Ngày 8.2.2018 là dịp kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Triều Tiên (KPA) và cuộc duyệt binh được đánh giá cực kỳ quan trọng, tiếp sau một năm đầy những tình huống quân sự, cùng với các cuộc đàm phán nhạy cảm giữa Triều Tiên với láng giềng Hàn Quốc.
Theo Newsweek ngày 24.1, chuyên gia phân tích quốc phòng - tình báo Joseph Bermudez của Dự án 38 vĩ độ Bắc (chuyên theo dõi tình hình Triều Tiên) viết báo cáo: “Các cuộc duyệt binh này gây chú ý đối với người bên ngoài, vì Triều Tiên thường sử dụng chúng để phô trương những khí tài quân sự, hệ thống vũ khí mới nhất. Vì tính chất quan trọng này, quân đội Triều Tiên tập luyện đội hình suốt nhiều tháng để bảo đảm cuộc trình diễn thật êm xuôi”.
Báo cáo còn viết: “Nếu Triều Tiên tiến hành cuộc duyệt binh ngày 8.2 như đã tuyên bố, trùng với lễ khai mạc Olympic mùa đông 2018 ở Pyeongchang (Hàn Quốc) thì nó sẽ gây ra những chỉ trích từ những người nghi ngờ nỗ lực đối thoại liên Triều”.
Nhưng ông Bermudez viết thêm: “Tuy nhiên, với khán giả trong nước, cuộc duyệt binh đánh dấu một năm tiến bộ rực rỡ của chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Triều Tiên, cùng những phát triển quân sự khác”.
Những phát hiện của ông Bermudez dựa trên sự quan sát những hoạt động ở Bãi tập diễu hành Mirim ở phía đông thủ đô Bình Nhưỡng. Nơi này từng là căn cứ không quân nhưng không còn hoạt động, do kinh tế Triều Tiên suy thoái nặng trong những năm 1990, vì nạn đói tràn lan, cùng việc không còn được Liên Xô viện trợ, theo Newsweek.
Nay, Bãi tập Mirim là một khu vực tập kết - tập luyện, với mô hình Quảng trường Kim Il-sung (tên của nhà lập quốc và là ông nội nhà lãnh đạo Kim Jong-un).
Ảnh vệ tinh chụp hồi tháng 11. 2017 cho thấy nhiều xe con, xe buýt đậu trước Khách sạn 25.4 ở phía đông của bãi tập. Ông Bermudez cho rằng đó là một cuộc họp của các cán bộ lên kế hoạch tập duyệt binh trong 2 tháng kế tiếp.
Bãi tập diễu hành Mirim từng là nơi diễn ra nhiều cuộc duyệt binh kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Đảng Lao động Triều Tiên (10.10.2015) và kỷ niệm 105 năm ngày sinh của nhà lập quốc Kim Il-sung (15.4.2017). Ngày sinh nhật này được gọi Ngày Mặt trời, và là một ngày lễ quốc gia.
Cuộc duyệt binh tháng tới sẽ là lần đầu tiên kỷ niệm ngày thành lập KPA vào ngày 8.2. Trước đó vào năm 1977, ông Kim Il-sung đổi ngày kỷ niệm này qua ngày 25.4, để kỷ niệm ngày lập đội quân du kích đánh quân Nhật chiếm đóng thời trước và trong Thế chiên 2.
Ngày 23.1, báo Rodong Shimbun (cơ quan ngôn luận của Đảng Lao động Triều Tiên) đưa tin lãnh đạo Kim Jong-un quyết quay trở lại lấy ngày 8.2 là dịp kỷ niệm ngày thành lập KPA, còn ngày 25.4 vẫn là dịp kỷ niệm ngày thành lập Quân đội Cách mạng nhân dân Triều Tiên.
Cuộc duyệt binh tháng 2 sẽ là cuộc duyệt binh thứ hai, kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức năm 2017, và là lần đầu tiên từ lúc ông Kim Jong-un phóng quả tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) và thử quả bom nhiệt hạch (bom H) mạnh nhất từ trước đến nay.
Hai nhà lãnh đạo Mỹ - Triều công khai đấu khẩu suốt cả năm 2017, chỉ hạ giọng khi cuộc đối thoại liên Triều được tổ chức từ ngày 9.1.2018, nhằm kết thúc sự thù địch giữa hai miền vốn đang trong tình trạng đình chiến (từ sau nội chiến 3 năm kết thúc năm 1953).
Cuộc duyệt binh dự kiến tổ chức một ngày trước khi Hàn Quốc làm lễ khai mạc Olympic 2018 (ngày 9.2). Liên Triều đã đồng ý cùng diễu hành dưới cùng một lá cờ thống nhất.
Ngày 25.1, trong một tuyên bố hiếm hoi, hãng thông tấn KCNA của Triều Tiên kêu gọi “toàn thể công dân Triều Tiên trong nước và nước ngoài cần thực hiện bước đột phá để thống nhất mà không có sự giúp đỡ của các nước khác”.
Tuyên bố kêu gọi tất cả công dân Triều Tiên “cổ động tiếp xúc, di chuyển, hợp tác giữa Triều Tiên với Hàn Quốc”, đồng thời nhấn mạnh Bình Nhưỡng sẽ “đập tan” mọi thách chức chống lại nỗ lực thống nhất bán đảo Triều Tiên”.
KCNA nêu căng thẳng quân sự ở bán đảo này là “rào cản chính” cho sự cải thiện quan hệ liên Triều và mục tiêu thống nhất. Tuyên bố còn viết những “cuộc diễn tập quân sự với lực lượng nước ngoài” không giúp ích cho sự phát triển quan hệ Triều - Hàn.
Tuyên bố được đưa ra sau một cuộc họp chung của chính phủ hai nước, cũng kêu gọi tất cả công dân Triều Tiên nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng quân sự, tạo điều kiện hòa bình cho bán đảo Triều Tiên.
Triều Tiên không cho biết lý do có cuộc họp này, nhưng tuyên bố nêu cuộc họp chung nhằm ủng hộ những tuyên bố ủng hộ thống nhất bán đảo Triều Tiên, mà ông Kim Jong-un đã đề cập trong diễn văn mừng năm mới 2018.
KCNA nêu năm 2018 quan trọng cho cả Triều - Hàn, vì là dịp kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Triều Tiên, còn Hàn Quốc tổ chức Olympic mùa đông trong tháng 2 tới.