Kiev sẽ nhận được các máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất, theo thỏa thuận giữa các cường quốc NATO với Ukraine. Washington sẽ bắt đầu đào tạo người Ukraine lái và bảo trì máy bay.
Thư ký báo chí của Lầu Năm Góc, Thiếu tướng Không quân Pat Ryder cho biết, sau khóa đào tạo tiếng Anh cho phi công vào tháng 9, khóa huấn luyện bay F-16 dự kiến sẽ bắt đầu vào tháng 10.
Chỉ sau sáu tháng học ngôn ngữ và sáu tháng học bay, các phi công Ukraine sẽ không hoàn toàn đủ năng lực để lái các máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất do NATO cung cấp.
"Sẽ khôn ngoan hơn và tiết kiệm chi phí hơn nếu thuê những công dân Ba Lan có kinh nghiệm, các công dân thành viên NATO khác, thậm chí cả người Mỹ, Nam Mỹ hoặc phi công châu Á.
Ngay cả với những phi công đánh thuê hoặc tình nguyện viên có kinh nghiệm, tình hình của những chiếc F-16 trên chiến trường Ukraine sẽ rất khó khăn bởi nó sẽ không được tích hợp tốt với các hệ thống giám sát và phòng không, hỗ trợ mặt đất, hậu cần hoặc để thúc đẩy một cuộc phản công của Kiev", Kwiatkowski nói.
Karen Kwiatkowski cho biết, những ước tính cho thấy một phi công nước ngoài có thể vận hành máy bay chiến đấu F-16 sau thời gian huấn luyện nghiêm ngặt từ sáu đến tám tháng sẽ chỉ có hiệu quả trong trường hợp phi công Mỹ đã qua trường bay cơ bản tại Mỹ do Không quân nước này thực hiện.
"Điều này không bao gồm đào tạo tiếng Anh, và mặc dù các phi công Ukraine có thể được đào tạo như bất kỳ quốc tịch nào khác trên máy bay F-16, nhưng hầu hết đều quen với các hệ thống vũ khí và máy bay do Liên Xô sản xuất cũng như các hoạt động trên không trong không gian chiến đấu và giả định của những phi công này có thể cần phải thay đổi, điều đó có thể khiến họ mất nhiều thời gian hơn để có thể thành thạo", bà Karen Kwiatkowski nói.
Tuy nhiên, chuyên gia cho biết thêm, mốc thời gian đề xuất sẽ khá thành công, nếu mục tiêu không phải là đào tạo ra những phi công thành thạo và đầy đủ năng lực, những người có thể ngay lập tức thực hiện được hoạt động kết hợp phòng thủ hoặc tấn công trên biển, trên không và mặt đất chống lại một lực lượng không quân kẻ thù có năng lực và dày dạn kinh nghiệm.
Rào cản ngôn ngữ
Ngoài các kỹ năng vận hành máy bay thực tế, một vấn đề khác mà các phi công Ukraine mong muốn lái những chiếc F-16 do Mỹ sản xuất phải đối mặt là rào cản ngôn ngữ.
Các phi công Ukraine sẽ được đào tạo ngôn ngữ tại Căn cứ Không quân Lackland ở San Antonio, Texas, để đảm bảo có đủ kỹ năng ngôn ngữ để hiểu sự phức tạp và tiếng Anh chuyên ngành cần thiết để lái máy bay.
Karen Kwiatkowski làm rõ: Nếu các kỹ năng tiếng Anh ban đầu không đạt yêu cầu, thì sẽ có một lớp ngôn ngữ dự bị riêng biệt trước bất kỳ khóa đào tạo thực tế nào và học ngôn ngữ tăng cường liên tục khi còn học ở trường bay.
"Không giống như trường hợp của nhiều đồng minh NATO và những người mua F-16 truyền thống, từ lâu đã thiết lập chương trình đào tạo tiếng Anh cho phi công của họ, tình hình với Ukraine lại là một trò chơi hoàn toàn khác.
Dù ai cũng có thể đoán được bao nhiêu phần trăm trong số đó các phi công F-16 tiềm năng của Ukraine đã được chuẩn bị ngôn ngữ trước đó, nên người ta biết rằng việc học một ngôn ngữ mới khi trưởng thành thường mất nhiều thời gian hơn và gặp nhiều thách thức hơn", Kwiatkowski nói.
Bà Kwiatkowski nói thêm: "Phần lớn quá trình đào tạo này có thể được thực hiện một cách an toàn bằng cách sử dụng thiết bị mô phỏng chuyến bay, tuy nhiên, thậm chí việc này dường như còn bị trì hoãn.
