Cuộc chiến ở chiến trường Campuchia được gọi là "cuộc chiến tranh không có tù binh". Đã lọt vào tay lũ quỷ khát máu Khmer Đỏ thì coi như chết. Ấy vậy mà cũng có những trường hợp đã đào thoát được một cách thần kỳ.
Trận tiến công vượt sông bằng sức mạnh lớn nhất trên chiến trường Campuchia
Tháng 12.1978, Lữ đoàn xe tăng 215 nhận lệnh chuẩn bị lên đường đi chiến đấu với quân Khmer Đỏ ở biên giới Tây Nam và Campuchia.
Là một trong các đơn vị có trang bị đầy đủ và mạnh nhất trong binh chủng Tăng Thiết giáp nên lữ đoàn được coi là "Quả đấm thép" được tung vào chiến trường hỗ trợ các đơn vị phía Nam.
Vì vậy, lực lượng của lữ đoàn không được sử dụng tập trung mà phải xé lẻ ra tăng cường cho các hướng khác nhau. Trong đó, Đại đội XT11 trang bị xe tăng bơi K63-85 được tăng cường cho Quân đoàn 3 tiến công từ hướng Đông Bắc.
Khoảng 8h ngày 6.01.1979, Đại đội XT11tiến sát bờ sông Mê Kông. Dưới sông bộ binh Trung đoàn 48 và một số của Trung đoàn 64 đang chiến đấu quyết liệt với địch.
Cả chiều dài sông Mê Kông đoạn qua thị xã Kongpong Chàm rộng khoảng trên dưới 1 km như bị đun sôi lên vì lửa đạn. Dưới sông là tàu thủy nhỏ, thuyền máy, ca nô v.v.. Trên bờ là đủ các loại hỏa lực từ xa đến bắn trực tiếp của cả pháo binh và xe tăng.
Tại đây, quân Khmer Đỏ chủ động hơn vì lợi thế bờ sông dốc đứng, chỉ có hai đường lên xuống bến phà mà thôi. Giằng co mãi mà ta vẫn không chiếm được cửa mở để lên bờ bên kia dù xe tăng, pháo đã bắn trực tiếp sang nhiều.
Cuối cùng tham mưu trường Sư 320 trực tiếp lên xe lệnh cho đại trưởng Ngô Sĩ Quyến chuẩn bị vượt sông. Chấp hành mệnh lệnh, cả đoàn xe tăng dũng mãnh xuống sông bơi theo đội hình zích- zắc chếch hướng nước chảy khoảng 15 đến 20 độ.
Xe tăng dẫn dắt bộ binh xung phong trong diễn tập binh chủng hợp thành (Ảnh Giang Lam).
Sau khi xuống sông, xe tăng phát huy hỏa lực khẩu 12ly7 và khẩu đại liên bên pháo để diệt địch. Dưới sự chi viện trực tiếp của hỏa lực xe tăng dưới sông, một số xuống máy của bộ binh đã bám được bờ sông cho bộ binh lên bờ.
Sau gần một tiếng bơi và đánh nhau dưới nước, các xe tăng đã tiếp cận bờ sông, tiến lên theo đường bến phà và dùng tất cả vũ khí trên xe và bộ binh ồ ạt tiến công quân địch. Đạn bắn như mưa, quân Khmer Đỏ bị tiêu diệt khá nhiều, còn lại co cụm vào các nhà tầng ngõ phố lợi dụng địa hình chống trả điên cuồng.
Sau khi mất tuyến phòng thủ kiên cố, Khmer Đỏ củng cố lực lượng hòng giành lại trận địa. Nhưng lúc đó các loại phương tiện vượt sông đã được công binh lắp ráp nhanh và cả đội hình tiến quân phía sau đã nhanh chóng sang sông chi viện nên thị xã Kông Pông Chàm nhanh chóng được giải phóng.
