Các bạn chắc chắn đã nghe dự báo thời tiết trên ti vi hoặc trên đài cả ngàn lần. Trong đó người ta luôn nói "Tầm nhìn xa trên mười cây số" và chúng ta đều hiểu họ ngụ ý: Khi trên đại dương, con người thấy được bao xa. Nhưng trong cuộc đời, tầm nhìn xa được tới đâu? Nó phụ thuộc vào mưa nắng, sương mù hay phụ thuộc cái gì?
Ta cùng nhắc lại một chút câu chuyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi để cắt nghĩa nhé!
Sáu người mù và con voi
Một ngày nọ, có sáu người mù cùng chạm vào một con voi, cố gắng xác định hình dạng thật sự của nó.
Người mù đầu tiên sờ vào mũi con voi rồi bảo: "Hóa ra voi là con vật dài dài giống như con rắn thế này đây."
Người mù thứ hai sờ vào tai con voi lại nói: "Hình dáng con voi bè bè như cái quạt tay ấy."
Người mù thứ ba sờ chân con voi xong phán: "Con voi như cái thân cây."
Người mù thứ tư sờ thân mình con voi thì khăng khăng: "Con voi nó như bức tường mới đúng."
Người mù thứ năm sờ đuôi con voi cãi: "Coi voi nó giống sợi dây thừng chứ."
Người mù thứ sáu sờ vào ngà voi khẳng định: "Không, nó nhọn như cây giáo mà."
Thế là sáu người mù to tiếng tranh luận, ai cũng khăng khăng giữ ý kiến của mình, không ai chịu nhường ai.
Hầu hết, chúng ta đều được dạy rằng: Khi kết luận một vấn đề cần nhìn tổng thể, tìm hiểu thấu đáo bằng nhiều góc cạnh, nếu không, sẽ dẫn đến suy nghĩ lệch lạc và những kết luận sai lầm. Câu chuyện còn phê phán những người hiểu biết nông cạn nhưng lại luôn tỏ ra thông thái.
Nhưng, liệu đã bao giờ bạn nghĩ, nếu thay đổi tầm nhìn thì cả sáu ông thầy bói ấy đều đúng hay chưa? Miêu tả con voi không thống nhất do mỗi người sờ một bộ phận khác nhau, nhưng đối tượng vẫn chỉ là con voi. Nói cách khác, phương pháp biểu hiện khác nhau không có nghĩa có nhiều sự thật khác nhau.
Theo đó, sáu thầy bói miêu tả con voi đều đúng – trong tầm nhìn của họ. Và câu chuyện sẽ mang một ý nghĩa khác: những người có quan điểm khác nhau nên tôn trọng lẫn nhau để cùng tồn tại.
Bạn đeo kính trắng, bạn thấy cuộc đời ngập màu sắc sống động như vốn dĩ. Bạn đeo kính đen, mọi thứ đều là một màn âm u tăm tối. Họa, phúc ở đời như hai lọn của sợi dây thừng bện chặt vào nhau.
Phúc và họa nhất định phải song hành. Trên thế gian không ai chỉ toàn hạnh phúc, lại càng chẳng có ai liên tục bất hạnh. Cái quan trọng nhất, là bạn đối diện với hiện thực bằng góc nhìn ra sao.
Thế giới bao đời vẫn thế. Có những thứ nhìn vậy, nhưng chưa chắc đã là vậy. Khác biệt cũng chỉ do bạn cảm nhận nó bằng trái tim thế nào mà thôi.
Người ta nói, tầm nhìn được mở rộng đến đâu, thì tầm vóc con người cũng sẽ vĩ đại hơn đến đó. Hãy để tầm nhìn đa chiều dẫn dắt bạn đến tương lai vô hạn khả năng. Còn bạn, bạn đã sẵn sàng để khai phá những góc khuất trong con người mình chưa?
*Bài viết được trích từ cuốn "Tư duy hạn hẹp bắt chẹt tư duy" của Tomohiro Toda.