Chính phủ Mỹ có thể không hào hứng khi chứng kiến những chiếc F-16 bị rơi và bốc cháy, dù đang huấn luyện ở Mỹ hay trên bầu trời Ukraine".
Vì vậy, đã có nhiều nguồn tin tiết lộ rằng lính đánh thuê nước ngoài, giống như những người hiện đang chiến đấu trên bộ, có thể được Kiev tuyển dụng để bay trên chiến trường bằng những chiếc F-16.
"Tôi nghi ngờ rằng việc tìm kiếm các phi công F-16 sẵn sàng lái bất kỳ chiếc F-16 nào được cung cấp cho Ukraine sẽ không có vấn đề gì cả.
Một lần nữa tôi khẳng định rằng cách quan trọng mà Mỹ có thể trì hoãn việc giao F-16 là sử dụng lý do đào tạo phi công Ukraine chưa đạt", Kwiatkowski nói.
Bà chuyên gia giải thích thêm: Mỹ và các đồng minh NATO đã cam kết hỗ trợ quân sự trị giá hàng tỷ USD cho Ukraine và cân nhắc xem việc đào tạo phi công nói trên sẽ tốn bao nhiêu tiền:
Năm 2019, chi phí đào tạo một phi công F-16 của Mỹ ước tính khoảng 5,6 triệu USD. Điều chỉnh theo lạm phát, chi phí này lên tới gần 7 triệu USD cho mỗi phi công.
Con số này chưa bao gồm sáu tháng đào tạo ngôn ngữ hoặc tiền tăng giá của nhà thầu quốc phòng. Rõ ràng, chỉ cần thuê các phi công quốc tế đã thành thạo F-16 sẽ nhanh hơn và rẻ hơn.
Trong nhiều tháng, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã yêu cầu có được máy bay chiến đấu F-16 từ những người bảo trợ của ông ở phương Tây.
Chính quyền Tổng thống Biden đã từ chối thực hiện yêu cầu, cho rằng việc học lái máy bay và hỗ trợ hậu cần cho loại máy bay tiên tiến này không phải là điều dễ dàng. Hơn nữa, đã có những lo ngại rằng việc ký kết các đợt giao F-16 như vậy có thể làm leo thang căng thẳng với Nga.
Tuy nhiên, như trường hợp xảy ra trong suốt cuộc chiến ủy nhiệm của NATO với Nga ở Ukraine, những cân nhắc này cuối cùng đã bị dập tắt.
Tổng thống Joe Biden tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh Nhóm Bảy (G7) ở Nhật Bản rằng Mỹ sẽ nỗ lực chung với các đồng minh để đào tạo phi công Ukraine trên F-16, với quá trình đào tạo diễn ra ở châu Âu.
Vào ngày 18 tháng 8, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan xác nhận rằng Ngoại trưởng Antony Blinken đã gửi thư cho những người đồng cấp Hà Lan và Đan Mạch với sự chấp thuận chính thức về việc chuyển giao máy bay chiến đấu F-16 Falcon thuộc các biến thể A/B cũ hơn cho Ukraine.
Việc chuyển giao nhằm đổi lấy việc các quốc gia được đề cập sẽ được phép mua các dòng chiến đấu cơ tối tân hơn từ Mỹ. Sullivan nói thêm rằng việc chuyển giao máy bay phản lực sẽ diễn ra sau khi hoàn thành khóa đào tạo phi công Ukraine.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cũng tuyên bố rằng đất nước của bà sẽ gửi 19 chiếc F-16 tới Kiev, nhưng chỉ sau khi nhận được máy bay chiến đấu phản lực F-35 mới. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố Hà Lan đã cam kết cung cấp thêm 42 chiếc. Na Uy cũng sẽ cung cấp F-16, Thủ tướng Jonas Gahr Store cho biết hôm 24/8.
Giữa các báo cáo rằng Na Uy có ý định cùng Đan Mạch và Hà Lan cung cấp F-16 cho Ukraine, Karen Kwiatkowski cảm thấy khó tin rằng các quốc gia khác sẽ háo hức tham gia cùng họ trong việc này.
Moscow cảnh báo rằng việc triển khai F-16 đến Kiev là "kịch bản leo thang" và như vậy mang đến "rủi ro to lớn" cho phương Tây.
Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho rằng Washington và các đồng minh NATO đang tạo ra nguy cơ đối đầu trực tiếp với Nga và điều này có thể dẫn đến hậu quả thảm khốc.
Ông nói thêm rằng Moscow sẽ coi việc chuyển giao những chiếc F-16 có khả năng mang vũ khí hạt nhân cho Kiev là mối đe dọa từ phương Tây.