Sau khi truy quét địch, bộ đội được quay lại thị xã ngủ lại 1 đêm. Gần sáng hôm sau có lệnh hành quân chiến đấu tiếp. Lúc này, Lữ đoàn xe tăng 273 lại đi trước dẫn đầu đội hình. Cả một đoàn quân xe pháo hàng mấy cây số vừa hành quân vừa chiến đấu gặp địch chống cự thưa thớt, yếu ớt không đáng kể ở trên đường.
Tới một cứ điểm trên dãy đồi núi trọc chắn ngang qua đường, địch bố trí công sự, lô cốt có cả xe tăng và M113 chống trả quyết liệt.
Đội hình phía trước thì đánh nhau dữ dội mà cả hàng km phía sau chỉ biết ngồi xem vì tuyến đường độc đạo, địa hình không cho phép xe tăng và xe cơ giới chở bộ binh lên chi viện được mà chỉ bắn pháo tầm xa chi viện mà thôi.
Quá trưa một lúc, Đại đội XT11 được điều động vượt qua đội hình các đơn vị trên đường để lên chi viện cho đơn vị bạn đang đánh nhau phía trước. Trong trận đánh này, lái xe K63-85 số 684 Đàm Văn Tường bị thương tương đối nặng.
Cuộc đào thoát thần kỳ từ tay "Thần Chết"
Lúc đó khoảng 2 h chiều, Tường được y tá cùng các đồng đội sơ cứu rồi đưa vào trong xe nằm. Sắp tới bến phà Tôn lê Sáp, sau khi đã chiếm được một cứ điểm của địch trên đường đội hình được tạm nghỉ để kiểm tra kỹ thuật xe pháo, tiếp nhiên liệu, đạn dược ở phía sau chuyển lên.
Tại đây, Tường được anh em đưa ra khỏi xe băng bó lại. Thấy gần đó có một chiếc xe nhỏ, kiểu xe DODGE cắm cờ chữ thập. Nghĩ đó là xe cứu thương của quân đoàn, anh em đưa Tường lên xe đó rồi đi đánh nhau tiếp.
Chính trị viên Nguyễn Đức Khởi dặn dò Tường:
"Đơn vị chuẩn bị chiến đấu vượt qua sông Tôn lê Sáp để tiến đánh thủ đô của địch. Trận chiến đấu tiếp có lẽ ác liệt hơn trước nữa. Bây giờ em nằm ở xe cứu thương này, nghe nói trận hôm nay có máy bay trực thăng sẽ vận chuyển thương binh về nước đang tập kết ở cách đây không xa. Chắc lát nữa lái xe họ sẽ chở em tới đó".
Vừa đói, vừa mệt Tường nằm thiêm thiếp trên xe đến khi trời đã dần tối mà sao chẳng thấy lái xe cứu thương về và cũng chẳng có thêm một thương binh nào đến nửa. Nghi ngờ anh bò lại cốp xe kiểm tra.
Trong cốp thấy toàn là thuốc lá có chữ ngoằn ngoèo, dưới đệm toàn là cá khô. Tường giật mình nghĩ ngay đến là mình bị bỏ nhầm lên xe cứu thương của địch.
Khi phát hiện bị đưa nhầm vào xe cứu thương của địch Tường thật sự hoang mang. Anh nhét túi con dao găm tự chế cùng quả lựu đạn mỏ vịt US rồi bò chệch sang mép đường đầy cát và lưa thưa mấy bụi cây thấp lè tè để nằm. Không khí xung quanh nặng nề, mùi cháy còn khét lẹt. Một sự im lặng rùng rợn khi màn đêm buông xuống.
Giấc ngủ đến với Tường lúc nào không hay. Khi nghe đau nhói ở ngực anh mở mắt ra thì thấy bị một tên địch dẫm lên ngực và một tên dí súng vào đầu.
Sau khi tranh luận gì đó, hai tên bồng Tường vứt lên xe cứu thương rồi chúng nó lên xe nổ máy chạy. Hai tên ngồi ghế trước, hai tên còn lại ngồi cạnh đầu Tường, thỉnh thoảng chúng lại đạp lên người anh kiểm tra.
