Lâu nay người cho thuê nhà, cho thuê căn hộ đã đóng thuế thu nhập cá nhân (nếu tổng nguồn thu trên 9 triệu đồng/tháng) nhưng vẫn còn tình trạng né thuế, trốn thuế. Nếu áp dụng thu thuế đối với bất động sản cho thuê thì cơ quan thuế sẽ áp dụng thêm phần này, người có nhiều nhà cho thuê sẽ phải đóng thuế cao hơn so với trước đây.
Chặn thất thu thuế do người cho thuê kê khai thiếu trung thực
Cục Thuế TP HCM vừa có tờ trình UBND TP HCM về kế hoạch thu thuế một số lĩnh vực, trong đó có các biện pháp thu thuế căn hộ cho thuê tại một số chung cư, khu nhà ở, cao ốc trên địa bàn TP.
Cụ thể, cơ quan này sẽ xin thí điểm thu thuế căn hộ, nhà ở cho thuê tại quận 11, bao gồm chung cư Res 11, khu nhà ở thương mại Thuận Việt, cao ốc Bảo Gia, chung cư 70 Lữ Gia, cao ốc Khải Hoàn.
Lãnh đạo Cục Thuế cho biết nếu được UBND TP chấp thuận thì trước mắt, cơ quan thuế sẽ vận động cá nhân, tổ chức cho thuê nhà kê khai thuế, cung cấp thông tin hợp đồng cho thuê để so sánh giá cho thuê thực tế với giá kê khai nộp thuế.
Trường hợp bên cho thuê nhà không kê khai hay kê khai không đúng so với giá cho thuê thực tế thì cơ quan thuế sẽ làm việc để xác định giá cho thuê và căn cứ vào mức giá này làm cơ sở tính thuế.
Chung cư Res 11 - một trong những địa chỉ được đề xuất thí điểm tính thuế căn hộ cho thuê Ảnh: SƠN NHUNG
Một số cán bộ của Cục Thuế TP HCM cho hay trường hợp người cho thuê căn hộ không kê khai hoặc kê khai giá cho thuê thiếu trung thực thì cơ quan thuế sẽ có các biện pháp nhất định. Chẳng hạn, có thể căn cứ vào giá cho thuê, diện tích, vị trí… của một căn hộ có hợp đồng công chứng để xác định giá cho thuê đối với các căn hộ có diện tích, vị trí... tương đồng.
Mặt khác, pháp luật còn cho phép ngành thuế ấn định giá cho thuê căn hộ, nhà ở sau khi có đầy đủ thông tin về bên cho thuê và bên thuê. Theo đó, các cán bộ thuế sẽ phối hợp với ban quản trị chung cư, công an địa phương để xác định ai là người cho thuê và ai là người thuê căn hộ, từ đó thu thập thông tin từ các bên liên quan để xác định giá cho thuê thực tế.
Theo Giám đốc Công ty Đại lý Thuế và Tư vấn doanh nghiệp DVL - ông Đào Minh Hồng, cơ sở vững chắc để ấn định giá cho thuế nhà ở hợp lý là khi cơ quan có trong tay giá cho thuê thể hiện tại hợp đồng cho thuê của một căn nhà khác, có diện tích, vị trí và nhiều đặc điểm tương đồng với căn nhà của người kê khai thiếu trung thực.
Người đi thuê sẽ "lãnh" trọn?
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Lê Thanh Đạo, chủ một nhà ở cho thuê ở quận Phú Nhuận, cho rằng phương án xác định giá cho thuê thực tế Cục Thuế TP đưa ra là hợp lý, có thể đem lại công bằng về thuế đối với những người cho thuê nhà ở, căn hộ; giảm thất thu ngân sách nhà nước.
"Hiện nay, người cho thuê nhà có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm phải nộp thuế giá trị gia tăng 5% và thuế thu nhập cá nhân 5%, nếu doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm thì được miễn thuế.
Thế nhưng, có rất nhiều chủ nhà không kê khai thuế. Số khác thì kê khai doanh thu dưới 100 triệu đồng hoặc kê khai thấp hơn giá cho thuê thực tế để được miễn, giảm số thuế phải nộp" - ông Đạo nói.
Một số cá nhân đang có căn hộ cho thuê nhìn nhận việc thí điểm thu thuế căn hộ cho thuê là phù hợp. Tuy nhiên, giá cho thuê nhà tăng giảm tùy thời điểm nên mức thuế cũng cần được tính toán sao cho tương xứng với điều kiện thực tế và giá trị cho thuê.
Thanh Toàn, một người môi giới bất động sản đang nắm nhiều căn hộ chung cư khách hàng ký gửi tại quận 11, cho hay thị trường căn hộ cho thuê tại quận 11 chưa có dấu hiệu gì liên quan việc áp thuế.
Tuy nhiên, trường hợp TP áp dụng thu thuế cho thuê căn hộ thì chủ nhà sẽ chịu trách nhiệm đóng thuế. "Nếu mức thuế cao, chắc chắn chủ nhà sẽ nâng giá cho thuê để bù vào số tiền đóng thuế. Trong khi đó, một số khu vực khác nếu chưa áp dụng thì có thể giá thuê sẽ tốt hơn. Điều này chưa công bằng cho quận nào thí điểm sớm" - anh Thanh Toàn nêu quan điểm.
Một chủ nhà trọ tại Bình Tân cũng chia sẻ hiện đã đóng thuế khoán 10% cho khoản doanh thu từ cho thuê nhà trọ dưới 100 triệu đồng/năm.
Mức thuế này là chấp nhận được, nếu buộc đóng đúng đóng đủ thì chắc chắn sẽ phải áp vào giá cho thuê chứ không thể gồng gánh vì chi phí đầu tư, quản lý nhà trọ rất tốn kém. Cuối cùng, người đi thuê sẽ phải chịu khoản thuế phát sinh này.
Áp lực với người vay tiền xây nhà cho thuê
Ông Nguyễn Hồng Hải, một chuyên gia về bất động sản, cho biết việc áp dụng đánh thuế vào cá nhân có nhà, căn hộ cho thuê khá phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nếu áp dụng sẽ tạo áp lực cho những người đang có nhà, căn hộ cho thuê bởi rất nhiều người có đất đã vay tiền đầu tư xây tòa nhà, sau đó cho thuê.
Nếu tính trên mức kê khai đúng, khai đủ thì rất nhiều; tính cả thuế lũy tiến theo thu nhập thì số thuế phải đóng tăng lên đáng kể. Nếu vay tiền để xây thì phải trả lãi, tính ra chi phí rất cao, họ không thể chịu nổi, có khi phải phá sản.