Theo báo The Paper (Trung Quốc), trong chuyến thị sát tại thành phố Diêm Đài, tỉnh Sơn Đông, hôm 1-2/6, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đến thăm một hàng ăn nhỏ và ca ngợi "kinh tế vỉa hè".
Ông Lý nói rằng kinh tế vỉa hè, hàng quán nhỏ là "nguồn tạo công ăn việc làm quan trọng, là sức sống của con người". Thủ tướng Trung Quốc đánh giá kinh tế vỉa hè cũng có giá trị tương đương như các ngành nghề cấp cao, "đều là sinh kế của Trung Quốc".
Trước đó, phát biểu tại họp báo sau lễ bế mạc kỳ họp thứ ba Quốc hội Trung Quốc khóa XIII hôm 28/5, ông Lý Khắc Cường đề cập một số thành phố ban hành các chính sách về bán hàng rong. Ông cho biết có thành phố ở miền Tây Trung Quốc "đã thiết lập 36.000 sạp hàng lưu động trên cơ sở quy hoạch bản địa, giúp tạo ra công ăn việc làm cho 100.000 người chỉ trong một đêm".
Tuy nhiên, tờ Nhật báo Bắc Kinh (Beijing Daily) - cơ quan ngôn luận của thành ủy Bắc Kinh, ngày 6/6 tuyên bố "Bắc Kinh không nên và không thể phát triển các loại hình kinh tế không phù hợp với định vị chiến lược của thủ đô".
Tờ này phân tích, "các đô thị khác nhau có con đường, giai đoạn và yêu cầu phát triển cũng như tình hình thực tế khác nhau", đồng thời nhấn mạnh trong vấn đề này "cần kiên trì xuất phát từ tình hình thực tế của thành phố, không thể mù quáng theo đuổi xu hướng".
Chính quyền Bắc Kinh cho rằng các hàng quán vỉa hè mọc lên sẽ tạo ra "sức ép rõ rệt trong quản lý đô thị, bảo vệ môi trường, vệ sinh, và giao thông". Thành phố này có "hành động và giải pháp riêng" để bảo đảm vấn đề công ăn việc làm, cũng như giảm thiểu tác động của đại dịch Covid-19.
"Một khi những vấn đề trầm kha một thời của thành phố - như đường sá bẩn thỉu, hàng giả kém chất lượng, ồn ào mất trật tự, hàng rong khắp phố, giao thông tắc nghẽn, kém vệ sinh kém văn mình,... - xuất hiện trở lại, thì những thành quả quản trị trước đây có khả năng tan vỡ, không có lợi cho việc tạo dựng hình ảnh của thủ đô và đất nước, bất lợi cho thúc đẩy phát triển kinh tế chất lượng cao," xã luận của Beijing Daily có đoạn.
Bắc Kinh không muốn thấy các sạp hàng và người bán hàng rong trở lại vỉa hè của thành phố này (Ảnh: Reuters)
Zang Jianwen, giảng viên tại Đại học tài chính Hà Bắc, Trung Quốc, nói thành phố Bắc Kinh có thể theo đuổi mô hình phát triển riêng, song nhà chức trách cũng nên tôn trọng các lựa chọn kinh tế của người dân.
"Nền kinh tế hàng quán có nguồn gốc từ các truyền thống thương mại bản địa, mà chính quyền không nên phớt lờ hoặc bác bỏ, mà cần tôn trọng và chỉ dẫn," ông Zang nói với báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP).
Từ năm 2017, Bắc Kinh đã khởi động chiến dịch xử lý các hàng quán vìa hè, các tụ điểm dịch vụ lưu trú quá đông đúc hay những hoạt động kinh doanh không phép.
Trong khi Bắc Kinh cứng rắn nói không với kinh tế vỉa hè, nhiều thành phố trên khắp Trung Quốc bắt đầu nới lỏng những quy định hạn chế, sau khi Thủ tướng Lý Khắc Cường công khai ca ngợi loại hình kinh tế này.
Thành phố Thượng Hải đã ban hành hướng dẫn rằng những sạp hàng nhỏ ở bên đường sẽ "được miễn xử lý". Ở thủ phủ Tây An của tỉnh Thiểm Tây, một lệnh cấm đã được đảo ngược, cho phép hàng quán được bày bán vào các khung thời gian và địa điểm xác định.
Tại thành phố Cửu Giang, tỉnh Giang Tây, giới chức địa phương thậm chí yêu cầu các quan chức quản lý đô thị - được gọi là chengguan - phải liên hệ và khuyến khích người dân mở bán hàng hóa trên đường phố.
Chính phủ trung ương Trung Quốc cũng tạm ngừng yêu cầu các thành phố cấm "sạp hàng bên đường, chợ đường phố và hàng rong" nếu muốn được xếp hạng là "đô thị văn minh".