Cuộc chiến chống ma túy của chính quyền Duterte gặp nhiều chỉ trích của các tổ chức nhân quyền nhưng nhà lãnh đạo "ngoại thất thập" vẫn nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân Philippines bởi chính sự cứng rắn cùng khát khao mang lại sự ổn định và luật pháp cho Philippines của ông.

Ông Rodrigo Duterte trở thành Tổng thống Philippines kể từ tháng 5/2016. Việc ông Duterte đắc cử từng khiến cả thế giới ngạc nhiên bởi ông không phải một chính trị gia truyền thống. Thậm chí, trong quá trình tranh cử, ông Duterte còn sử dụng những từ ngữ hết sức nặng nề mà người ta khó có cơ hội nghe thấy từ các chính khách.

Tuy nhiên, hơn 40% người dân Philippines vẫn ủng hộ ông Duterte, đưa ông trở thành nhà lãnh đạo cao nhất của quốc đảo này. Các cuộc thăm dò dư luận sau khi ông Duterte trở thành Tổng thống cho thấy 91% số người được hỏi bày tỏ sự tin tưởng với nhà lãnh đạo mới. Đối với hàng chục triệu người Philippines đang sống trong cảnh nghèo đói hoặc vận lộn để có cuộc sống ổn định, trang phục giản dị, căn nhà khiêm tốn ở Davao cùng sự bình dị khiến ông trở nên gần gũi hơn.

Người dân Philippines cần một sự thay đổi so với quá khứ và ông Duterte dường như là hy vọng duy nhất của họ nhằm thách thức những điều đã là lối mòn trên chính trường. Chính vì thế, việc chỉ trích ông Duterte dường như rất khó khăn bởi sự phản ứng một cách dữ dội từ dư luận, những người ủng hộ cho ông.

Rất đông người dân Philippines tin tưởng ông Duterte là nhà lãnh đạo đích thực, người nói được làm được. Ngay cả việc mạnh tay với tội phạm ma túy, bao gồm việc tiêu diệt trước khi xét xử, cũng khiến ông Duterte nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân bởi họ tin rằng cuộc sống đang trở nên an toàn hơn.

Dù còn nhiều tranh cãi xung quanh hoạt động trấn áp tội phạm ma túy ở Philippines nhưng rõ ràng, những thành công của ông Duterte ở Davao trong thời gian dài làm thị trưởng khiến người ta phần nào tin tưởng vào các chính sách mà ông theo đuổi. 21 năm nắm giữ vị trí cao nhất ở Davao, ông Duterte đã biến "thành phố sát nhân", nơi tràn ngập các hoạt động tội phạm, trở thành nơi bình yên và đáng sống.

Giống với những gì đã làm ở Davao, ông Duterte vẫn đang mạnh tay với tội phạm ma túy ở Philippines. Những lời chỉ trích từ các tổ chức nhân quyền nước ngoài không làm lu mờ quyết tâm của nhà lãnh đạo Philippines. Dường như nhà lãnh đạo cứng rắn sẵn sàng trả cái giá không rẻ nhằm vãn hồi trật tự, bảo vệ cuộc sống người vô tội.

Dưới thời Tổng thống Duterte, đầu tư hạ tầng được tập trung chú trọng nhằm khắc phục tình trạng yếu kém được cho là tác động đến nền kinh tế của đất nước. Việc bị các nước láng giềng bỏ xa về cơ sở hạ tầng khiến sức cạnh tranh của Philippines giảm sút, tạo ra sức ỳ với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.Do ngân sách hạn chế, Philippines chọn hình thức đầu tư PPP - huy động sự tham gia của lĩnh vực tư nhân.

PPP xuất hiện nhiều dưới thời Tổng thống Benigno Aquino. Tuy nhiên, các dự án này thường chỉ được lập lên rồi bỏ đó vì không nhận được sự quan tâm của chính phủ. Trong năm 2010 đến 2016, Chính quyền Aquino chỉ thực hiện được hơn 10 dự án PPP trị giá 4,2 tỷ USD, bỏ lại phía sau hơn 50 dự án còn ì ạch. Chúng đang được đẩy nhanh dưới thời Tổng thống Duterte.

Chính phủ Philippines cũng chú trọng tới mục tiêu giảm tỷ lệ đói nghèo xuống 14% vào năm 2022 so với mức 21,6% trong năm 2015 thông qua các biện pháp tạo dựng thêm việc làm và đầu tư vào nguồn nhân lực. Ngoài ra, các quy định về kế hoạch hóa gia đình cũng được thông qua và xây dựng thành luật, giúp giảm thiểu tình trạng đói nghèo ở những khu vực xa xôi.

