Trong một cuộc họp báo tại Căn cứ Không quân Villamor ở thành phố Pasay sau khi nhận 600.000 liều vaccine Covid-19 từ Trung Quốc ngày hôm qua (28/2), Tổng thống Philippines, Rodrigo Duterte tuyên bố sẽ “áp dụng chính sách ngoại giao độc lập” và đảm bảo “không để vũ khí hạt nhân của Mỹ được cất giữ ở Philippines.”
Tổng thống Philippines, Rodrigo Duterte. Nguồn : Manila Buletin
Theo đó, Philippines sẽ chấm dứt thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) với Mỹ nếu phát hiện vũ khí hạt nhân của Mỹ trên lãnh thổ nước này. Nhà lãnh đạo Philippines khẳng định quyết định này đưa ra không phải vì Trung Quốc mà vì Hiến pháp Philippines cấm sự hiện diện của vũ khí hạt nhân ở nước này.
Ông Duterte nhấn mạnh: “Philippines không có và cũng không cần vũ khí để chống lại nước khác. Philippines làm bạn với tất cả các nước và không có kẻ thù”.
Tổng thống Duterte cũng cảnh báo, "chiến tranh sẽ nổ ra ở Biển Đông nếu có xung đột liên quan đến Mỹ và Philippines không thể ngăn cản xung đột do Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) vẫn còn hiệu lực. Do đó, cần phải loại bỏ thỏa thuận này nếu phát hiện Mỹ lưu trữ vũ khí hạt nhân tại Philippines".
Tuy nhiên, tại Hạ viện, các nhà lãnh đạo chủ chốt đã ủng hộ khuyến nghị của Thượng viện về việc giữ nguyên Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) của đất nước với Mỹ dưới chính quyền mới của Tổng thống Joe Biden. Phó Phát ngôn viên Mikee Romero cho rằng sẽ là tốt nhất nếu giữ nguyên hiện trạng vào thời điểm này, đặc biệt khi Philippines đã gửi thông báo bãi bỏ VFA dưới thời chính quyền Trump.
Bên cạnh đó, các nghị sĩ Philippines cũng bày tỏ quan ngại về Luật hải cảnh mới của Trung Quốc, cho phép lực lượng cảnh sát biển bắn vào các tàu cá nước ngoài khi bị cho là “xâm phạm bất hợp pháp”. Hạ nghị sĩ Eric Pinela nhận định, có đồng minh như Mỹ là rất quan trọng đặc biệt trong các phản ứng thích hợp đối với những gì Trung Quốc đã làm trong lãnh hải Philippines và trong bối cảnh Luật hải cảnh mới của Mỹ đã có hiệu lực.
Được phê chuẩn vào năm 1999, Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) miễn quy định về hộ chiếu và thị thực cho quân nhân Hoa Kỳ khi đến tham gia các cuộc tập trận chung và huấn luyện quân đội ở Philippines.
Tổng thống Duterte dọa hủy bỏ thỏa thuận quân sự này sau khi Mỹ hủy bỏ thị thực của Thượng nghị sĩ, Cựu cảnh sát trưởng Ronald dela Rosa. Tuy nhiên, Philippines đã hai lần trì hoãn việc bãi bỏ thỏa thuận với lý do "những diễn biến chính trị và các diễn biến khác trong khu vực." Đầu tháng này, Tổng thống Duterte đã yêu cầu Mỹ “trả tiền” cho Philippines nếu nước này muốn giữ lại VFA./.