Cuối năm ngoái, một đồng nghiệp kể với tôi rằng: “Có một cậu mới vừa vào phòng tuyển dụng. Mới đi làm, cậu ấy rất năng động và làm tốt công việc. Nhưng mấy tháng gần đây, cậu ta nói với tôi rằng cảm thấy công việc ngày càng nhàm chán, ngày nào cũng cảm thấy uể oải, đến giờ tan ca thì luôn là người ra về đầu tiên, rõ ràng không thể siêng năng như trước.”
Vì vậy, tôi tìm đến trò chuyện với cậu nhân viên đó, hỏi đã có chuyện gì xảy ra. Cậu ấy cũng khá thành thật và chia sẻ với tôi rằng: Khi vào làm cảm thấy rất đam mê, nhưng sau đó lại không nghĩ mình phù hợp với con đường hiện tại, cảm thấy mình không thể tạo ra giá trị, mà bản thân cũng không thể phát triển. Tôi hỏi liệu cậu muốn làm gì, cậu cũng trả lời rằng mình không biết bản thân muốn làm gì, và vẫn đang suy nghĩ có nên thay đổi hay không.
(Ảnh minh hoạ)
Vấn đề này chắc chắn cũng không ít người gặp phải: Tôi không biết bản thân muốn làm gì, không biết mình thích cái gì, có mục tiêu hay định hướng gì, cuối cùng là tôi nên làm gì? Thực ra, có hai vấn đề ở đây. Đầu tiên, vì tôi không biết mình muốn làm gì, nên đơn giản là tôi không nghĩ về nó. Công việc hiện tại tuy vất vả nhưng lương cũng không tệ, triển vọng có vẻ ổn nên cứ như vậy cũng được. Họ sẽ thuyết phục bản thân rằng bản thân không có kế hoạch gì, ai biết được xã hội sẽ thay đổi như thế nào trong vài năm nữa, cứ để mặc gió cuốn trôi đi.
Vấn đề thứ hai chính là, dù sao tôi cũng không thích những gì đang làm, vì vậy chỉ cần làm chiếu lệ thôi. Giống như trường hợp chàng trai trong ví dụ trên, họ thường dùng câu “đó không phải việc tôi thích, tôi không cần phải dành toàn tâm toàn lực làm gì cả" để tự an ủi và khiến bản thân cảm thấy thanh thản. Nhưng khi hỏi họ muốn làm gì thì họ chẳng thể trả lời được.
Nhưng “không biết nên làm gì" cũng rất là bình thường, nếu bạn chỉ biết ước mơ mà không hành động thì sẽ không bao giờ có chuyện “muốn làm được" từ trên trời rơi xuống. Những gì bạn cần chính là hành động. Cụ thể, bạn nên tham khảo 3 bước sau:
Bước 1: Cố gắng làm những gì bạn giỏi nhất
Chính vì chúng ta làm tốt một việc và học nhanh nên chúng ta sẽ thích nó. Bạn dần tiến bộ và được thành tích tốt, điều này sẽ kích hoạt “mạch tưởng thưởng" của não bộ, tạo ra cảm giác hoàn thành, vui vẻ, khiến bạn sẵn sàng làm việc đó hơn. Bất kể điều gì, bất kể bạn thích bao nhiêu, những gì bạn phải làm sẽ không bao giờ khiến bạn hài lòng, thì tại sao không chọn việc mình thích để làm định hướng phát triển.
(Ảnh minh hoạ)
Tôi thích viết lách, nhưng tôi biết rõ cảm giác lo lắng và đau đớn như thế nào khi phải vội vàng viết một bản thảo hoặc khi tôi không thể viết một cái gì đó - niềm vui thực sự của việc viết lúc này là gì? Đây là lúc để viết một câu văn vừa ý, là lúc vắt óc suy nghĩ để cuối cùng giải được một bài toán khó, và cũng là lúc để viết một bài báo tâm đắc. Tương tự như vậy, bản thân công việc sẽ không khiến bạn hạnh phúc, dù công việc có vui vẻ và dễ dàng đến đâu cũng không thể khiến bạn hạnh phúc.
