Tu-154 (NATO định danh: "Careless") là một trong những mẫu máy bay chở khách thương mại được trang bị 3 động cơ phản lực do cục thiết kế Tupolev phát triển và chế tạo. Tu-154 thực hiện chuyến bay đầu tiên của mình vào tháng 10/1968 nhưng đến năm 1972 mới được chính thức giới thiệu.
Những chiếc Tu-154 biến thể thương mại phục vụ chủ yếu cho các hãng hàng không nội địa của Liên Xô và Nga sau này.
Năm 2010, các hãng hàng không nội địa của Nga bắt đầu ngưng sử dụng Tu-154, trong đó có hãng hàng không quốc tế Aeroflot. Dù bị loại bỏ phần lớn ở thị trường dân sự nhưng Tu-154 vẫn hoạt động trong trang bị quân đội Nga và nhiều nước trên thế giới.
Vụ tai nạn mới nhất xảy ra trong hôm nay (25/12) một lần nữa cho thấy sự không an toàn của loại máy bay từng được coi là xương sống trong ngành vận tải hàng không Nga.
Năm 2013, nhà máy Aviakor - nơi chế tạo Tu-154 cho biết họ sẽ tiếp tục sản xuất những chiếc máy bay chở khách Tu-154M theo đơn đặt hàng của Bộ quốc phòng Nga.
Biến thể Tu-154M dành cho Bộ quốc phòng Nga đều được nâng cấp hệ thống trang thiết bị điện tử hàng không mới, cùng với đó nội thất cao cấp phục vụ cho các yếu nhân của chính phủ Nga và hệ thống thông tin lạc liên vệ tinh.
Tu-154M có thể chở tối đa tới 180 hành khách cùng phi hành đoàn 4 người, trọng lượng cất cánh tối đa của nó có thể đạt 104 tấn. Từ khi được giới thiệu từ năm 1982 cho tới nay, đã có ít nhất 320 chiếc Tu-154M được chế tạo.
Mặc dù có thể hoạt động ở những vùng có thời tiết khắc nghiệt nhất và có thể đáp xuống những đường băng không đúng chuẩn nhờ vào bộ càng đáp "khủng" nhưng Tu-154 được đánh giá là mẫu máy bay không an toàn.
Trang Aviation Safety Network thống kê Tu-154 liên quan đến 110 tai nạn nghiêm trọng (trong đó 68 chiếc hoàn toàn không thể sửa chữa).
Hiện trường vụ tai nạn máy bay Tu-154 tại Smolensk (Nga) vào năm 2010, khiến Tổng thống Ba Lan Lech Kaczynski và toàn bộ 95 người khác trên khoang thiệt mạng.
Một trong những vụ tai nạn bị chỉ trích nhiều nhất xảy ra vào tháng 4/2010 gần Smolensk, khi một chiếc Tu-154 chở Tổng thống Ba Lan Lech Kaczynski và đoàn trợ lý gặp nạn trong điều kiện thời tiết xấu, khiến toàn bộ 96 người trên khoang thiệt mạng. Nguyên nhân được cho là do trục trặc máy bay và cả lỗi của phi công.
Tháng 3/2011, cục hàng không liên bang Nga đã phải đưa ra khuyến cáo không sử dụng máy bay Tu-154 để chở khách.
Mới đây nhất, vào hôm nay (25/12), một chiếc Tu-154 chở theo 92 người của Nga đã rơi xuống Biển Đen sau khi cất cánh từ thành phố Sochi.
Công tác tìm kiếm cứu hộ vẫn đang được tiến hành khẩn trương. Một nguồn tin trong cơ cấu an ninh Nga dự đoán nguyên nhân máy bay rơi là do hỏng hóc kỹ thuật hoặc sai lầm của tổ lái.
Bên cạnh đó, theo hãng tin BBC, còn có một số tai nạn "kỳ quặc" xảy ra với Tu-154 mà không hề liên quan đến chất lượng máy bay.
- Năm 1982, một chiếc máy bay hạ cánh ở Omsk, đúng vào lúc bão tuyết (vốn thường thấy ở Nga). Nó đụng phải 6 cái xe ủi tuyết mà người ta để trên đường băng.
- Một chiếc máy bay chở thuốc lá đã hạ cánh an toàn xuống một cánh đồng sau khi thuốc lá bắt lửa, nhưng rồi toàn bộ máy bay vẫn bị thiêu huỷ.
- Một chiếc Tu-154 khác hết nhiên liệu khi chỉ còn cách đường băng chừng 8 km, vì hãng hàng không quốc doanh tại một nước gần như khánh kiệt đã quyết định cho ít nhiên liệu vào máy bay hơn khi xuất phát, vì giá xăng lúc ấy đang cao.
- Ngày 4/10/2001, một vụ phóng nhầm tên lửa đất đối không của quân đội Ukraine trong khi đang tập trận ở Crimea đã gây ra vụ nổ máy bay Tupolev Tu-154 của hãng Siberian Airlines. Phi cơ này đang trên đường từ Tel Aviv (Israel) tới Novosibirsk và tất cả 78 người có mặt trên máy bay đều thiệt mạng.
(Tổng hợp)