Chảy máu mũi còn gọi là chảy máu cam. Bệnh xuất hiện quanh năm, không phân biệt nam, nữ, trẻ già nhưng trẻ nhỏ mắc nhiều hơn. Nguyên nhân gây bệnh có nhiều như cảm nhiễm nóng, lạnh đột ngột, trúng độc hóa chất, bệnh thuộc bệnh về máu, tăng huyết áp, chứng thiếu vitamin hoặc bệnh truyền nhiễm cấp tính. Y học cổ truyền gọi bệnh này là huyết hư và chia làm 2 nhóm: chứng thực và chứng hư.
Chứng thực là bệnh phát sinh do phổi nhiệt, gan nóng hỏa bốc, dạ dày thực nhiệt mà gây nên. Hư chứng thuộc về âm hư, huyết hư, kèm theo các tạng gan, thận, phổi đều hư dẫn tới bệnh phát sinh. Xin giới thiệu một số món ăn, nước uống tốt cho người bệnh chảy máu mũi.
Nước rễ cỏ tranh
Rễ cỏ tranh 50g, đường phèn 20g. Rễ cỏ tranh nhặt kỹ rửa sạch, giã nhỏ cho vào nồi thêm nước vừa đủ, đun sôi kỹ chắt lấy nước, cho đường phèn vào quấy tan đều chia 2 lần uống trong ngày. Cần uống liền 3-5 ngày.
Nước lá hẹ: lá hẹ tươi 60g. Lá hẹ rửa sạch giã nhỏ, dùng nước sôi để nguội lọc lấy 200ml nước đặc, chia 2 lần uống trong ngày, cần uống liền 3 ngày. Nếu uống vào mùa đông, cần uống ấm.
Nước vỏ quả dừa: vỏ quả dừa 60g. Chọn loại dừa cho nước giải khát, vỏ còn xanh, cắt thành miếng cho vào nồi thêm nước, đun sôi kỹ, chắt lấy nước đặc chia 2 lần uống trong ngày. Cần uống liền 3-5 ngày.
Nước nhân lạc: nhân lạc tươi 60g. Chọn loại lạc còn non, bỏ vỏ lấy nhân còn cả vỏ the cho vào nồi cùng với nước, đun sôi kỹ, chắt lấy nước, chia làm 2 lần trong ngày, cho bệnh nhân ăn lạc, uống nước. Cần ăn, uống liền 3 ngày.
Nước củ cải trắng: củ cải trắng 50g. Củ cải rửa sạch, giã nhỏ, dùng nước sôi để nguội lọc lấy nước đặc chia 3 lần uống trong ngày. Trước khi uống nhỏ 3 giọt nước củ cải vào mũi bên chảy máu. Cần làm liền 3 ngày.
Nước ngó sen: ngó sen 10g rửa sạch, giã nhỏ, vắt lấy nước. Ngày nhỏ 3 lần, mỗi lần 2 - 3 giọt vào lỗ mũi bị chảy máu. Cần nhỏ liền 3 ngày.
Canh mướp: mướp tươi 200g, rau ngót 50g, bạc hà tươi 4 - 5 lá, bột ngọt, gia vị vừa đủ. Mướp bỏ vỏ thái miếng; rau ngót, bạc hà rửa sạch; thịt lợn băm nhỏ, ướp bột gia vị xào chín, cho nước vừa đủ đun sôi, cho mướp, rau ngót, bạc hà vào đảo đều, canh sôi lại cho bột ngọt vào. Ăn ngày 1 lần, có thể ăn với cơm. Cần ăn liền 5 ngày.
Canh rau má: rau má 100g, cỏ nhọ nồi 50g, tôm nõn 20g, bột ngọt, gia vị vừa đủ. Tôm nõn giã nhỏ, cho vào nồi thêm nước vừa đủ, cho bột gia vị vào đun sôi. Rau má, cỏ nhọ nồi rửa sạch, thái nhỏ cho vào nước tôm, canh sôi lại cho bột ngọt quấy đều là được. Bệnh nhân ăn ngày 1 lần, có thể ăn với cơm. Cần ăn liền 3 ngày.
Canh rau má nấu tôm nõn tốt cho người bị chảy máu cam.
Chè đậu đen:
đậu đen 100g, đường phèn 30g. Đậu đen xay thành bột, cho vào nồi thêm nước đun sôi trên lửa nhỏ, đậu đen chín cho đường phèn vào quấy đều, chè sôi lại là được. Bệnh nhân ăn ngày 1 lần. Cần ăn liền 5 ngày.
Chú ý: Khi mắc bệnh nên ăn uống những chất thanh đạm, các chất mát, nhiều rau xanh, quả tươi, thức ăn giàu vitamin C như cà chua, quýt; mùa đông cần đầy đủ thức ăn bổ dưỡng để giúp cho sức khỏe ổn định. Không ăn các chất cay nóng như ớt, hành tây, gừng, tỏi, rượu, cà phê, thuốc lá, các món ăn khô như thịt nướng, rán, quay, hun khói.
Một số cách sơ cứu khi bị chảy máu cam
Ðắp tỏi: tỏi tươi 3-5 tép, vải màn 2 miếng (10x10cm). Tỏi bỏ vỏ the giã nhỏ. Nếu cả hai lỗ mũi đều chảy máu thì chia tỏi làm 2 phần gói vào vải màn, buộc vào hai gan bàn chân (chỗ lõm nhất khi để ngửa bàn chân lên). Trường hợp máu cam chỉ chảy ở một lỗ mũi thì buộc tỏi vào gan bàn chân phía bên lỗ mũi không chảy máu (chảy máu ở lỗ mũi phải thì chỉ buộc tỏi ở gan bàn chân bên trái và ngược lại). Ngày thay tỏi 1 lần, cần buộc 2 ngày.
Chườm nước lạnh: trường hợp chảy máu cam nhẹ, cho người bệnh nằm ngửa, dùng khăn mặt nhúng nước lạnh đắp lên trán, dùng ngón tay chắn nhẹ phía lỗ mũi bị chảy máu.
Buộc ngón giữa:khi có bệnh nhân chảy máu cam, để cấp cứu nhanh, ta dùng một sợi chun (dây cao su cũng được) quấn nhẹ vào ngón tay giữa phần sát bàn tay, nếu chảy máu ở lỗ mũi phải thì quấn ở ngón giữa bàn tay trái và ngược lại. Khi máu không chảy nữa thì cởi bỏ.
Xoa bóp: Kết hợp ăn uống với xoa bóp các huyệt hậu khê, thiếu xung, nghinh hương, tam âm giao mỗi huyệt khoảng 1 phút. Ngày xoa bóp 2-3 lần.