Tối 4/3, hãng tin Nga Russia Today (RT) xuất bản bài viết "On the eve of Putin-Erdogan meeting in Moscow, where is the Idlib crisis at?" (tạm dịch: Chiến sự ở Idlib ra sao trước thềm cuộc họp của các ông Putin-Erdogan tại Moscow?) của tác giả Mikhail Khodarenok.
Nhằm cung cấp cho độc giả cái nhìn dưới con mắt của một nhà phân tích quân sự Nga về tình hình chiến sự tại Idlib trong bối cảnh cuộc họp nhằm chấm dứt xung đột ở Syria giữa các lãnh đạo Nga-Thổ chỉ còn vài giờ nữa sẽ bắt đầu, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
Quân đội Syria thương vong và thiệt hại cơ giới nặng nề ở Idlib
Trước thềm cuộc hội đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (dự kiến diễn ra trong ngày 5/3), trong "khu vực giảm căng thẳng" Idlib có 5 đơn vị thuộc tiểu đoàn đặc nhiệm Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) với 4.700 binh sĩ.
Hỏa lực của TAF bao gồm 129 súng pháo cối và 15 hệ thống pháo phản lực. Khả năng chiến đấu của TAF được tăng cường bởi trinh sát pháo binh, tác chiến điện tử, máy bay trinh sát, máy bay không người lái tấn công (UCAV) và máy bay chiến đấu.
Cho tới thời điểm hiện tại, UCAV Thổ là tác nhân gây ra thiệt hại lớn nhất cho Quân đội Arab Syria (SAA) vì hoạt động chủ yếu của chúng là "đi săn" các đơn vị cơ giới (đối với tác chiến chống tăng, UCAV đã chứng tỏ năng lực vượt trội so với pháo và tên lửa chống tăng.
Những người lính Syria cũng đã chịu thương vong lớn - hàng trăm binh sĩ đã thiệt mạng hoặc bị thương.
Các đồng minh của SAA cũng vậy, Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã mất 43 tay súng trong một cuộc tấn công vào một cứ điểm của TAF cũng như thương vong của lực lượng Hezbollah (chủ yếu ở hậu phương và do hỏa lực của UCAV và pháo binh Thổ)
Chỉ trong vài ngày, tổng cộng 191 binh sĩ Syria thiệt mạng và 292 người bị khác thương, hàng chục xe tăng, xe bọc thép và các loại hỏa lực khác bị phá hủy hoặc hư hỏng (các chuyên gia cho rằng hầu hết các trang thiết bị hư hỏng có thể được sửa chữa và tái sử dụng).
Nguy hiểm hơn, đã 3 lần máy bay chiến đấu Thổ Nhĩ Kỳ xâm phạm không phận Syria ở tỉnh Idlib và đã trực tiếp bắn rơi 2 máy bay cường kích, 2 trực thăng và gần đây nhất là một máy bay huấn luyện L-39.
Thay vì hoạt động vào ban ngày dưới sự quan sát của lính Nga, lính đặc nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ chuyển sang tác chiến ban đêm ở Idlib.
Các nhóm khủng bố ở Idlib cũng đã "sức cùng lực kiệt"
Tỉ lệ thuận với thương vong của SAA là những tổn thất to lớn trong hàng ngũ phiến quân và khủng bố do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn. 3 tháng qua, số tay súng chống chính phủ ở Idlib đã giảm phân nửa xuống còn từ 12.000 đến 13.000 tên.
Các nhóm khủng bố "sừng sỏ" đã mất đi các tay súng giàu kinh nghiệm nhất và các đơn vị được huấn luyện tốt nhất nhưng số lượng sụt giảm nói trên không hẳn là do thương vong trên chiến trường mà chủ yếu là do việc đào ngũ hàng loạt.
Nói cách khác, "tử huyệt" của các tay súng ở tây bắc Syria là không còn lực lượng tiếp viện và quân số tiếp tục giảm.
Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu cung cấp cho các đồng minh Syria vũ khí và trang bị khá hiện đại bao gồm xe bọc thép M113 do Mỹ sản xuất, tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM) và tên lửa phòng không vác vai (MANPADS)
Hiện vẫn chưa rõ lực lượng phiến quân và khủng bố có khả năng vận hành MANPADS hay không vì nhiều bằng chứng ở Idlib cho thấy chủ yếu các vụ khai hỏa MANPADS là do binh lính TAF.
Xe tăng Syria kéo theo "chiến lợi phẩm" là một xe bọc thép của phiến quân và khủng bố do Thổ Nhĩ Kỳ viện trợ. (Nguồn: RT)
Thế "cân bằng mong manh" ở Idlib
Chiến trường Idlib trên hầu khắp các mặt trận đã đạt đến "sự cân bằng" dù mong manh. Nếu SAA tiến hành tấn công, pháo binh TAF sẽ ngay lập tức bắn trả và hỗ trợ các cuộc phản công của phiến quân và khủng bố.
Để đối phó với UCAV, SAA đã hạ gục ít nhất là 19 UCAV Thổ Nhĩ Kỳ (theo nguồn của Nga thì 12 Anka-S và 7 Bayraktar TB-2 đã bị bắn rơi trong các hoạt động chiến đấu ở Idlib).
Trong giai đoạn trước của chiến dịch, các mũi tấn công của SAA không có vũ khí để tiêu diệt UCAV Thổ. Hầu như toàn bộ năng lực phòng không của Syria đều tập trung quanh thủ đô Damascus và khi Pantsir-S1 và Buk-M2E được chuyển đến chiến trường, tình thế đã thay đổi.
UCAV Thổ Nhĩ Kỳ hiện chỉ xuất kích vào ban đêm và cố gắng tránh xa các phòng không Syria.
Một UCAV Bayraktar TB-2 của Thổ Nhĩ Kỳ bị bắn rơi trong đêm 4/3 tại tây bắc Syria (Nguồn: SANA).
Căn cứ không quân Khmeimim nơi lực lượng Nga đóng quân vẫn bị tấn công, nhưng không có thông tin thương vong cũng như thiệt hại ở căn cứ này đồng nghĩa với việc phòng không Nga đã hoạt động tốt.
Các tay súng phiến quân và khủng bố hiện đã cách căn cứ khoảng 55 km và với quãng đường này các cuộc tấn công bằng tên lửa và rocket gần như đã chấm dứt. Nhưng nếu Thổ Nhĩ Kỳ quyết định cung cấp cho đối phương các hệ thống pháo phản lực, tình hình có thể sẽ thay đổi.
Tuy nhiên để tiếp tục chiến dịch quân sự ở Idlib, SAA sẽ phải tạm dừng từ 2 đến 3 tuần để khôi phục năng lực chiến đấu, bổ sung binh lính, vũ khí và khí tài quân sự.
SAA cũng cần tái bổ sung vật tư chiến tranh, đặc biệt là đạn dược vì chúng đã sử dụng gần hết trong chiến sự ở Idlib. Vì lý do này, SAA cũng sẽ không đủ khả năng để giải phóng các vùng lãnh thổ chạy dọc theo đường cao tốc M4 trước và trong ngày 5/3 mặc dù đối phương suy yếu.
Chính vì vậy, không phải tình thế chiến trường mà là các tổng thống Nga và Thổ Nhĩ Kỳ mới là những người sẽ quyết định phương án "phân chia" cuối cùng ở Idlib trong cuộc hội đàm tại Moscow.
Mikhail Khodarenok là một nhà bình luận quân sự của RT. Ông từng là đại tá và là một sĩ quan tại Bộ Tổng tham mưu các Lực lượng vũ trang Nga.
Một tay súng người Nga di chuyển trong cảnh giác trên tuyến cao tốc M5 (nối Aleppo với Damascus) gần thị trấn Saraqeb, Idlib trong bối cảnh giao tranh vẫn tiếp diễn trong khu vực.