Ngày 31-1, TAND tỉnh Bình Thuận đã xử phúc thẩm và tuyên bác kháng cáo kêu oan , y án sơ thẩm miễn hình phạt tù đối với hai nông dân Nguyễn Thanh Tuấn và Nguyễn Thành Nam về tội nhận hối lộ.
Bốn luật sư bào chữa miễn phí cho các bị cáo có mặt tại tòa.
Vay vốn giúp người dân
Trong phần xét hỏi, bị cáo Tuấn cho biết để vay vốn giúp các hộ dân thôn Lò To, xã Hàm Cần, ngoài viết đơn giúp, ông còn phải bỏ việc đồng áng đi về hơn 60 km để đến Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) huyện Hàm Thuận Nam làm nhiều thủ tục.
Trong khi hoa hồng mà ngân hàng chi cho ông và bị cáo Nam rất ít, không đủ chi phí điện thoại liên lạc, xăng xe đi lại.
Bị cáo Nam thì trước sau cho rằng mình bị oan. Theo hồ sơ, dù ông Nam không trực tiếp đòi bồi dưỡng nhưng khi các hộ dân họp xét vay vốn đã gợi ý bồi dưỡng tiền xăng xe đi lại cho ông Tuấn và được ông Tuấn chia hơn 1 triệu đồng.
Tổng cộng ông Tuấn đã nhận 16,5 triệu đồng của 12 hộ dân và chia cho ông Nam 1 triệu đồng.
Ông Nam khai số tiền 1 triệu đồng mà ông Tuấn đưa là tiền trước đây ông đã ứng ra mua bốn con gà để ông Tuấn đưa đến Ngân hàng CSXH biếu những cán bộ tín dụng để được thuận lợi vay vốn, không phải tiền nhận hối lộ.
Trả lời tòa, một số hộ dân cho biết họ có đưa tiền trước cho ông Tuấn để giúp làm thủ tục vay vốn và khẳng định dù không bị gợi ý thì sau khi vay tiền được họ cũng bồi dưỡng cho ông Tuấn vì biết đường sá đi lại khó khăn, xa xôi.
Trước đó, tại phiên tòa sơ thẩm, ông Nguyễn Thái Hòa (Giám đốc Ngân hàng CSXH huyện Hàm Thuận Nam) từng khẳng định hai bị cáo được ngân hàng ký hợp đồng ủy nhiệm để giúp người dân thôn Lò To tiếp cận vốn vay với lãi suất ưu đãi.
Nhiều năm qua hai ông đã góp phần giúp bà con có được vốn vay để xóa đói giảm nghèo.
Hợp đồng ủy nhiệm ký giữa ngân hàng với tổ tiết kiệm và vay vốn do ông Nam làm tổ trưởng, ông Tuấn làm tổ phó đã quy định rõ và cả hai ông không có quyền hạn gì hoặc được quyết định cho vay hay không.
Vẫn tuyên có tội
Trong phần tranh luận, đại diện VKS vẫn giữ nguyên quan điểm hai nông dân này phạm tội nên đề nghị tòa bác kháng cáo. Trong khi các luật sư bảo vệ cho hai bị cáo đưa ra nhiều luận cứ khẳng định đây là quan hệ dân sự.
Việc khởi tố, bắt giam, truy tố, xét xử hai ông Tuấn và Nam là oan, có dấu hiệu làm sai lệch hồ sơ.
Theo các luật sư, bản án phúc thẩm lần 1 của TAND tỉnh trả hồ sơ để yêu cầu điều tra làm rõ hàng loạt tình tiết nhưng đến nay vẫn chưa được làm rõ.
Cụ thể, phải làm rõ ý chí của các hộ dân là họ tự trình bày ý kiến của mình hay do bị áp đặt hoặc ý chí của ai khác.
Ông Tuấn bỏ công sức, thời gian giúp các hộ dân vay tiền là có thật nhưng không làm rõ chi phí bao nhiêu, cụ thể những khoản gì so với số tiền đã nhận để tính toán số tiền bị cáo đã hưởng lợi.
