Hơn 90% tôm hùm Úc được xuất khẩu sang Trung Quốc. Ảnh AAP
Trung Quốc úp mở lệnh cấm chưa chính thức
Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) trích lời một chủ sạp hàng tại chợ cho biết: "Chúng tôi đang bán số hàng còn lại của mình và nếu không mua chúng ngay bây giờ, bạn sẽ không mua được," ông nói thêm rằng cửa hàng vẫn còn những con tôm hùm đông lạnh, nhưng những con tươi sống vẫn ngon nhất, đặc biệt là cho những bữa tiệc.
Một thương nhân khác chuyên bán hải sản nhập khẩu tại chợ nói cô nhận được nhiều tín hiệu trái chiều về nguồn cung tôm hùm đá tươi của Úc từ nhà nhập khẩu tại địa phương.
"Không rõ liệu chúng tôi có thể mua được loại tôm này trong những tuần tới hay không."
Trung Quốc đã cấm nhập khẩu tôm hùm Úc một cách không chính thức vào tháng trước trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao giữa Bắc Kinh và Canberra kéo dài hơn 7 tháng. Các lô hàng tôm của Úc bị kẹt tại Thượng Hải, nhiều lô đã hỏng ở sân bay địa phương. SCMP cho biết, lý do cho việc kẹt hàng có thể là do các đợt kiểm tra nhập khẩu tăng cường của Bắc Kinh.
Khi các thông tin chưa chắc chắn, các nhà cung cấp tại chợ Sanyuanli đã dự trữ tôm hùm từ Boston để thay thế cho giống tôm từ Úc - loại thức ăn chủ đạo trong bữa tiệc của Trung Quốc 10 năm qua.
Chủ cửa hàng hải sản ở Sanyuanli cho biết thêm, tôm hùm đá Úc thường được hấp và bày trên đĩa lớn, và được coi là món ăn xa xỉ ở Trung Quốc.
"Một số khách hàng thất vọng. Ở Bắc Kinh, họ thích mời chiêu đãi tôm hùm Úc khi có khách đến ăn tối. Tôm Úc lớn, đặt trên bàn ăn trông rất đẹp. Tôm hùm không phải là 'nạn nhân' duy nhất của căng thẳng giữa Trung Quốc và Úc. Mặc dù Trung Quốc chưa bao giờ chính thức công bố lệnh cấm, các sản phẩm của Úc như than đá, đồng, đường, gỗ, lúa mạch và rượu của Úc cũng được cho vào danh sách hàng cấm của nước này," nguồn tin cho hay.
"Đòn chí mạng" tới các nhà xuất khẩu tôm của Úc
SCMP đưa tin, trong tháng trước, các nhà chức trách Trung Quốc tìm thấy các loại côn trùng trong các lô hàng gỗ của Úc, sau đó cho biết các lô hàng than của Úc không đạt tiêu chuẩn về môi trường.
Tôm hùm Úc trở nên nổi tiếng ở Trung Quốc sau khi Hiệp định Thương mại Tự do Trung Quốc-Úc năm 2015 khiến mức thuế cho sản phẩm này xuống 0%. Trước lệnh cấm, hơn 90% tôm hùm đá của Úc đã được xuất khẩu sang Trung Quốc. Thị trường tôm hùm đá ở Bắc Kinh có giá trị khoảng 750 triệu USD/ năm.
Các nhà bán lẻ Trung Quốc nói với SCMP, đây là loại mặt hàng xuất khẩu đánh bắt có giá trị nhất của Úc. Do đó, tôm hùm đá Úc tươi có giá đắt gấp 3 lần tôm hùm Boston.
Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp Úc, thị trường béo bở một thời giờ đã chết, nhà xuất khẩu tôm hùm tại Sydney chuyên làm việc với các nhà hàng ở Thượng Hải cho biết.
Nguồn thạo tin nói với SCMP, giá tôm hùm tươi ở Úc hiện khoảng 30 USD/kg, giảm gần 70% từ mức giá thông thường là 100USD/kg vào thời điểm lễ hội như mùa này trong năm.
Ai là người được lợi?
"Ở Trung Quốc, bạn có thể mua tôm hùm ở mọi nơi trên thế giới, nên thay vì mua tôm hùm Úc, người ta có thể mua tôm hùm của Boston, Cuba, New Zealand, vùng Caribbean, Nam Phi và Mozambique," nhà xuất khẩu cho biết.
Người này cũng bổ sung, nhu cầu đối với tôm hùm thay đổi không chỉ bởi tính sẵn có của các lựa chọn mà vì nó là mặt hàng không thiết yếu.
"Không nhiều người phân biệt được các loại tôm hùm khi bạn nấu chín và bày ra bàn. Tôm hùm là loại thức ăn xa xỉ, thường được sử dụng trong các đám cưới và bữa tiệc mời khác, nhưng đó không phải là thứ mà thực khách Trung Quốc phải có hàng ngày."
Các chủ cửa hàng chợ Sanyuanli đồng ý, nói rằng việc mất đi mặt hàng tôm hùm Úc không phải là tác động lớn đối với hoạt động kinh doanh vì họ có nhiều hải sản khác để bán.
Một số nhà hàng ở khu thương mại của Bắc Kinh bắt đầu đưa món ăn này ra khỏi thực đơn.
Tôm hùm đá đang dần "biến mất" ở các quầy hàng tại chợ Sanyuanli, Bắc Kinh. Ảnh: SCMP
Giám đốc điều hành của Hiệp hội Công nghiệp Tôm hùm đá New Zealand Mark Edwards, cho biết ngành công nghiệp này đã có một "tháng 11 khởi sắc" sau suy thoái từ đại dịch Covid-19. Mặc dù chưa thấy sự gia tăng trong xuất khẩu sau khi lệnh cấm đối với Úc được áp dụng từ hôm 6/11, cơ quan phát triển kinh doanh quốc tế New Zealand Trade & Enterprise cho biết gần đây, triển vọng xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc là tích cực. Khoảng 35% thủy sản của New Zealand được xuất khẩu sang Trung Quốc.
Hội đồng Tôm hùm Canada nói họ chưa thể xác nhận liệu lệnh cấm tôm hùm từ Úc - đối thủ cạnh tranh trực tiếp của nước này có giúp ích cho xuất khẩu hay không do số liệu từ tháng trước chưa sẵn sàng.
Trong khi đó, các nhà xuất khẩu Úc tiếp tục điều chỉnh để thích ứng với thay đổi. Giám đốc điều hành tại công ty tư vấn thương mại và đầu tư China and Beyond tại Sydney Sara Cheng cho biết: "Một số nhà nhập khẩu và phân phối Trung Quốc do dự trong việc tiếp nhận bất cứ sản phẩm nào của Úc do những lệnh cấm. Một số doanh nghiệp vừa và nhỏ của Úc chưa đạt được thành tựu trong thị trường Trung Quốc cũng đã quyết định dừng lại."
Tuy nhiên một số thương hiệu lớn và những doanh nghiệp mới của Úc lại nhìn thấy đây là cơ hội để thâm nhập vào thị trường với ít đối thủ hơn, bà cho biết.
Trong khi các nhà xuất khẩu tôm hùm Úc phải vật lộn với việc kinh doanh thua lỗ thì những thực khách ở nhà có vẻ là những người thắng lớn khi giá của các món ăn ngon của địa phương giảm mạnh trước dịp Giáng sinh.
Mời độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: