Khi Chuẩn tướng Uri Oron - người đứng đầu cơ quan tình báo của Không quân Israel có cuộc trao đổi với tờ Haaretz hồi đầu tuần này, không ai có thể đoán trước được những gì xảy ra sau đó, mặc dù Syria, và đặc biệt là sự hiện diện trên không của Nga tại quốc gia này, đã trở thành trung tâm của cuộc trò chuyện.
Khi được hỏi bắt đầu công việc này từ khi nào, ông Oron cho biết đó là vào mùa hè năm 2015, không bao lâu sau khi Tổng thống Nga Putin điều 2 phi đoàn máy bay chiến đấu tới Syria. Vào thời điểm ấy, Tổng thống Syria Bashar Assad đang có nguy cơ bị đánh bại, nhưng sau đó, các chiến đấu cơ Nga đã khiến cuộc nội chiến nghiêng về phía có lợi cho Assad.
Chuẩn tướng Uri Oron. Ảnh: Israeli Army Spokesperson's Unit
Nga quay trở lại khu vực này sau 2 thập kỷ rưỡi, từ lúc họ chỉ còn hiện diện trên tình thần (thay vì hành động cụ thể) do sự sụp đổ của Khối Đông Âu. Và Moscow đã thay đổi quy tắc “cuộc chơi” trên mặt trận phía bắc của Israel.
Trái với những dự đoán trước đó, Nga đã không hạn chế gay gắt các hoạt động của Không quân Israel (IAF). Tuy nhiên, họ yêu cầu Israel không được gây nguy hiểm cho các máy bay Nga trong khu vực, hoặc lực lượng của Nga trên bộ.
Moscow và Tel Aviv đã thống nhất một thỏa thuận chung để giảm thiểu va chạm, trong đó Israel sẽ cảnh báo trước cho Không quân Nga nếu có ý định tấn công vào các mục tiêu tại Syria. Và nói chung, Israel phải tránh bay gần hay ném bom gần các vùng lợi ích của Nga
Khi cảm thấy Israel sắp đi quá giới hạn, Moscow sẽ công khai phản kháng. Chẳng hạn như vào tháng 3/2017, tháng 2/2018 và chỉ mới đây thôi, khi phòng không Syria vô tình bắn hạ máy bay IL-20 của Nga sau khi Tel Aviv tiến hành một cuộc không kích nhằm vào tây bắc Syria.
IAF đã tiến hành hơn 200 cuộc không kích nhằm vào Syria kể từ đầu năm 2017. Ảnh minh họa
“Sự tham dự lực lượng đường không Nga tại Syria đã khiến tình thế cuộc chiến tranh nghiêng về phía Assad”, ông Oron cho hay, “Cùng với thỏa thuận hạt nhân của các siêu cường quốc với Iran, sự hiện diện của Nga tại Syria là một trong những nhân tố mạnh nhất giúp định hình thực tế tại khu vực này”
“Liệu sự hiện diện của Nga có làm hạn chế hoạt động của IAF hay không? Rõ ràng nó thách thức chúng ta. Và chúng ta phải hành động một cách rất chính xác. Nhưng điều đó không có nghĩa IAF chỉ được bay trong không phận Israel” - ông Oron nói.
Theo thống kê do quân đội Israel cung cấp, IAF đã tiến hành hơn 200 cuộc không kích nhằm vào Syria kể từ đầu năm 2017. Thời gian đầu, các cuộc tấn công của Israel tập trung ngăn chặn các đợt chuyển lậu vũ khí tiên tiến, chủ yếu là những loại được dẫn đường từ Syria sang Hezbollah.
Trong 18 tháng gần đây, quy mô của các đợt tấn công đã được mở rộng, trong đó chủ yếu nhằm kiềm chế Iran hiện diện ở Syria.
Các tiền đồn quân sự của Lực lượng Vệ binh Iran, các hệ thống vũ khí và căn cứ của phiến quân dòng Shi’ite (do Iran hậu thuẫn) đã bị tấn công.
Khi được hỏi liệu IAF có thể duy trì ưu thế trên không trong khu vực hay không? Oron cho rằng điều đó có thể, bất chấp các thách thức từ Nga hay Iran.
“Số tên lửa phòng không nhằm vào chúng ta tại Syria trong cuộc tấn công hồi tháng Năm lên tới mức chưa từng thấy kể từ Chiến tranh Yom Kippur. IAF đếm được 170 tên lửa. Nhưng tôi cho rằng chúng ta vẫn đang duy trì được ưu thế trên không và sự tự do hành động, để có thể hành động bất cứ khi nào và lúc nào cần thiết.
Thách thức của chúng ta là phát triển các hệ thống chiến đấu mà có thể thay đổi với tốc độ ngang ngửa hệ thống phần mềm trong điện thoại di động. Rõ ràng, điều này sẽ khó khăn hơn và đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn” - ông Oron nhận định.