Theo hiệp hội Thép Việt Nam, hiện các doanh nghiệp ngành tôn thép trong nước đang gặp nhiều khó khăn, sản phẩm xuất khẩu bị kiện nhiều nhất, nhưng cũng vừa đối mặt với lượng tôn thép giá rẻ được nhập ồ ạt từ Trung Quốc.
Sản lượng sản xuất tôn mạ (tôn phủ màu, thép mạ) của Việt Nam hiện tại khoảng gần 1,9 triệu tấn, trong khi đó tiêu thụ nội địa chỉ gần 740.000 tấn, nên lượng sản xuất đã dư thừa trên 250%. Đây là tỷ lệ rất lớn.
Trong khi đó, sản lượng nhập khẩu tôn mạ từ Trung Quốc tăng vọt, tổng sản lượng tôn mạ (tôn phủ màu, tôn mạ lạnh, tôn mạ kẽm và thép dày mạ kẽm) dư thừa tại thị trường nội địa hiện tại là khoảng trên 1,2 triệu tấn.
Theo thống kê, sản lượng nhập khẩu tôn phủ màu và thép mạ (tôn mạ lạnh, tôn mạ kẽm và thép dày mạ kẽm) từ Trung Quốc có sự gia tăng đáng kể trong thời gian qua.
Cụ thể, sản lượng nhập khẩu tôn phủ màu trong 5 tháng đầu năm 2016 là gần 310.000 tấn, tăng 186% so với cùng kỳ năm 2015; còn lượng thép mạ (tôn mạ lạnh, tôn mạ kẽm và thép dày mạ kẽm) nhập từ Trung Quốc trong thời gian trên hơn 910.000 tấn, tăng 195% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong khi đó, theo các doanh nghiệp, giá bán tôn mạ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam bán giá thấp hơn khoảng 30- 31 % so với giá bán tôn mạ do Việt Nam sản xuất. Khoảng chênh lệch này là rất lớn nên sản phẩm tôn mạ Việt Nam hiện tại không thể cạnh tranh nổi với tôn mạ giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc.
Hiện ngành thép trong nước bị áp dụng khoảng 62 biện pháp phòng vệ thương mại từ khắp thế giới. Ông Vũ Văn Thanh, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hoa Sen –doanh nghiệp chiếm khoảng 40% thị phần tôn ở Việt Nam biết, những vụ kiện phòng vệ thương mại từ các nước khác đã gây khó khăn cho doanh nghiệp thép Việt Nam trong thị trường xuất khẩu.
"Trong khi đó, Việt Nam chỉ có hai vụ kiện phòng vệ thương mại cho mặt hàng thép đã áp thuế, vì thế hàng nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc đang ồ ạt nhập khẩu vào Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam nên chủ động sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ chính mình"- ông Thanh nói.
Trước thực trạng tôn mạ nhập khẩu ồ ạt từ Trung Quốc vào Việt Nam, gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp và người tiêu dùng, các doanh nghiệp tôn thép là Công ty CP Đại Thiên Lộc, Cty CP thép Nam Kim, Cty CP Tôn Đông Á đã quyết định khởi kiện. Cả 3 công ty trên chiếm trên 25% về mặt hàng tôn màu trong nước.
Đáp lại các đơn kiện của các nguyên đơn nói trên, cùng sự ủng hộ của nhiều doanh nghiệp tôn thép trong nước (với tỷ lệ chiếm tới 99,86% tổng sản lượng tôn màu sản xuất trong nước), ngày 6/7, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh đã có quyết định điều tra áp dụng biện pháp tự vệ .
Theo đó, hàng hóa thuộc đối tượng điều tra là thép hợp kim hoặc không hợp kim cán nguội, tráng hoặc mạ hợp kim nhôm/kẽm được phủ sơn (tôn lạnh màu); thép hợp kim hoặc không hợp kim cán nguội, tráng hoặc mạ kẽm được phủ sơn (tôn kẽm màu); Thép hợp kim hoặc không hợp kim cán nguội được phủ sơn (tôn đen màu) ở dạng cuộn, tấm băng hoặc cán sóng. Các loại trên ứng với mã HS: 7210.7010, 7210.7090, 7212.4010, 7212.4020, 7212.4090, 7225.9990, 7226.9919, 7226.9999.
Giai đoạn điều tra, được xác định thiệt hại là từ 1/1/2013 đến 31/12/2015. Thời gian điều tra không quá 6 tháng kể từ ngày có quyết định.