Các chương trình và chính sách dưới thời Duterte cũng được tạo ra nhằm thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân, trong đó có thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Thậm chí, Chính phủ Duterte còn cải thiện các hoạt động đầu tư tư nhân, trong đó có dỡ bỏ rào cản Hiến pháp trong việc hạn chế sự tham gia của nước ngoài vào nền kinh tế.

Tuy nhiên, ông Duterte không nói nhiều về các chính sách và chương trình kinh tế của bản thân. Ông cho phép đội ngũ trợ lý nói thay mình. Rõ ràng họ không thể giống ông trong cách hùng biện, điều khiến người ta ít biết về chính sách của nhà lãnh đạo cứng rắn này.Dẫu vậy, chức vụ Tổng thống của ông sẽ phụ thuộc vào hiệu quả của những chính sách kinh tế mà ông theo đuổi.

Manuel S. Abad, 49 tuổi, làm công việc quản lý bán hàng và Marketing cho một công ty chiếu sáng, chuyên xử lý sản phẩm cho các công ty đa quốc gia như Phillips. Từng có xuất phát điểm rất cao cùng khả năng nói tiếng Anh trôi chảy nhưng cuộc sống của Abad không có nhiều biến chuyển trong suốt hàng chục năm qua. Giấc mơ đại học của ông cũng dang dở khi cha nghỉ hưu, buộc ông phải ra đường lăn lộn mưu sinh.

Trải qua nhiều công việc, Abad từng có lúc làm nhân viên công quyền ở thủ đô Manila. Tuy nhiên, ông phải bỏ công việc khá tốt khi Tổng thống Rodrigo Duterte lên nắm quyền. "Tháng 8 năm ngoái, ông Duterte ban hành Thông tư số 4, yêu cầu tất cả những người được tổng thống bổ nhiệm phải từ chức. Ông ấy muốn thoát khỏi bộ máy quan liêu và tham nhũng cũ. Sếp của tôi khi đó là một người thuộc diện được bổ nhiệm. Chính vì thế tôi quyết định nghỉ để ra làm cho tư nhân dù mức lương giảm tới một nửa", Abad nói.

Làm việc trong chính phủ, Abad nhìn rõ những vấn đề của bộ máy công quyền. Tuy nhiên, người đàn ông 49 tuổi cũng công nhận những thay đổi đang diễn ra. "Trước khi ông Duterte nắm quyền, tham nhũng tràn lan. Tôi biết những trường hợp người ta mua sản phẩm giá 5.000 peso nhưng lập hóa đơn tới 750.000 pesos. Giờ đây, mọi việc được giám sát chặt chẽ và tham nhũng bị trừng phạt", Abad chia sẻ.

Chia sẻ về những thay đổi đang diễn ra, người cha của 4 đứa trẻ cho thấy giao thông được cải thiện rõ rệt khi việc đi lại chỉ còn tốn phân nửa thời gian so với trước. Những quy định về giao thông và những con đường một chiều ngăn tình trạng ách tắc xảy ra, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc đi lại.

"Giờ tôi cũng có thẻ y tế. Với nó, tôi có thể đến bệnh viện và được khám chữa miễn phí. Trước đây, việc lấy thẻ bảo hiểm y tế rất khó khăn nhưng giờ đây, mọi người sẽ nhận được tấm thẻ này trong vòng 3 ngày", Abad nói.

Không chỉ nhận thấy sự thay đổi về cơ sở hạ tầng và chính sách, Abad còn cảm thấy yên tâm hơn khi đi ra ngoài vào buổi tối. Cảnh sát hoạt động tích cực trong khi những kẻ buôn bán ma túy phải sống trong sợ hãi thay vì lộng hành như trước. Dù việc mạnh tay với tội phạm ma túy gặp phải sự phản ứng ở một số nơi nhưng đó không phải điều đáng hổ thẹn.

"Ai cũng có quyền sống. Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra khi ma túy phá hoại cuộc sống của chúng ta, đầu độc con em chúng ta? Người ta nói rằng các biện pháp của ông Duterte là cứng rắn chưa từng có nhưng có lẽ đó là cách duy nhất bởi chúng ta đã thử mọi cách khác. Các vị tổng thống trước đã cố gắng nhưng họ sợ làm tổn hại tới người khác. Họ muốn được yêu thích với một hình ảnh đẹp long lanh. Duterte không như thế", Abad nói.

Trong nhiều thập kỷ qua, những gia đình danh tiếng của Philippines đã thay nhau điều hành đất nước. Danh sách này kéo dài với những cái tên như nhà Osmenas,  nhà Cojuangcos, nhà Aquinos,… và cả nhà Duterte. Tuy nhiên, không thể phủ nhận sự khác biệt mà ông Duterte đã mang tới cho đất nước Philippines và dường như ông sẽ không ngừng làm những điều khiến cuộc sống của dân nghèo trở nên tốt đẹp hơn.