Trong Thế chiến thứ nhất, chính phủ Pháp đã nghĩ ra kế hoạch đánh lừa lực lượng không quân Đức. Các kỹ sư được giao nhiệm vụ xây dựng một bản sao của Paris, ở vị trí chiến lược chỉ cách thành phố thực vài km. Paris mồi nhử này được thiết kế tỉ mỉ để mô phỏng các đặc điểm mang tính biểu tượng của thành phố Paris thực, bao gồm các địa danh nổi tiếng như đại lộ Champs-Élysées lớn và ga xe lửa Gard Du Nord nhộn nhịp.
Ngay sau buổi trưa ngày 30 tháng 8 năm 1914, khoảng một tháng sau Thế chiến thứ nhất, một chiếc máy bay hai tầng cánh có hình cây thánh giá sắt của Đức dưới cánh đã bay cao 2.000 m phía trên thủ đô nước Pháp. Chẳng bao lâu, trước sự ngạc nhiên của người dân Paris bên dưới, bốn vụ nổ đã làm rung chuyển thành phố khi phi công Đức thả bom bằng tay trong cuộc không kích đầu tiên trên thế giới vào thủ đô quốc gia. Khi ngày càng có nhiều cuộc tấn công đến từ máy bay Đức, người dân Paris quyết định hành động quyết liệt. Cuối năm 1917, các kỹ sư được chính phủ Pháp ủy quyền bắt đầu tạo ra một Paris giả ngay bên ngoài thủ đô nhằm đánh lừa lực lượng không quân Đức.
Theo đó, Paris giả này sẽ không chỉ có những tòa nhà đơn thuần; những con phố, nhà máy, nhà ở và đường sắt giả đều được ngụy trang tỉ mỉ để tạo ảo giác về một trung tâm đô thị nhộn nhịp. Mục tiêu là chuyển hướng sự chú ý của kẻ thù và các cuộc tấn công trên không khỏi Paris thực, bảo vệ thủ đô và cư dân của nó khỏi bị tổn hại tiềm tàng. Sau khi chiến tranh kết thúc, vai trò của Paris giả đã không còn nữa và nó đã bị dỡ bỏ.
Dự án được dẫn dắt bởi Fernand Jacopozzi, kỹ sư người Ý, ông đã sử dụng ánh sáng điện và các bảng gỗ trên băng chuyền để mô phỏng các đoàn tàu đang di chuyển. Ông cũng chế tạo các mái nhà của nhà máy, được làm từ vải sơn, để mô phỏng trung tâm sản xuất.
Khi Thế chiến thứ nhất nổ ra, chính quyền Pháp phải đối mặt với một thách thức cấp bách: làm thế nào để ngăn chặn các cuộc tấn công ném bom vào ban đêm của không quân Đức. Với việc máy bay chưa có công nghệ radar, theo đó, họ cần có các giải pháp sáng tạo để bảo vệ các mục tiêu quan trọng khỏi các cuộc tấn công của kẻ thù.
Nhận thấy việc phi công có thể bị nhầm lẫn mục tiêu bởi các đánh lừa thị giác, Bộ trưởng Hàng không Pháp và DCA (Phòng chống Máy bay) đã bắt tay vào một kế hoạch táo bạo: tạo ra một thành phố giả hoàn chỉnh với ánh sáng giả để khiến phi công địch bối rối trong các cuộc đột kích về đêm.
Jacopozzi đã được chính phủ Pháp vinh danh khi trao tặng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh, và ông đã đạt được thành công lớn trong những năm 1920 và qua đời ở Paris vào năm 1932. “Ông ấy đã thu hút sự quan tâm của thế giới bằng việc chiếu sáng Tháp Eiffel và đã làm được nhiều điều để biến Paris thành Thành phố Ánh sáng,” tờ The People nhận xét trong một đoạn ngắn về cái chết của ông.
Đến đầu năm 1918, dự án đầy tham vọng này đã thành hình, với kế hoạch tái tạo không chỉ Paris mà còn cả trung tâm công nghiệp Saint-Denis, nơi có các nhà máy quan trọng. Paris mồi nhử sẽ được đặt ở vị trí chiến lược gần khu rừng Saint-Germain-en-Laye, trong khi Saint-Denis sẽ được mô phỏng ở khu vực lân cận sân bay Roissy ngày nay. Ngoài ra, các nhà máy giả sẽ được xây dựng ở vùng ngoại ô phía đông Paris tại Chelles.
Kế hoạch này được thực hiện một cách tỉ mỉ. Các bức ảnh chụp trên không và bản đồ chi tiết được sử dụng để tái tạo bố cục của Paris một cách chính xác. Hơn 100.000 cây xanh được trồng để che đi "Paris giả" khỏi tầm nhìn của máy bay trinh sát. Các tòa nhà, nhà thờ và tượng đài quan trọng như Tháp Eiffel, Khải Hoàn Môn và Nhà thờ Đức Bà đều được sao chép một cách chi tiết, sử dụng gỗ, vải bạt và thậm chí cả bìa cứng.
"Paris giả" không chỉ là một chiến thuật quân sự thành công mà còn là một minh chứng cho sự sáng tạo và tinh thần kiên cường của người Pháp trong thời kỳ chiến tranh. Và trên thực tế, Paris giả chưa bao giờ thực sự được xây dựng hoàn chỉnh khi chiến tranh kết thúc vào năm 1918. Thành phố dự kiến có ba khu, nhưng chỉ có một khu được xây dựng. Và ý tưởng này đã thành công một cách đáng ngạc nhiên. Nhiều thập kỷ sau, trong Thế chiến thứ hai, Hoa Kỳ đã thuê các nhà thiết kế bối cảnh của Hollywood để tạo ra các khu dân cư Bờ Tây giả nhằm ngụy trang cho các nhà máy quân sự khỏi các cuộc không kích của Nhật Bản
"Paris giả" đã đánh lừa quân Đức một cách hiệu quả. Khi họ ném bom thành phố, họ đã tấn công nhầm mục tiêu giả, gây thiệt hại tối thiểu cho Paris thật. Kế hoạch táo bạo này đã giúp bảo vệ Paris khỏi sự tàn phá trong suốt Thế chiến thứ nhất và được coi là một trong những chiến thuật đánh lừa thành công nhất trong lịch sử quân sự.
Câu chuyện về "Paris giả" vẫn được người Pháp kể lại cho đến ngày nay như một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của sự thông minh, mưu trí và lòng yêu nước trong việc vượt qua những thử thách khó khăn.
Tham khảo: Historyextra; Doughboy; Businessinsider; Historyofyesterday
