Bác sĩ Nguyễn Thanh Sang – Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, gần đây anh gặp trường hợp bé gái mới 7 tuổi đã mọc râu khắp mặt, miệng, toàn thân.
Bé gái bỗng dưng mọc râu, lông sau khi uống thuốc tăng cân
Bác sĩ Sang cho biết, cách đây 1 tháng, tình cờ anh nhận được điện thoại của một bà mẹ về việc bé gái 7 tuổi bỗng nhiên mọc râu. Dù được bác sĩ tư vấn đi khám nội tiết nhưng gia đình không đưa bé đi khám.
Một tháng sau, tình trạng mọc râu và lông trên người bé ngày càng nặng. Lúc này, người mẹ mới đưa bé vào phòng khám gặp bác sĩ Sang. Hình ảnh đầu tiên đập vào mắt của bác sĩ là bé gái 7 tuổi mắc hội chứng Cushing với tình trạng đầy lông mặt, quanh miệng và tay chân. Bác sĩ khám lâm sàng phát hiện sau gáy của bé có một khối bướu to.
Ban đầu, khi được bác sĩ hỏi, mẹ bé phủ nhận việc cho bé dùng thuốc. Sau đó, gặng hỏi mãi mẹ bé mới kể là thấy bé gái ốm quá nên đi kê thuốc của một ông bác sĩ về uống.
Kết quả trong 6 tháng, bé thay đổi hẳn thói quen ăn uống, suốt ngày đòi ăn, mập mạp, mũm mĩm, "có da có thịt" hơn nên cả nhà ai cũng mừng vì từng đi khám dinh dưỡng nhiều nơi nhưng không khả quan. Trong 6 tháng dùng thuốc bé đã tăng 10kg.
Sau khi kiểm tra bịch thuốc mẹ của bé đưa gồm 10 bịch thuốc gồm 5 viên nhiều màu sắc, không tem, không vỏ, không toa, bác sĩ lột vỏ một số thuốc và nhận ra ngay trong đó có viên Dexamethasone.
Mẹ bé cho biết, mỗi lần đi khám là nhận 10 bịch với giá 300 nghìn đồng. Mỗi ngày nghiền 1 bịch cho vào siro cho bé uống trong 6 tháng.
Bác sĩ Sang cho biết, Dexamethasone là một corticosteroid có tác dụng kháng viêm rất mạnh. Bình thường, các bác sĩ thường sử dụng Dexamethasone cho những bệnh nhân xuất huyết giảm tiểu cầu hay thiếu máu tán huyết, thậm chí là thuốc hóa trị liệu ung thư. Tác dụng phụ của nó rất rất nhiều và vô cùng tác hại, một số biến chứng lên gan và thận nặng nề.
Bác sĩ Sang cũng khuyến cáo, với mỗi bé uống 1 viên 4mg là tương đương 40kg cân nặng, trong khi bé gái trên chỉ mới 25kg. Thực tế, bé dùng thuốc dẫn tới ức chế hệ miễn dịch là để điều trị bệnh nguy kịch, chứ không phải là kích thích ăn uống.
Trong số các tác dụng phụ đó, Dexamethasone còn có tác dụng kích thích vị giác gây cảm giác thèm ăn và giữ nước bên trong cơ thể. Hai tác dụng đó khiến cho người dùng corticosteroid nói chung bị phù và tăng cân.
Thần dược hay thuốc độc?
Thạc sĩ Nguyễn Huy Cường – Phòng khám nội tiết Thái Hà chia sẻ, Dexamethasone là một hoạt chất corticoid chữa đủ bệnh từ kháng viêm tới thuốc bổ.
Bác sĩ Cường cho biết, corticoid như con dao hai lưỡi và chỉ định dùng phải có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ không phải ai cũng dùng được. Đáng lo ngại hơn khi loại thuốc này đang bán rất rộng rãi. Thậm chí, nhiều bác sĩ, lương y, dược sĩ không có "tâm" vẫn phớt lờ tác dụng phụ của nó bán cho người dân.
Những viên thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Lạm dụng coritcoid gây ra hội chứng Cushing do thuốc, thường gặp trong các bệnh lý cơ xương khớp, bệnh lý về máu, hen phế quản... Đặc biệt, trong thời gian gần đây, 1 số bệnh nhân sử dụng thuốc đông y không rõ nguồn gốc, tên chế phẩm corticoid tại phòng khám tư nhân nhằm giảm đau, chống dị ứng nhưng lạm dụng liều lượng.
Xét nghiệm Cortisol huyết thanh giảm hầu hết bệnh nhân có tiền sử dùng Corticoid dưới dạng thuốc như Prednisolon, dexamethasone, K-Cord, Medrol... Đây là hội chứng thường gặp nhất trong lâm sàng và biến chứng nặng nề như suy thượng thập cấp, suy kiệt rối loạn điện giải nặng, nhiễm trùng cơ hội...
Đa số là do người bệnh bỏ thuốc đột ngột dẫn tới nồng độ cortisol huyết thanh giảm, trong khi đó vỏ thượng thận bị ức chế bởi glucocorticoid ngoại lai chưa kịp hồi phục.
Ngoài ra, những tác dụng phụ của corticoid khi dùng thời gian ngắn thể hiện rõ nhất đối với người dùng là mụn trứng cá, thay đổi tính cách đột ngột, tăng sự thèm ăn.
Tác dụng phụ khi dùng corticoid đường uống dài ngày có thể gây ra các tác dụng khủng khiếp hơn như yếu cơ, tăng đường máu, tăng mỡ máu, hôn mê tăng đường máu, loãng xương, gãy xương tự phát.
Đối với các thuốc mắt có chứa corticoid có thể gây ra các bệnh Glôcôm tăng nhãn áp: đau nhức mắt, giảm thị lực, đục thủy tinh thể. Corticoid dùng cho da gây mỏng da, teo da.