Binh sĩ Afghanistan đứng canh ở căn cứ không quân Bagram của Afghanistan vào ngày quân đội Mỹ rút khỏi. (Ảnh: Reuters)
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc cáo buộc Mỹ là “nguồn cơn” gây ra các cuộc xung đột ở Afghanistan và Iran.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cáo buộc, Mỹ là “nguồn cơn” của hàng loạt cuộc xung đột trên thế giới. Trong khi đó, Trung Quốc cho rằng Bắc Kinh là “người bảo vệ” và “hàng xóm thân thiện” của Afghanistan.
Phát biểu tại Diễn đàn Hòa bình Thế giới diễn ra ở thủ đô Bắc Kinh hôm 3/7, ông Vương đã nhắc tới một loạt các cuộc xung đột trên thế giới từ Afghanistan cho tới Iran. Theo ông Vương, Mỹ có trách nhiệm trực tiếp trong những cuộc xung đột này.
Thậm chí, ông Vương cho rằng “chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương” của Mỹ dựa trên tư tưởng chiến tranh lạnh đã lỗi thời.
“Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương là nhằm xây dựng một vòng tròn riêng biệt bao gồm các nước có tư tưởng chống đối lại Trung Quốc trong cuộc xung đột địa chính trị.
Chiến lược này đi lùi lịch sử và tái diễn tư tưởng chiến tranh lạnh đáng bị vứt bỏ”, Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời ông Vương.
Tuy nhiên, phát biểu bên lề Diễn đàn Hòa bình Thế giới, ông Vương cho hay Trung Quốc hy vọng nối lại đối thoại cấp cao với Mỹ, nhưng chuyện này “còn phụ thuộc vào mức độ chân thành của Mỹ”.
Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương là một phần trong kế hoạch dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm thiết lập một khu vực “Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và mở cửa” để đối phó trước sự bành trướng của Trung Quốc.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden vẫn tiếp tục thực thi chiến lược trên, nhưng tập trung lớn hơn cho công tác xây dựng mạng lưới đồng minh trong khu vực.
Cũng tại Diễn đàn Hòa bình Thế giới, ông Vương nhấn mạnh “Không một cá nhân hay lực lượng nào được phép đánh giá thấp quyết tâm và năng lực của người dân Trung Quốc trong việc bảo vệ chủ quyền, an ninh và các lợi ích phát triển của quốc gia”.
Những tuyên bố của ông Vương cho thấy, giới chức cấp cao Trung Quốc đang thể hiện ngày càng rõ sự quyết đoán trước các chính sách đối phó với Mỹ.
Thậm chí, mới đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã nhấn mạnh vai trò của Trung Quốc trên trường quốc tế sẽ dựa trên “hợp tác, phi đối đầu, cởi mở, tìm kiếm lợi ích đa phương và phản đối trò chơi thắng thua, chủ nghĩa bá chủ và chính trị quyền lực”.
Nhắc lại tuyên bố của ông Tập, trong bài phát biểu hôm 3/7, ông Wang kêu gọi “đối thoại hòa bình” để giải quyết các cuộc xung đột trên thế giới, mà theo Ngoại trưởng Trung Quốc là do Mỹ khơi mào.
“Mỹ, nguồn gốc của những vấn đề ở Afghanistan, nên chịu trách nhiệm đảm bảo quá trình chuyển giao quyền lực ở Afghanistan diễn ra trong ổn định. Mỹ không thể né tránh trách nhiệm và cũng không nên tạo ra sự bất ổn hay chiến tranh ở Afghanistan bằng cách rút quân đội khỏi quốc gia này”, ông Wang nói.
“Với vai trò là các quốc gia láng giềng thân thiện chia sẻ những dãy núi và dòng sông, Trung Quốc hiện quyết tâm ủng hộ quá trình chuyển giao trong hòa bình ở Afghanistan”, ông Vương nói thêm.
Ông Vương cũng cho rằng, Mỹ cần có động thái trước bằng cách gỡ bỏ các lệnh trừng phạt đơn phương nhằm vào Iran để quay trở lại thi hành cam kết trong thỏa thuận hạt nhân lịch sử mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) mà Tehran từng ký kết với nhóm P5+1 gồm Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga, Mỹ và Đức vào năm 2015.
Song vào tháng 5/2018, Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là ông Donald Trump đã đơn phương rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận JCPOA, đồng thời quay trở lại áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt với Iran.
Những tuyên bố chỉ trích Mỹ từ phía Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc được công bố sau 1 ngày quân đội Mỹ chính thức rút khỏi căn cứ quân sự lớn nhất ở Afghanistan là căn cứ không quân Bagram, một biểu tượng chấm dứt cho quá trình tham chiến suốt 20 năm qua.
Từ căn cứ không quân Bagram, quân đội Mỹ thực hiện các đợt không kích và hỗ trợ hậu cần trong giai đoạn chiến đấu ở Afghanistan. Hoạt động rút quân khỏi căn cứ Bagram hôm 2/7 được xem mang tính biểu tượng chấm dứt sứ mệnh tham chiến của Mỹ ở Afghanistan.
Vào giữa tháng Tư, Tổng thống Biden tuyên bố Mỹ sẽ bắt đầu tiến trình rút toàn bộ binh lính khỏi Afghanistan về nước từ ngày 1/5.
Quá trình rút quân sẽ hoàn thành vào ngày 11/9 tới, đúng dịp kỷ niệm 20 năm xảy ra loạt vụ tấn công khủng bố vào nước Mỹ năm 2001. Khoảng 2.400 quân nhân Mỹ đã thiệt mạng và hàng ngàn người khác bị thương trong cuộc chiến ở Afghanistan.