khảo nguồn: NY Times