Từ ngày 25 đến 29/6, TAND TP HCM sẽ đưa nguyên Phó Thống đốc NHNN Đặng Thanh Bình ra xét xử về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng", gây thất thoát hơn 15.000 tỷ đồng tại Ngân hàng TMCP Xây dựng VN (VNCB).
Liên quan đến vụ án, 4 bị can được đưa ra xét xử gồm: Hà Tấn Phước (nguyên Tổ trưởng Tổ giám sát, nguyên Phó Giám đốc NHNN chi nhánh Long An); Phạm Thế Tuân (nguyên Tổ phó Tổ giám sát, nguyên Phó Giám đốc Vietcombank chi nhánh TP HCM).
2 người còn lại là Lê Văn Thanh (nguyên Chánh thanh tra NHNN tỉnh Long An) và Ngô Văn Thanh (nguyên thành viên Tổ giám sát, nguyên Phó phòng kiểm tra, giám sát tuân thủ Vietcombank Long An).
Theo quyết định đưa ra xét xử, thẩm phán Vũ Thanh Lâm (Phó chánh tòa hình sự TAND TP HCM) làm chủ tọa và thẩm phán là ông Trân Minh Châu. Giữ quyền công tố tại phiên tòa là ông Phạm Văn Dũng - kiểm sát viên cao cấp của Viện KSND TP HCM.
Ngoài ra, 10 luật sư tham gia bào chữa cho 5 bị can nói trên. Trong đó, các luật sư nguyên là thẩm phán như ông Vũ Phi Long, Vũ Lai Bằng, bà Trương Thị Minh Thơ...
Để phục vụ cho việc xét xử, Phạm Công Danh và Phan Thành Mai cũng được trích xuất tới tham dự phiên tòa với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vụ án. Tòa cũng triệu tập đại diện NHNN Việt Nam, cơ quan thanh tra giám sát NHNN, NHNN Chi nhánh tỉnh Long An và Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt Nam.
Ông Đặng Thanh Bình.
Bên cạnh đó, toà cũng triệu tập ông Đặng Văn Thảo (Phó Chánh Thanh tra NNNN) và 11 cán bộ thuộc Tổ giám sát của NHNN đặt tại Ngân hàng Xây dựng ở các giai đoạn khác nhau. Cơ quan điều tra cho rằng không đủ căn cứ xử lý hình sự đối với các cá nhân này.
Cụ thể, bà Bùi Thị Phương (Tổ phó Tổ giám sát giai đoạn 2012-2013), ông Trần Kiều Minh (cán bộ cơ quan thanh tra giám sát NHNN từ 2013-2014) liên quan tới khoản vay 5.190 tỷ đồng của nhóm bà Trần Ngọc Bích.
Ông Huỳnh Tấn Phục (thanh tra viên NHNN từ 2013-2014), có trách nhiệm liên quan đến tổ giám sát chấp thuận cho VNCB đưa 1.706 tỷ đồng gửi tại Tienphongbank và 3.070 tỷ đồng gửi tại BIDV.
Ông Quách Minh Trung (trưởng phòng khách hàng cá nhân Vietcombank) có trách nhiệm liên quan khoản 3.750 tỷ đồng cho vay 10 doanh nghiệp của ông Phạm Công Danh.
Các cán bộ khác gồm bà Trần Thu Hồng (Tổ viên Tổ thanh tra giám sát từ 2012-2014), bà Trần Thị Hòa (Tổ phó thanh tra giám sát từ 2012-2013), bà Phan Thị Thanh Vân (Tổ phó Tổ giám sát từ tháng 9 đến tháng 5-2013).
Ngoài ra còn có ông Trần Mạnh Hùng (Phó phòng Vụ 1 cơ quan Thanh tra Ngân hàng), Huỳnh Tấn Phục (thanh tra viên NHNN), ông Lê Ngọc Hải (cán bộ NHNN Chi nhánh Long An)...
Theo cáo buộc, giai đoạn vụ án xảy ra, tổ giám sát của NHNN có 9 thành viên (có các bị can kể trên), trong đó ông Hà Tấn Phước làm tổ trưởng.
Trong tổng số gần 19.000 tỷ đồng mà ông Danh rút ra từ VNCB thì có gần 10.000 tỷ đồng có xin ý kiến tổ giám sát (trong đó tổ giám sát có cho ý kiến đồng ý là hơn 6.000 tỷ đồng, còn không đồng ý và không có ý kiến là hơn 3.500 tỷ đồng).
Đối với số tiền hơn 6.000 tỉ đồng đến nay không thể thu hồi vì ông Hà Tấn Phước đồng ý cho VNCB gửi tại Sacombank, BIDV và TPBank, nhưng sau khi VNCB gửi tiền thì tổ giám sát không giám sát mà bỏ mặc để ông Danh sử dụng tiền này bảo lãnh vay tiền tại các ngân hàng nhằm rút tiền ra để sử dụng riêng.
Theo cáo trạng, ông Đặng Thanh Bình được giao nhiệm vụ phụ trách cơ quan Thanh tra giám sát NHNN, giúp Thống đốc chỉ đạo việc tái cơ cấu 6 ngân hàng yếu kém theo đề án của Chính phủ, trong đó có VNCB.
Tháng 8/2012, ông Bình đã ký tờ trình Chính phủ về phương án tái cơ cấu VNCB và đã được chấp thuận chủ trương.
Theo phương án tái cơ cấu và chuyển nhượng cổ phần giữa nhóm cổ đông Phú Mỹ (do Hứa Thị Phấn làm đại diện) sang cho nhóm cổ đông Thiên Thanh (do Phạm Công Danh làm đại diện) thì VNCB được xếp loại ngân hàng yếu kém và cần thiết phải có cơ chế giám sát đặc biệt.
Cáo trạng xác định ông Đặng Thanh Bình đã không thực hiện đúng phương án do chính NHNN đề xuất để kiểm tra năng lực tài chính của nhóm cổ đông Thiên Thanh, tạo điều kiện cho nhóm này sử dụng ngân hàng như một phương tiện phạm tội.
Kể từ khi nhóm cổ đông Thiên Thanh điều hành, ngân hàng làm ăn thua lỗ, vốn chủ sở hữu tiếp tục âm, nợ xấu tăng cao.
Vào thời điểm khởi tố vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm năm 2014, vốn chủ sở hữu của VNCB âm hơn 18.000 tỷ đồng, gấp 6 lần so với lúc chưa tái cơ cấu, nợ phải trả là hơn 38.000 tỉ đồng. Vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm đã xác định thiệt hại là hơn 15.000 tỷ đồng.
Không chỉ ông Đặng Thanh Bình thiếu trách nhiệm trong việc giám sát và tái cơ cấu VNCB mà một số thành viên tổ giám sát được ông Bình ký quyết định thành lập cũng có những hành vi sai phạm trong thực thi công vụ, gồm: Hà Tấn Phước, Lê Văn Thanh, Phạm Thế Tuân và Ngô Văn Thanh thuộc tổ giám sát NHNN đặt tại VNCB.