Với ông Nam thì cần phải đánh giá tính đồng phạm trong câu nói trên, mục đích nói ra để làm gì, có thỏa thuận bàn bạc gì giữa hai bị cáo về số tiền yêu cầu các hộ dân bồi dưỡng hay không…
Theo các luật sư, nếu tính toán thời gian, công sức, chi phí mà hai nông dân này bỏ ra giúp vay vốn cho dân nghèo thì họ còn bị thâm hụt so với số tiền bà con bồi dưỡng cho họ.
Nói lời sau cùng, ông Nam đề nghị HĐXX xem xét công tâm vì hai bị cáo quá oan ức.
Bị cáo Tuấn thì cho rằng không phạm tội vì hai ông không có chức vụ, quyền hạn cho vay hay từ chối vay; UBND xã cũng không có quyết định phân công gì về việc vay vốn. Do đó, ông đề nghị tòa cần phải tuyên hai ông không phạm tội.
Tuy nhiên, HĐXX nhận định bản án sơ thẩm là có cơ sở, vì việc ông Tuấn gợi ý bà con đưa tiền chi phí để giúp vay tiền là có thật.
Đối với ông Nam, chính từ gợi ý của bị cáo tại cuộc họp nên bà con vay vốn mới đưa tiền cho ông Tuấn và được chia lại 1 triệu đồng là đã đồng phạm...
Tuy nhiên, xét thấy hai bị cáo sống nơi vùng sâu, vùng xa, nhân thân tốt, số tiền nhận hối lộ không lớn nên án sơ thẩm tuyên miễn hình phạt tù là có căn cứ.
Theo kế hoạch, ngay sau khi xử xong TAND tỉnh sẽ tổ chức họp báo vì vụ án thu hút sự quan tâm lớn của dư luận.
Nhưng lúc 17 giờ cùng ngày, ông Bích Văn Nhiên (Phó Chánh án TAND tỉnh, chủ tọa phiên tòa) chỉ đứng ra thông báo kết quả phiên xử.
Sau đó ông công bố chấm dứt buổi họp dù PV Pháp Luật TP.HCM có yêu cầu được đặt câu hỏi nhưng bị từ chối…
Trao đổi với chúng tôi sau phiên tòa, hai nông dân cho biết dù không phải đi tù nhưng sẽ làm đơn kêu oan tiếp vì họ không phạm tội.
Từng được đình chỉ điều tra
Như Pháp Luật TP.HCM đã phản ánh, ông Nam được Ngân hàng CSXH huyện Hàm Thuận Nam hợp đồng làm tổ trưởng tổ tiết kiệm vay vốn do UBND xã Hàm Cần quản lý (ông Tuấn là tổ phó).
Ông Nam thấy ông Tuấn thường phải bỏ bê việc đồng áng để chạy đi chạy lại nên trong một cuộc họp với các hộ vay vốn, ông đã đề nghị bà con phụ tiền xăng xe cho ông Tuấn. Mọi người đều đồng ý.
Tháng 3-2015, công an huyện khởi tố, bắt tạm giam hai ông về tội nhận hối lộ. Ba tháng sau, TAND huyện phạt ông Tuấn tám năm tù, ông Nam bảy năm tù. Hai ông kháng cáo kêu oan và TAND tỉnh đã hủy án sơ thẩm.
Ngày 9-8-2016, công an huyện ra quyết định miễn trách nhiệm hình sự, đình chỉ điều tra đối với hai ông theo khoản 1 Điều 25 BLHS. Không đồng ý, hai ông yêu cầu được bồi thường, xin lỗi.
Bất ngờ tháng 11-2016, công an huyện ra quyết định phục hồi điều tra. Tháng 7-2017, TAND huyện xử sơ thẩm lần hai tuyên hai ông có tội nhưng được miễn hình phạt tù.