Mối đe dọa thực tế
Virus corona đang hoành hành, và mối đe doạ của nó thực tế hơn bao giờ hết. Nhưng bất chấp điều đó, vẫn còn cả những vấn đề cần phải được giải quyết. Dù muốn không muốn nhớ, nhưng Syria vẫn tồn tại, và tương lai của đất nước này phần nhiều phụ thuộc vào những hành động của Nga. Nhưng không chỉ của mình Nga.
Không nên phủ nhận rằng vai trò quan trọng của người Thổ trong cuộc xung đột Syria. Ban đầu, họ đơn giản chỉ hỗ trợ phe đối lập bằng lời nói và, như nhiều người phỏng đoán, bằng cả vũ khí, còn sau đó thì họ tổ chức hẳn cuộc đổ quân và chiếm đóng nhiều khu vực.
Đã vài năm rồi, dưới quyền kiểm soát toàn diện của họ là khu vực phía bắc tỉnh Aleppo – thành phố Afrin. Sau đó, Ankara đã mở rộng vùng ảnh hưởng của mình – họ chiếm những phần còn lại của tỉnh này, thế rồi lún sâu vào câu chuyện Idlib đầy đau khổ.
Nói chung, bằng những nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ nói riêng, thực ra không thể làm Syria trở thành nước cộng hoà, mà gần như bị phân chia thành vài thực thể nhà nước và nhà nước nguyên sinh không hề có sự gắn kết với nhau.
Và danh vị tương lai của Syria hiện giờ khiến không chỉ Điện Kremlin rất lo lắng, mà cả ông Erdogan cùng với bộ sậu của mình.
Mối quan hệ mật thiết giữa Tổng thống Nga Putin và người đồng cấp Syria Assad.
Tương lai nào cho Syria: Liệu TT Assad có bị soán ngôi?
Mới đây, cựu lãnh đạo tình báo Bộ Tổng tham mưu Các lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ, ông Ismail Hakki Pekin đã công bố bài viết trên tờ The Independent phiên bản tiếng Thổ, trong đó thể hiện quan điểm của mình về tương lai của Syria.
Đúng như mong đợi, không thể thiếu được virus corona. Ông Pekin bắt đầu chính từ đó, khi tuyên bố rằng đại dịch sẽ tác động tới đời sống chính trị của đa số các nước một cách nghiêm trọng. Theo ý kiến của ông, tại nhiều quốc gia, thậm chí còn diễn ra sự thay đổi quyền lực. Syria đúng là trường hợp đó.
"Có thể nói rằng chính quyền của TT Basar Assad, nhiều khả năng sẽ đi đến hồi kết", tác giả viết. Ngoài ra, ông Pekin thậm chí còn nêu thời điểm – đó là tháng 6 năm nay. TT Assad sẽ thất thế trong tháng đó, và nguyên nhân là do virus corona.
Tiếc là không có gì cụ thể. Có lẽ sẽ thú vị nếu được biết đại dịch, thậm chí nếu nó nuốt chửng cả Syria, bằng cách nào có thể thổi tung chiếc ghế đang được Tổng thống Assad giữ khá chặt. Có thể thấy rằng trong bối cảnh hiện nay, không ai có thì giờ để quan tâm đến điều đó.
Người dân, chính xác hơn, sẽ quan tâm cho vấn đề sức khoẻ và hàng hoá trong cửa hàng thuốc hơn là tổ chức những cuộc bạo loạn mới. Nếu người dân không lật đổ tổng thống, thì virus corona làm thế nào để phương hại được tới ông?
Không lẽ ông Basar Assad, người thích len lỏi trong các ngõ ngách của Damacus trên chiếc xe riêng, có thể bị lây nhiễm virus.
Tiếp đến, cựu lãnh đạo tình báo Pekin đưa ra luận bàn về đề tài Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có thể thu được lợi ích gì từ điều này. Ông tin rằng Syria trong tương lai có lẽ sẽ bị phân chia như nó đang bị.
Mọi thứ rất đơn giản – một phần sẽ do Damascus kiểm soát, phần tây bắc do các đồng minh người Syria của Ankara kiểm soát, còn phía bắc, và, một phần phía tây sẽ do người Kuds kiểm soát.
Ông Ismail Pekin cho rằng vẫn có thể áp dụng thể chế liên bang trên toàn bộ lãnh thổ Syria, tối thiểu là các bên có thể thoả thuận với nhau trên giấy, nhưng trên thực tế chính quyền trung ương sẽ rất yếu. Sức mạnh thực sự sẽ nằm trong tay những nhà lãnh đạo địa phương.
Nói chung, người Thổ sẽ phải làm gì đó với những người Kuds, mà đã nêu rõ các lợi ích của mình trong các cuộc đối thoại với Nga và Mỹ, những quốc gia cũng quan tâm tới việc phải làm gì với sự tự trị dành cho người Kuds.
