Báo South China Morning Post (SCMP) hôm 26-6 cho biết hồi tháng trước, Nhà Trắng đề cập tới Trung Quốc trong một báo cáo chiến lược quan trọng, cáo buộc Bắc Kinh vi phạm cam kết và gây ra rủi ro an ninh cho cộng đồng người Mỹ.
Cụ thể, nhiều công dân Trung Quốc phạm tội ở Mỹ, sau khi thụ án tù và bị ra lệnh trục xuất nhưng Đại sứ quán Trung Quốc không chịu hợp tác để hồi hương công dân mình.
Đơn cử như trường hợp của ông Xiaofei "Eddy" Zheng, chuyển từ Quảng Châu – Trung Quốc đến California – Mỹ từ năm 12 tuổi. Người này gia nhập các băng đảng châu Á, bị kết tội cướp có vũ trang và bắt cóc ở tuổi 16.
Năm 2005, Zheng rời khỏi nhà tù San Quentin, bị nhà chức trách Mỹ trục xuất về nước. Nhưng Đại sứ quán Trung Quốc nói không có bằng chứng nào cho thấy Zheng là công dân Trung Quốc nên từ chối yêu cầu của Washington.
Theo SCMP, Trung Quốc là 1 trong 10 quốc gia và khu vực - bao gồm Eritrea, Iran, Pakistan và Cuba - bị Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) xếp vào danh sách đặc biệt do hành động bất hợp tác kể trên.
Theo quy định quốc tế, các quốc gia cần phải chấp thuận du khách đến thăm, trong đó có cả công dân của mình, nếu đủ điều kiện phù hợp. Trong khi đó, các hãng hàng không sẽ không cho phép hành khách lên máy bay mà không có giấy tờ hợp lệ. Và Bắc Kinh thường lấy lý do "không đủ giấy tờ, hộ chiếu giả và những người liên quan không phải là công dân Trung Quốc" để từ chối cho họ về nước.
Một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng Trung Quốc hiện không có nhiều động lực để hợp tác với Mỹ, đặc biệt là khi hai bên xảy ra chiến tranh thương mại và Washington cáo buộc Bắc Kinh khiến đại dịch Covid-19 lan ra toàn cầu.
Ngoài ra, các nhà phân tích cho biết Trung Quốc có vẻ không muốn chào đón những tên tội phạm và những kẻ phá luật. Thay vào đó, danh sách mà họ chờ đợi bao gồm các quan chức tham nhũng và tội phạm "có chọn lọc".