Xe chay về hướng Tôn lê Sáp. Tường nằm như bất tỉnh nhưng suy nghĩ rất lung. Anh đoán chắc nó bắt mình về nơi đóng quân sẽ khai thác gì đó rồi giết thôi chứ mấy năm đánh nhau hai bên làm gì có trao đổi tù binh.
Bộ đội ta chiến đấu bảo vệ Biên giới Tây Nam.
Một quyết định đến với Tường: "phải nhanh chóng tự sát khi có thời cơ!". Lợi dụng tư thế nằm sấp hơi nghiêng, Tường nhẹ nhàng duỗi tay về phía túi quần có quả US. Tuy nhiên, khi cận kề cái chết Tường mới thấy giá trị cuộc sống và quyết định: "phải sống dù hy vọng hết sức nhỏ nhoi".
Khi chiếc xe chạy rẽ vào con đường đất nên xóc và chậm hơn. Bọn địch có vẻ bình thản không để ý đến Tường nữa vì máu vẫn chảy rất nhiều. Tường nhẹ nhàng cho tay vào túi quần đưa quả US ra, lại nhẹ nhàng rút chốt mỏ vịt. Rút xong Tường lấy hết sức bình sinh bật dậy tung lựu đạn về ca-bin và lao ra khỏi xe.
Tường rơi vào bụi cây bên mép đường. Một tiếng nổ đanh gọn. Chiếc xe vẫn chạy thêm vài mét rồi lao sang vệ đường bốc cháy.
Rất đau và mệt nhưng Tường cố vùng chạy. Được một quãng cái lưng đau quá thì vừa chạy vừa bò rồi chui vào một bụi cây nằm nghỉ. Lúc này trời đã khá khuya. Đêm mờ đục rất khó xác định phương hướng nhưng ở xa xa có pháo hiệu bắn lên. Tường đoán nơi có pháo hiệu là bến phà Tôn lê Sáp.
Nghỉ ngơi một lát Tường cắt hướng đi về phía đó. Quần áo thì rách bươn, vừa đi vừa quan sát, có lúc phải bò vì sợ sa vào tay quân giặc. Rồi tới khu vực mới đánh nhau lúc chiều có rải rác xác chết. Thấy có cái nhà tan hoang, lục lọi được ít cơm và thức ăn. Tường ăn ngon lành, sức khỏe cảm thấy khá lên đôi chút.
Không thể đi tay không trong đêm được, Tường lật xác một tên Khmer Đỏ lấy khẩu AK bị nó đè lên. Tiếp tục đi đến gần sáng anh gặp con đường cái lớn. Đoán rằng đây là đường xuống bến phà, Tường đến gần rồi lợi dụng bờ đất cao nằm xuống nghỉ tạm và chờ thời cơ.
Một lát sau, có tiếng động cơ từ xa. Tiếng máy to dần rồi ánh đèn pha chiếu đến. Tường nằm yên quan sát thấy là xe M113.
Chiếc đầu đi qua rồi chiếc thứ hai. Đèn pha chiếu vào xe trước, anh sướng run người khi thấy thành viên ở trên nóc xe là bộ đội Việt Nam.
Tường đứng dậy hô lớn mà xe vẫn chạy. Anh tiến ra giữa đường đón chiếc xe M113 thử ba, trên xe có mấy cần ăng ten kiểu xe của chỉ huy.
Chiếc xe dừng lại, hai chiến sĩ nhảy xuống. Sau khi kiểm tra sơ bộ, họ cho anh lên xe. Đó là đoàn xe của Lữ đoàn XT273 và họ cũng đang tiến về phía Phnom Pênh.
Ngày hôm sau, Tường đã tìm về được đơn vị của mình. Nghe anh kể lại câu chuyện, chính trị viên Nguyễn Đức Khởi và tất cả anh em trong đơn vị đều thốt lên: "Quả là một cuộc đào thoát thần kỳ khỏi tay Thần Chết!".
(Ghi theo lời kể của Trung sỹ Đàm Văn Tường, nguyên chiến sĩ lái xe tăng số 684 thuộc Đại đội 11, Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn xe tăng 215)
