Nạn nhân của chiến tranh
"Ở Barda, Azerbaijan, tiếng nổ đầu tiên đủ lớn để khiến chúng tôi dừng xe lại. Nó có vẻ rất gần và nghe như tiếng tên lửa nên chúng tôi nhanh chóng nhảy ra khỏi xe và dựa xổm vào tường", phóng viên The New York Times (NYT-Mỹ) chia sẻ. "Sau đó, tôi nhận ra rằng nếu chúng tôi không dừng lại, chúng tôi có thể sẽ lái thẳng vào điểm nổ, cách đó chưa đầy 20m".
Theo phóng viên NYT, khi vụ nổ xảy ra vào thứ Tư, họ đang lái xe dọc theo đường phố chính của tỉnh Barda đến một ngã tư. Azerbaijan đang chiến tranh với Armenia nhưng tiền tuyến là địa điểm cách đó hơn 30km và cuộc sống ở đây vẫn tiếp tục một cách bình lặng. Phụ nữ đang mua sắm bên ngoài và đàn ông đang đổ xăng cho ô tô tại các trạm xăng.
Sau đó, hàng loạt tiếng nổ đinh tai nhức óc nối tiếp nhau vang lên, âm thanh mỗi lúc một gần hơn và vang hơn. Một người phụ nữ bắt đầu la hét. Một người đàn ông gào thét gọi người thân. Họ rẽ vào góc đường, vợ anh ta xé tay áo một đứa trẻ và họ chạy trốn vào một con hẻm.
Bên kia đường, máu loang lổ bậc thềm trước tầng hầm của một phòng khám tư nhân. Tại phòng khám, một tài xế taxi, chân chảy nhiều máu đang được điều trị. Các y tá, bệnh nhân và người qua đường tập trung đông đúc trong tầng hầm, bước qua những vũng máu và gọi điện thoại cho người thân trong gia đình.
Phóng viên NYT và nhiếp ảnh gia Ivor Prickett đang ở Azerbaijan để đưa tin về cuộc chiến tranh giữa Azerbaijan-Armenia. Đây là lần đầu tiên, bà trở lại đây sau hơn 20 năm nhưng tấn công bằng tên lửa không phải là chuyện mới - kể từ khi Liên Xô sụp đổ, đã có sáu hoặc bảy cuộc xung đột ở khu vực này.
Giờ đây, chiến tranh lại nổ ra. Theo NYT, cả hai bên đã phóng một số lượng lớn tên lửa tới các làng mạc và thành phố trong khu vực. Theo đánh giá chung, Azerbaijan có hỏa lực mạnh hơn, họ sử dụng máy bay không người lái để thực hiện các cuộc tấn công chính xác nhằm vào quân đội Armenia và thực hiện các cuộc tấn công bằng tên lửa vào hai thành phố lớn nhất Nagorno-Karabakh.
Trong khi đó, ở Azerbaijan, một loạt các khu định cư gần chiến tuyến bị tấn công bởi tên lửa gần như hàng ngày. Cuộc tấn công vào Barda, xa hơn một chút so với chiến tuyến, dường như là một sự leo thang.
"Hãy nhìn những gì người Armenia đã làm với chúng tôi", Kamil Kerimov, 55 tuổi, nói. "Bạn có nhìn thấy binh lính ở đây không? Tại sao họ làm điều này? Bạn chỉ nhìn thấy thường dân".
Yagubiya Hamidova, một bác sĩ tim mạch 44 tuổi, hiện đang trú ẩn trong tầng hầm của phòng khám. Cô mới chuyển đến từ thị trấn tiền tuyến Terter và cảm thấy an toàn hơn ở đây. "Xin hãy giúp chúng tôi", cô nói. "Không ai trên thế giới biết chuyện gì đã xảy ra với chúng tôi".
Bên ngoài ngã tư, một chiếc ô tô bị cháy vẫn bốc khói nghi ngút. Trên vỉa hè và trước cửa một tòa nhà văn phòng, kính vỡ và vết máu vương vãi khắp nơi. Nhân viên xử lý bom trong trang phục bảo hộ, đeo mặt nạ đứng bên cạnh vật gây nổ.
Quang cảnh vụ tấn công tên lửa vào Azerbaijan. Ảnh: NYT
Thảm cảnh nối tiếp thảm cảnh
Phóng viên NYT chen chúc lên xe chạy ra ngoài thành phố, nhưng lại gặp một cảnh tượng thảm thương khác ở ngã tư tiếp theo.
Chiếc xe bị va quệt, biến dạng. Trong hai chiếc xe, có người dùng chăn bọc thi thể đưa ra ngoài. Mặt đất bên cạnh chiếc xe còn lại, chỏng chơ một đôi giày và nhiều vết máu hơn. Con đường trở nên đen kịt, không khí thì nồng nặc mùi thuốc súng.