Còn Idlib và tỉnh Aleppo, mà tác giả gọi là "Nước cộng hoà Aleppo", chắc chắn sẽ phải được kiểm soát bởi những lực lượng "nằm trong tầm ảnh hưởng" của Ankara. Điều này cần thiết đối với một Thổ Nhĩ Kỳ tương lai.
Thổ Nhĩ Kỳ tung lực lượng lớn vào Syria.
Nhận định sát thực tế của chuyên gia Nga
Chuyên gia quân sự Nga Alexei Leonkov cho rằng không có bất cứ cơ sở nào để đồng tình với trí tưởng tượng của ông Pekin:
"Đây không khác gì những điều viển vông. Tôi không thấy lý do mà virus corona có thể bằng cách nào đó ảnh hưởng tới chiếc ghế Tổng thống của Assad. Không có những yếu tố thực sự để có thể thay thế ông ta trong tương lai gần.
Tình hình liên quan tới virus corona tại Syria đang thay đổi theo chiều hướng tốt nhờ sự giúp đỡ của Nga. Nga đã đưa tới đây hai nhóm đông các chuyên gia. Những người này sẽ không chỉ giúp đỡ chống lại sự lây lan của bệnh dịch. Nhiệm vụ của họ là làm thứ mà trước đây chưa từng tồn tại tại Syria.
Đó là những đơn vị chống phóng xạ, hoá học và sinh học. Điều này cần thiết trong bối cảnh những gì đang diễn ra, và thêm vào đó, các cuộc tấn công bằng vũ khí hoá học, như chúng ta biết, thường xuyên xảy ra, cho nên không thể thiếu hình loại binh chủng này. Đây sẽ là bước tiến lớn.
Liên quan tới khả năng liên bang hoá Syria trong tương lai, đó là một vấn đề không đơn giản. Có vài phương án liên bang hoá, và tạm thời khó có thể nói Damacus lựa chọn phương án nào. Có thể thấy rằng không cần phải phức tạp hoá. Nhưng vấn đề quan trọng ở chỗ, thời điểm đó vẫn còn chưa tới.
Tại Syria, về nguyên tắc vẫn chưa lộ rõ các lực lượng chính trị mà có thể tồn tại lâu dài. Ngoài chính quyền hiện hành, đương nhiên. Lấy thử những người Kuds. Chúng ta vẫn gọi họ đơn giản là những người Kuds, bao gồm cả người Yazidi, mà đó là điều hoàn toàn không chính xác.
Nhiều nguyên thủ và chính khách muốn "Assad must go" đều đã đứt gánh giữa đường
Nói chung, chính những người Kuds tại Syria cũng như Iraq, bao gồm các bộ tộc mà không ít trong số đó chưa thống nhất với nhau trong một loạt các vấn đề chính trị và nhiều vấn đề khác.
Cho nên, chỉ cần trao cho người Kuds sự trự trị, mà bản thân họ không biết làm cách nào để xây dựng khu vực của mình về chính trị, là điều không sáng suốt.
Đúng, điều đó có thể, nhưng sau khi xuất hiện lực lượng chính trị đúng nghĩa, mà có được sự ủng hộ rộng rãi từ phía các bộ tộc. Idlib và Aleppo – vấn đề quan trọng của những tỉnh này nằm ở việc Thổ Nhĩ Kỳ, về bản chất, coi là những lãnh thổ bị mất một cách không công bằng của mình.
Đúng, đây là những lãnh thổ của Đế chế Osman, nhưng quan điểm này cũng không hoàn toàn chính xác.
Câu chuyện này giống với tình hình Ukraine hay không ư? Ở đây có những sự tương đồng. Chúng ta không thể coi nhẹ Ukraine, giống như người Thổ không thể coi nhẹ Idlib hoặc Aleppo. Nhưng các tình huống khác nhau về khía cạnh địa chính trị.
Người Thổ có ít cơ hội tự giải quyết tương lai của các khu vực giáp biên - họ thường xuyên phải bàn bạc với Nga và Iran. Và điều này không được người dân Idlib ủng hộ rộng rãi. Đúng, Ankara có những đòi hỏi nào đó, và họ cố gắng thoả mãn.
Nga sẽ phải trao đổi với họ và lắng nghe, nhưng kết cục chỉ có một - tất cả lãnh thổ sẽ phải nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền hợp danh. Tất cả các cuộc đàm phán sẽ phải dựa trên quan điểm toàn vẹn lãnh thổ của Syria.
Còn sau đó có thể sẽ là nhiều thứ khác - sự xuất hiện của các lực lượng chính trị thân Thổ Nhĩ Kỳ, thân Iran, thân Li-băng…, nhưng họ sẽ không được phép đe doạ tới sự tồn tại của Syria như một quốc gia thống nhất".