Yêu cầu từ chức
Ngày Chủ Nhật (19/11), đảng cầm quyền Zimbabwe đã nhóm họp để bỏ phiếu bất tín nhiệm với Tổng thống Robert Mugabe, một ngày sau khi hàng chục nghìn dân thường đổ ra đường biểu tình yêu cầu nhà lãnh đạo này từ chức.
Theo các nguồn tin chính phủ, ông Mugabe đã không còn là lãnh đạo đảng ZANU-PF.
Đảng cầm quyền ZANU-PF được thành lập bởi ông Mugabe và nhiều lãnh đạo khác để đưa đất nước Zimbabwe thoát khỏi cảnh bị cai trị. Mới đây, theo tờ báo quốc gia Herald, đảng này đã kêu gọi ông Mugabe từ chức vào hôm thứ Sáu (17/11) vừa qua.
Tuy việc cách chức lãnh đạo đảng của ông Mugabe không đồng nghĩa với việc ông không còn là tổng thống của Zimbabwe nữa, nhưng nó cũng là dấu hiệu cho thấy ông Mugabe đã mất đi nền tảng ủng hộ chính trị quan trọng nhất.
Đám đông biểu tình tại Zimbabwe. Ảnh: AP
Thời kì cầm quyền kéo dài hơn 37 năm của ông Mugabe đã đứng trước nguy cơ sụp đổ khi quân đội chiếm đóng thủ đô Harare vào hôm thứ 4 (15/11) nhằm thuyết phục vị tổng thống 93 tuổi từ chức.
Trước đó, giới chính trị Zimbabwe đã rơi vào tình trạng rối ren khi ông Mugabe sa thải Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa trong một nỗ lực đưa vợ ông – Grace Mugabe – lên nắm quyền.
CNN dẫn các nguồn tin cho biết, ông Mugabe đã có một thỏa thuận trong nội các chính phủ. Theo đó, ông sẽ từ chức, tạo điều kiện cho một Tổng thống lâm thời, trong khi ông Mnangagwa sẽ tiếp quản chức lãnh đạo đảng ZANU-PF tại quốc hội Zimbabwe vào tháng 12, mở đường cho cuộc bầu cử Tổng thống trong năm sau.
Tuy nhiên, sau nhiều lần đàm phán với các quan chức quân đội, ông Mugabe đã từ chối thỏa thuận. Theo một quan chức giấu tên, quân đội đang dần mất kiên nhẫn với vị tổng thống này.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Zimbabwe Patrick Zhuwao, cháu trai vị Tổng thống, nhận xét rằng ông Mugabe "sẵn sàng hi sinh để bảo vệ chính quyền của mình."
Người dân biểu tình tại Zimbabwe ngày 18/11. Nguồn: Youtube
Mugabe là nhà lãnh đạo lớn tuổi nhất thế giới, người từng nổi tiếng với lời nói rằng "chỉ có Chúa" mới có thể khiến ông rời khỏi chức tổng thống. Ông cũng đã lên kế hoạch tham gia cuộc bầu cử năm 2018.
Ông Mnangagwa đã không xuất hiện trước công chúng từ khi bị sa thải. Một lãnh đạo cấp cao của đảng đối lập cho biết: "Cuộc ‘đảo chính’ đã được ông Emmerson Mnangagwa lên kế hoạch từ lâu. Những buổi thảo luận với đảng đối lập đã diễn ra, trong đó có đề cập tới việc buộc ông Mugabe phải từ chức."
Biểu tình lan rộng
Ngày thứ Bảy (18/11), hàng nghìn người Zimbabwe đổ ra đường thủ đô Harare để yêu cầu Tổng thống Robert Mugabe từ chức, kết thúc gần 4 thập kỉ điều hành của nhà lãnh đạo này.
Đường phố quốc gia ở Nam Phi này ngập tràn những biểu ngữ như "Ông Mugabe hãy từ chức" và "Nói không với triều đại Mugabe" chỉ vài ngày sau khi quân đội "giam lỏng" ông cùng những quan chức quan trọng thuộc chính quyền Zimbabwe.
"Người dân Zimbabwe muốn ông Mugabe từ chức". Ảnh: AP
Theo phóng viên CNN, người dân thay nhau vẫy cờ Zimbabwe, diễu hành cùng xe tăng và ôm những người lính để bày tỏ sự biết ơn. Không có cảnh sát nào xuất hiện tại buổi biểu tình.
Tanashe, một cư dân Harare nói: "Cả đất nước đang ăn mừng. Cuối cùng chúng tôi cũng thoát khỏi ‘ông già’ ấy."
Tổng thống 93 tuổi của Zimbabwe đã bị tước quyền lực không phải bởi các phe đối lập, mà bởi quân đội và các thành viên trong chính đảng của mình giữa lo ngại ông sẽ dọn đường cho người vợ 52 tuổi Grace Mugabe lên nắm quyền.
Xe tăng quân đội hòa chung cùng dòng người. Ảnh: AP
Tướng S.B. Noyo, phát ngôn viên quân đội còn cho rằng ông Robert Mugabe là ‘kẻ thù’ của đất nước. Ông lên tiếng: "Đúng là chúng tôi có nghĩa vụ phục vụ chính quyền, nhưng mọi người cần phải hiểu rằng chúng tôi đang đối phó với ‘kẻ thù của Zimbabwe."
Nhưng hiện tại, theo một quan chức chính phủ nắm được nguồn tin về thỏa thuận giữa ông Mugabe và quân đội, vị tổng thống vẫn chưa có ý định từ chức.