Vậy cách tốt nhất để thay đổi “tôi không muốn làm việc chăm chỉ vì tôi không muốn làm điều đó" là làm những gì tôi giỏi nhất để xây dựng sự tự tin, đạt được cảm giác thành tựu và hoàn thiện động lực của chính mình. Cho nên, bạn thử nghĩ xem, từ bé đến nay, có điều gì bạn làm đặc biệt xuất sắc và được người khác khẳng định và đánh giá cao hay không nhé!
Bước 2: Mở rộng mối quan hệ xã hội của bản thân
Vòng xã hội, phạm vi tầm nhìn và các nền tảng mà bạn có thể truy cập đều bị giới hạn. Nếu bị chìm sâu vào cái giếng của riêng mình, bạn sẽ dần thấy rằng khi khả năng của mình được cải thiện, những thứ bạn tiếp xúc bắt đầu trở nên đơn giản hơn và bạn sẽ tiếp cận được nhiều người tài giỏi hơn. Bạn vẫn đang làm những gì mình giỏi, nhưng dần dần bạn cảm thấy không hài lòng với cuộc sống hiện tại. Ngay cả khi bạn vẫn chưa biết mình muốn gì, thì lúc này, bạn sẽ biết rõ mình không muốn gì.
(Ảnh minh hoạ)
Vì vậy, những gì bạn phải làm là mở rộng các mối quan hệ xã hội của mình và tiếp cận với nhiều người hơn. Một mặt, bạn có thể hiểu được cách thế giới hoạt động, bạn sẽ biết được khả năng của mình có thể sử dụng được ở đâu để phát huy hết giá trị của mình. Mặt khác, điều này có thể giúp bạn xây dựng thương hiệu cá nhân, giúp bạn có nhiều cơ hội hơn. Trong xã hội này, rất nhiều cơ hội và nguồn lực chỉ mở ra cho những người quen và bạn bè. Con đường xã hội của bạn càng mở rộng, bạn càng có nhiều địa chỉ liên hệ và nhiều cơ hội để tận dụng, sử dụng các nguồn lực thông qua mối quan hệ ấy.
Bước 3: Thử và sai liên tục
Trên cơ sở hai điều trên, bạn sẽ nhận ra rằng thế giới của bạn đang được mở ra từng chút một, nhiều quy tắc và hình thức xã hội mà bạn chưa từng hiểu trước đây đang dần hiện ra trước mặt bạn. Lúc này, tất cả những gì bạn phải làm là tiếp tục cố gắng tìm ra trạng thái khiến bạn cảm thấy “phù hợp nhất". Trong quá trình này, bạn sẽ liên tục cập nhật sự hiểu biết của mình về bản thân: Bạn sẽ hiểu rõ ràng hơn về những gì mình thích, những gì bạn không thích, những gì bạn ghét và những gì bạn khao khát. Đây là những nền tảng vững chắc để bạn chạm được đích đến “phù hợp nhất".
(Ảnh minh hoạ)
Vấn đề này phải được thực hiện càng sớm càng tốt, tốt nhất là bắt đầu từ khi học đại học, tốt nghiệp từ 3-5 năm. Nếu trên 30 tuổi bạn mới thực hiện thì có thể cái giá cho việc thử và sai sẽ tăng dần, khiến bạn phải đắn đo suy nghĩ. Một người sếp có năng lực sẽ không từ chối một người có kinh nghiệm làm việc trong nhiều môi trường khác nhau, miễn là anh ta có thể giải thích rõ ràng lý do anh ta rời đi, anh ta đã cải thiện điều gì trong quá trình làm việc và lý do tìm đến công ty mới.
Nhưng cần lưu ý rằng với mỗi bước, kiến thức của bạn về bản thân và kiến thức của bạn về “những gì bạn muốn làm" phải được cải thiện theo từng giai đoạn. Đây cũng là một biểu hiện của việc có trách nhiệm với bản thân.