"Tại sao họ lại làm điều này với thằng bé?", một người phụ nữ mặc đồ đen nức nở, hai người đàn ông khác giữ cánh tay cô ấy. "Mọi người! Hãy xem họ đã làm gì. Tại sao họ lại giết thằng bé?".
Lực lượng cứu hộ đã dùng thanh sắt cạy cửa ô tô. Khi họ đưa thi thể đã được bọc chăn ra ngoài, người phụ nữ gục ngã xuống đất. "Con trai tôi", bà gào thét.
Ở vỉa hè bên kia đường, hai người khác cũng đã ngã gục. Một nam, một nữ, thi thể của họ nằm giữa những cành cây gãy và lá rụng, được phủ kín bằng chăn.
Một nạn nhân khác là Fuad Izmayilov, giáo viên thể dục 31 tuổi, thiệt mạng bên ngoài căn nhà của mẹ anh.
Người mẹ bê bết máu đau đớn ôm đầu người con trai đã mất.
"Nó đến để nói chuyện với chúng tôi và giờ thì đã chết rồi", mẹ anh, bà Tabiat Izmayilova nói.
Bà Izmaylova nói rằng bà là một người tị nạn từ Armenia. Khi cuộc chiến đầu tiên nổ ra hơn 30 năm trước, bà đã rời đất nước cùng với những người Azerbaijan khác. "Tôi đã tưng mất tất cả người thân và giờ đây tôi cũng như vậy".
"Tại sao họ lại đối xử với chúng tôi như vậy?", người mẹ gào thét. "Các người không có con cái sao?".
Bà buồn vì con trai chưa vẫn chưa lập gia đình, bà cho biết ban đầu bà định sửa lại nhà, khi con trai kết hôn có thể dọn đến ở.
"Tôi muốn hòa bình. Tôi không muốn ai phải đau khổ như thế này", bà nói.
Những người đàn ông gào khóc vì mất người thân. Ảnh: NYT
Chiến tranh có dấu hiệu leo thang
Theo NYT, tất cả các dấu hiệu cho thấy cuộc chiến đang leo thang và con số thương vong vẫn không ngừng tăng lên.
Chính phủ Azerbaijan cho biết đêm đó, 21 người đã thiệt mạng và 70 người bị thương trong vụ tấn công bằng tên lửa ở trung tâm thành phố Barda. Tuy nhiên, Armenia từ chối nhận trách nhiệm về vụ tấn công.
Hai thành phố lớn ở khu vực Nagorno-Karabakh do Armenia kiểm soát - vốn đã bị tấn công thường xuyên kể từ đầu cuộc giao tranh - cũng bị trúng tên lửa vào hôm thứ Tư. Cơ quan cứu hộ khẩn cấp địa phương cho biết một bệnh viện thành phố ở Stepanakert đã bị hư hại. Shusha có một dân thường thiệt mạng và một người khác bị thương.
Theo NYT, có bằng chứng cho thấy, cả hai bên đều sử dụng bom chùm trong các cuộc tấn công.
Vào buổi sáng, phóng viên NYT đến thăm Garayusifli, ngôi làng hẻo lánh ở ngoại ô Barda, nơi người dân đang chôn cất các nạn nhân của một vụ tấn công tên lửa khác. Bốn người chết trong vụ tấn công, trong đó có một bé gái 7 tuổi và hơn mười người bị thương. Khi tên lửa nổ, những đứa trẻ đang đi xe đạp, cha mẹ chúng đang ngồi dưới bóng mát trong vườn và bom chùm bất ngờ rơi xuống một số ngôi nhà gần đó.
Ở Barda, một số người bị thương đang điều trị tại bệnh viện của thành phố cho biết, họ nghe thấy tiếng nổ rất gần, sau đó nghe thấy tiếng bom chùm rơi.
Zerglam Aliyeva, 18 tuổi, cho biết cô nghĩ vụ nổ đầu tiên là một thiết bị phòng không trúng tên lửa. "Sau đó, chúng tôi nghe thấy tiếng bom chùm rơi xuống. Chúng phát ra âm thanh xì-xì-xì, và sau đó những mảnh đạn rơi xuống đầu chúng tôi như mưa".
"Khi nghe thấy âm thanh, tôi đã nằm gục xuống đất", cô nói. Nằm trên giường bên cạnh là bạn của cô, Aysun Ismayilova, 15 tuổi, bị thương nặng hơn. "Cậu ấy đã bỏ chạy và quả bom rơi ngay trước mặt cậu ấy," cô nói.
"Chúng tôi không thể tin rằng họ sẽ nổ súng vào ngôi làng của chúng tôi", Elnure Karimova, một nạn nhân 17 tuổi, nói. "Ở đây không có quân đội, chỉ có dân thường".