Thông báo trên của quân đội được nhà sử học quân sự Thái Tiểu Tâm chia sẻ trên trang Weibo cá nhân hôm 25-6. Theo đó, Bộ phận kiểm toán của Quân ủy Trung ương Trung Quốc sẽ cử đoàn công tác tới kiểm tra "các trách nhiệm kinh tế" của cựu đô đốc Ngô Thắng Lợi trong vài tuần tới. Quân ủy Trung ương Trung Quốc cũng công bố thông tin liên lạc để người dân có thể cung cấp thông tin cho đoàn công tác.
South China Morning Post ngày 30-6 dẫn lời Lợi Lợi, cựu kiểm toán viên chuyên nghiệp từng làm việc cho chính phủ Trung Quốc, cho biết các kiểm toán viên kiểm tra sổ sách tài chính hoặc kế toán cụ thể, nhưng không có thẩm quyền tư pháp như điều tra viên tham nhũng.
Cựu kiểm toán viên nói: "Kiểm toán viên chỉ có thể kiểm tra khía cạnh tài chính của một vụ án, họ không có quyền tư pháp để thẩm vấn hoặc giam bất cứ ai là đối tượng của cuộc kiểm toán. Họ chỉ có thể chuyển toàn bộ thông tin cho các bộ phận của đảng Cộng sản Trung Quốc để điều tra thêm nếu cần thiết".
Cựu đô đốc Ngô Thắng Lợi (75 tuổi) từng là tư lệnh hải quân Trung Quốc từ tháng 8-2006 đến tháng 1-2017, khi lực lượng này trong tiến trình mở rộng nhanh chóng, trong đó có việc biên chế tàu sân bay đầu tiên.
Ông Ngô Thắng Lợi về hưu năm 2017. Theo một nguồn tin của Kyodo, đó cũng là năm cựu Ủy viên Quân ủy Trung ương này bị điều tra trong tuần này do nghi ngờ vi phạm kỷ luật, cụm từ thường được dùng để chỉ hành vi tham nhũng.
Nguồn tin giấu tên thân cận với quân đội tiết lộ ông Ngô Thắng Lợi bắt đầu bị các cơ quan thanh tra kỷ luật điều tra từ hôm 30-8-2017, khi 2 thành viên khác của Quân ủy cũng bị bắt giữ với cáo buộc tương tự.
Một nhà phân tích quân sự ở Bắc Kinh yêu cầu giấu tên cho rằng Ngô Thắng Lợi từ chức hơn 3 năm, giờ trở thành đối tượng kiểm toán trách nhiệm kinh tế là điều không bình thường.
Khi ông Ngô Thắng Lợi đương chức, từng xảy ra vụ Phó chính ủy Hải quân Mã Phát Tường nhảy lầu tự sát tại trụ sở của Hải quân tại Bắc Kinh (tháng 11-2014). Trước đó, tháng 9-2014, Cục trưởng Cục Trang bị Hạm đội Nam Hải Khương Trung Hoa nhảy lầu tự tử tại khách sạn ở tỉnh Chiết Giang.
Ông Ngô Thắng Lợi tham gia hoạt động tưởng niệm phi pháp trên đảo Quang Hòa (thuộc nhóm đảo Lưỡi Liềm của quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị Trung Quốc chiếm trái phép), được đài trung ương CCTV của Trung Quốc đưa tin công khai vào tháng 11-2016. Ảnh: CCTV
Quân ủy Trung ương Trung Quốc gần đây ban hành quy định mới với hướng dẫn cụ thể về kiểm toán với các tướng lĩnh hàng đầu quân đội. "Quy định về kiểm toán trách nhiệm kinh tế của các cán bộ lãnh đạo quân đội" có hiệu lực từ ngày 24-6, yêu cầu kiểm toán tất cả các tướng lĩnh quân sự cấp cao, kể cả người đã về hưu. Kết quả các cuộc kiểm toán được báo cáo cho ban lãnh đạo Quân ủy Trung ương để thẩm định.
Trong hai năm qua, Bắc Kinh tăng cường kiểm tra và quản lý các chương trình liên quan đến hải quân. Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Trung Quốc tháng 6-2018 thông báo Tôn Ba, từng là tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp đóng tàu Trung Quốc (CSIC), bị điều tra vì cáo buộc vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Tháng 12-2018, Tôn Ba bị khai trừ đảng và bị cách chức, đến tháng 7-2019 lãnh án 12 năm tù với tội hối lộ và lạm quyền.
Tháng trước, Chủ tịch CSIC Hồ Vấn Minh bị điều tra vì cáo buộc vi phạm kỷ luật. CSIC là công ty chế tạo tàu sân bay, khu trục hạm, tàu ngầm hạt nhân và các chiến hạm cỡ lớn khác cho hải quân Trung Quốc.