Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên hôm 16/10 cho biết, Viện Khổng Tử hoạt động ở Mỹ dựa trên sự tự nguyện của các trường đại học với nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi. Ông Triệu Lập cũng khẳng định, Viện Khổng Tử góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa và được các trường đại học Mỹ và người dân Mỹ hoan nghênh mạnh mẽ.
"Một số chính trị gia Mỹ đang cố tình phá hoại việc trao đổi văn hóa và giáo dục bằng cách hạ thấp uy tín của các Viện Khổng Tử và can thiệp vào hoạt động bình thường của các cơ sở này. Họ cần từ bỏ tâm lý Chiến tranh Lạnh và ngừng can thiệp vào các hoạt động trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân thông thường. Nếu Mỹ vẫn từ chối điều này, phía Trung Quốc sẽ có quyền đáp trả", ông Triệu cảnh báo.
Được biết, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo là một trong những chính trị gia phản đối gay gắt nhất việc mở Viện Khổng Tử tại Mỹ. Hồi tháng 9, ông đã bày tỏ mong muốn tất cả Viện Khổng Tử đặt tại các trường đại học ở Mỹ sẽ bị đóng cửa trước cuối năm nay.
Ông Pompeo cáo buộc các Viện Khổng Tử do chính phủ Trung Quốc tài trợ đang tuyển dụng các "gián điệp và cộng tác viên" tại các trường đại học Mỹ và "thúc đẩy hoạt động tuyên truyền và tầm ảnh hưởng toàn cầu của Bắc Kinh".
Ông Pompeo yêu cầu các Viện Khổng Tử phải đăng ký hoạt động như phái bộ nước ngoài. Theo Đạo luật phái bộ nước ngoài năm 1982, các cơ sở này sẽ phải báo cáo chi tiết về nhân sự và tài sản tại Mỹ.
Viện Khổng Tử là tổ chức do Bộ Giáo dục Trung Quốc cấp ngân sách. Có khoảng 75 Viện Khổng Tử đang hoạt động tại các trường đại học trên khắp nước Mỹ. Ngoài ra, Mỹ còn có khoảng 500 lớp học Khổng Tử từ cấp mẫu giáo tới trung học. Bắc Kinh cho biết mục tiêu của các Viện Khổng Tử nhằm quảng bá ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc ra nước ngoài.
Hiện nay, nhiều trường đại học Mỹ đã đóng cửa Viện Khổng Tử hoặc dừng các chương trình, viện dẫn các mối quan ngại nêu trên. Trong khi đó, Giám đốc điều hành Viện Khổng Tử tại Mỹ Gao Qing nói rằng phía ông sẵn sàng hợp tác với Bộ Ngoại giao Mỹ.