Lý do Mỹ dẫn trước Trung Quốc chủ yếu nằm ở lợi thế của Washington về các thiết bị bán dẫn tiên tiến.
Tuy nhiên, việc Trung Quốc tiếp tục tập trung vào phát triển AI kết hợp với việc sở hữu dân số khổng lồ đã thu hẹp đáng kể khoảng cách này - Trung tâm RAND Corporation (Mỹ), hỗ trợ nghiên cứu và phân tích cho quân đội Mỹ, chỉ ra trong một báo cáo.
"Ngành công nghiệp chất bán dẫn phát triển là nền tảng cần thiết cho những nghiên cứu vững chắc và có giá trị về AI," báo cáo viết, đồng thời bổ sung thêm rằng Trung Quốc cũng đang nhanh chóng phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của mình với sự đầu tư lớn từ chính phủ.
Công nhân tại xưởng chế tạo chất bán dẫn tại Bắc Kinh. Ảnh: Tân Hoa Xã
Vào tháng 7/2017, Trung Quốc công bố kế hoạch mới để phát triển ngành công nghệ AI, cho biết đầu tư cho AI được nâng lên thành chiến lược cấp quốc gia. Theo đó, đến năm 2030, Trung Quốc sẽ trở thành trung tâm dẫn đầu thế giới về công nghệ AI.
Ngay sau đó, Không quân Mỹ đã tiến hành nghiên cứu so sánh các chiến lược và sức mạnh AI của hai quốc gia cho cả các mục đích chung và mục đích quân sự. Nghiên cứu này đã được lưu hành trong quân đội Mỹ vào đầu năm 2019 nhưng mới được công bố công khai vào tháng trước.
Lợi thế của Bắc Kinh
Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) nhận định, trong khi Trung Quốc đi sau Mỹ về môi trường cho sự đổi mới thì Bắc Kinh có lợi thế rất rõ ràng về bộ dữ liệu lớn (Big data) - vốn rất quan trọng để phát triển các ứng dụng về AI.
Dân số Trung Quốc gấp khoảng 4 lần so với Mỹ, có nghĩa là các công ty công nghệ có thể sở hữu cơ sở dữ liệu lớn hơn nhiều so với các công ty ở Mỹ.
Báo cáo của RAND cũng xác định, thể chế và cách tiếp cận xuyên suốt cả nước sẽ giúp Trung Quốc có lợi thế hơn trong lĩnh vực AI. Lý do là bởi nó cho phép "tập trung nguồn lực và nỗ lực" - mặc dù có thể mang lại nạn quan liêu và tham nhũng, cản trở Bắc Kinh.
Vào hôm 24/8, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phát biểu trước các học giả ở Bắc Kinh rằng, sự tăng trưởng mới được thúc đẩy bởi đổi mới về công nghệ sẽ là một phần quan trọng trong kế hoạch kinh tế dài hạn tiếp theo của đất nước.
"Chúng ta nên tận dụng lợi thế của hệ thống Xã hội chủ nghĩa trong việc tập trung nguồn lực để hoàn thành các chủ trương lớn và đạt được những đột phá trong công nghệ chủ chốt và cốt lõi," ông Tập nói.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Tân Hoa Xã
Mỹ sẽ "gặp khó" nếu kế hoạch thành công?
Mặc dù Bắc Kinh đã giảm nhẹ tính "hợp nhất quân sự - dân sự" mà trong đó AI đóng vai trò quan trọng, chính phủ Trung Quốc vẫn đang tài trợ cho các ứng dụng AI trên các phương diện khác, chẳng hạn như phát triển cơ sở hạ tầng, chăm sóc sức khỏe và an ninh trong nước.
"Cuối cùng, triển vọng dài hạn để duy trì vị trí [của quân đội Mỹ] đối với quân đội Trung Quốc phụ thuộc và khả năng của Mỹ trong việc giữ lợi thế trước Trung Quốc về lĩnh vực AI ở cấp độ quốc gia," báo cáo của RAND viết.
Báo cáo cũng cho biết, nếu kế hoạch đầy tham vọng của Bắc Kinh trong lĩnh vực AI thành công sẽ "đem lại lợi thế quân sự đáng kể [của Trung Quốc] so với Mỹ và các đồng minh, cùng với những tác động chiến lược tiêu cực lớn đối với Mỹ".
Theo báo cáo, Trung Quốc thúc đẩy sự hợp tác giữa các học giả của nước này và nước ngoài, dẫn đến sự gia tăng về các nghiên cứu chung liên quan đến AI mà các nhà nghiên cứu của Mỹ cũng có thể tiếp cận.
Mỹ cần tập trung vào điều gì?
RAND chỉ ra trong báo cáo, "sự tách biệt giữa các lĩnh vực công nghệ của Mỹ và Trung Quốc sẽ là một bài kiểm tra hay về khả năng riêng của từng nước."
"Chính phủ Trung Quốc chắc chắn có thể rót lượng vốn đáng kể vào các nghiên cứu AI, nhưng liệu AI ở Trung Quốc có thể phát triển mạnh trong môi trường riêng, tách biệt với Mỹ hay không?"
Washington đã trừng phạt hàng chục công ty và tổ chức Trung Quốc, bao gồm các công ty liên quan đến AI và hệ thống nhận dạng khuôn mặt với những cáo buộc về giám sát công nghệ. Mỹ cũng cắt quyền truy cập của gã khổng lồ công nghệ Huawei (Trung Quốc) vào các chip thương mại trong tuần trước - hệ quả của cuộc cạnh tranh giữa hai cường quốc trong việc giành quyền kiểm soát thế hệ mạng di động tiếp theo.
Báo cáo kết luận rằng quân đội Mỹ nên tập trung vào 3 lĩnh vực: chuyển đổi công nghệ AI để sử dụng cho mục đích quốc phòng, đánh giá hiệu quả và chức năng phù hợp của công nghệ đó và điều chỉnh công nghệ cho phù hợp các chiến lược hoạt động.
Theo SCMP, lợi thế của Mỹ so với Trung Quốc nằm ở văn hóa cho phép chấp nhận rủi ro và khuyến khích các sáng kiến mới.
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: