Hôm qua (26/5), Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa nhắc đến việc từ bỏ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 đã đạt được với Trung Quốc hồi năm ngoái. Đây là dấu hiệu mới nhất cho thấy thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung đang ngày càng bất định, trong bối cảnh có thêm sức ép Mỹ muốn trừng phạt Trung Quốc vì đại dịch Covid 19.
Những lời đe dọa này không phải là mới. Ngay từ đầu tháng, Tổng thống Donald Trump đã đe dọa sẽ dừng thực thi thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 nếu Trung Quốc không hoàn thành lời hứa mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa, dịch vụ Mỹ. Tổng thống Trump cũng loại trừ khả năng đàm phán lại về thỏa thuận thương mại với Trung Quốc khi cho rằng các nhà đàm phán Trung Quốc sẽ chỉ muốn thay đổi có lợi cho bên họ.
Trái ngược với những động thái của Mỹ, Trung Quốc nhấn mạnh, thỏa thuận này có lợi cho cả hai bên.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triều Lập Kiên nói: “Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 mà Trung Quốc và Mỹ đạt được là có lợi cho Trung Quốc, cho cả Mỹ và toàn thế giới. Hai bên cần thực hiện thỏa thuận thương mại và tuân thủ các nguyên tắc bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau”.
Trung Quốc cũng đã mua nhiều mặt hàng nông sản của Mỹ ngay sau khi hai bên đạt được thỏa thuận này. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, lượng mua các mặt hàng khác đang thấp hơn so với kỳ vọng của Mỹ.
Theo nhận định của các chuyên gia, Trung Quốc khó có thể thực hiện đầy đủ toàn bộ nghĩa vụ đã cam kết trong thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 đã ký. Điều này dẫn đến sự hoài nghi của Mỹ về mức độ cam kết của Trung Quốc. Đại dịch Covid-19 đã khiến chuỗi cung ứng của cả hai nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Riêng tháng 4, lượng hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ giảm 11,1%.
Hơn thế, những nỗ lực đàm phán hiếm hoi giữa hai bên được thực hiện vào thời điểm căng thẳng đang leo thang trở lại trong quan hệ Mỹ - Trung. Không chỉ do những bất đồng liên quan đến nguồn gốc Covid-19, quan hệ hai bên còn leo thang trên nhiều mặt trận khác. Trong đó, đặc biệt phải kể đến động thái mới nhất là việc một dự luật vừa được Thượng viện Mỹ thông qua buộc các công ty phải rời khỏi các sàn giao dịch chứng khoán Mỹ nếu họ không tuân thủ quy định của Mỹ về kiểm toán. Trong khi đó, kiểm toán là điều mà nhiều công ty Trung Quốc chưa sẵn sàng hoặc không thể thực hiện.
Phía Trung Quốc cho rằng dự luật nói trên nhằm vào các công ty Trung Quốc và chính trị hóa việc quản lý chứng khoán. Ủy ban Quản lý Chứng khoán Trung Quốc phản đối dự luật và cho rằng động thái này sẽ làm suy yếu niềm tin của các nhà đầu tư toàn cầu đối với các thị trường Mỹ và vị thế toàn cầu của các thị trường này./.