Cổng Mặt Trời tại địa điểm Tiwanaku trên dãy Andes.
Nằm ở vị trí cao trên dãy Andes của Bolivia, thành phố cổ Tiwanaku (tiếng Tây Ban Nha: Tiahuanaco) tự hào có những kỳ công kiến trúc tiếp tục làm bối rối các nhà khảo cổ và sử học. Những công trình kiến trúc bằng đá hùng vĩ như kim tự tháp Akapana và nền tảng Puma Punku là minh chứng cho một nền văn minh đã từng rất phát triển trong quá khứ, tuy nhiên phương pháp xây dựng những công trình này cho tới nay vẫn còn là điều bí ẩn.
Làm thế nào mà người Tiwanaku có thể di chuyển và lắp ráp những khối đá khổng lồ như vậy bằng công nghệ tưởng chừng như thô sơ ở thời đại họ sống?
Quang cảnh tàn tích của Puma Punku, một phần của địa điểm Tiwanaku. Puma Punku là một gò đất bậc thang nhân tạo có hình chữ T và được xây dựng từ thế kỷ thứ 6 với sân trũng và công trình kiến trúc hoành tráng phía trên, là một phần của khu phức hợp Puma Punku tại Tiwanaku.
Phân tích thống kê gần đây về niên đại carbon phóng xạ đáng tin cậy cho thấy thành phố này được thành lập vào khoảng năm 110 sau Công nguyên và có sự tăng trưởng ổn định trong các thế kỷ tiếp theo với thời gian phát triển hưng thịnh từ khoảng năm 375 đến 700 sau Công nguyên. Vào thời kỳ đỉnh cao, thành phố có diện tích khoảng 4 kilômét vuông và có hơn 10.000 người sinh sống, được duy trì nhờ nền kinh tế nông nghiệp và thương mại phức tạp.
Sự suy tàn của thành phố này diễn ra vào khoảng năm 1000 sau Công Nguyên, đây vẫn là một chủ đề đang được tranh luận, mặc dù nghiên cứu gần đây của nhà địa chất Elliott Arnold thuộc Đại học Pittsburgh cho thấy mức độ khô cằn gia tăng trong khu vực trong thời kỳ đó. Hạn hán này có thể đã làm gián đoạn nền nông nghiệp địa phương và góp phần khiến Tiwanaku sụp đổ.
Các khối cự thạch lồng vào nhau như một khối xếp hình khổng lồ mà không cần sử dụng bất kỳ loại vữa hay xi măng nào.
Địa điểm này có các khối đá granit và andesite khổng lồ, một số nặng hơn 100 tấn, được cắt và lắp với nhau với độ chính xác và kỹ năng đáng kinh ngạc, nhiều nhà khảo cổ cho rằng họ đã sử dụng các công nghệ tiên tiến hơn nhiều so với những người người Inca sinh sống tại Tiwanaku hàng trăm năm sau. Một số viên đá có hình chạm khắc và thiết kế phức tạp, trong khi những viên đá khác có lỗ và rãnh được khoan một cách vô cùng hoàn hảo. Các khối lồng vào nhau như một khối xếp hình khổng lồ mà không cần sử dụng bất kỳ loại vữa hay xi măng nào.
Những tác phẩm nổi tiếng nhất, được gọi là "khối chữ H", mỗi tác phẩm dài khoảng 7,5 mét và rộng 1,8 mét, đây là những khối cự thạch được cắt gọt chúng xác tới mức không tưởng và nó gợi ý về kỹ thuật xây dựng tiên tiến.
Các khối H nổi tiếng tại Puma Punku được kết nối với nhau.
Vì thiếu hồ sơ bằng văn bản, cho nên mục đích của khu phức hợp Puma Punku và cách toàn bộ địa điểm Tiwanaku được xây dựng vẫn còn là điều bí ẩn. Theo đó đã có rất nhiều giả thuyết hấp dẫn được ra đời, mặc dù chưa được chứng minh.
Một số học giả cho rằng Puma Punku là một trung tâm nghi lễ hoặc một khu phức hợp tôn giáo, nơi người Tiwanaku thờ cúng các vị thần của họ và thực hiện các nghi lễ hiến tế. Họ cho rằng người Tiwanaku có kiến thức rất sâu rộng về toán học, thiên văn học, kỹ thuật và họ đã sử dụng những công cụ đơn giản như búa đá, đục và dây thừng để tạo ra tượng đài.
Những tấm đá sa thạch màu đỏ khổng lồ được gắn chặt với nhau bằng những "móc khóa" hình chữ I đặc biệt được làm bằng hợp kim đồng đồng-arsenic-niken độc đáo. Những chiếc "móc khóa" hình chữ I này cũng được sử dụng trên một đoạn kênh được tìm thấy ở chân kim tự tháp Akapana ở Tiwanaku.
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu khác đã đề xuất những giả thuyết cấp tiến hơn. Họ cho rằng địa điểm này lâu đời hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây và nó được xây dựng bởi một nền văn minh đã mất hoặc thậm chí là người ngoài hành tinh.
Họ chỉ ra những khó khăn trong việc giải thích làm thế nào Tiwanaku có thể di chuyển những tảng đá nặng như vậy qua những khoảng cách xa, đặc biệt là trong môi trường có độ cao lớn của dãy Andes. Họ cũng tự hỏi làm thế nào họ có thể cắt và khoan những viên đá với độ chính xác và đối xứng như vậy mà không cần sử dụng các công cụ kim loại hoặc công nghệ hiện đại.
Gò kim tự tháp Akapana tại địa điểm Tiwanaku. Akapana, cao 59 feet, trông giống một ngọn đồi đồ sộ hơn là một kim tự tháp điển hình. Hàng thế kỷ cướp bóc và khai thác đá để xây dựng các nhà thờ thuộc địa và xây dựng tuyến đường sắt vào những năm 1900 đã khiến nó có hình dạng bất thường. Các nghiên cứu gần đây tiết lộ rằng kim tự tháp chưa bao giờ được hoàn thiện đầy đủ vào thời cổ đại.
Một số người ủng hộ các lý thuyết thay thế này cũng cho rằng thành phố Tiwanaku đã bị phá hủy bởi một sự kiện thảm khốc, chẳng hạn như động đất, lũ lụt hoặc cuộc tấn công của người ngoài hành tinh.
Họ trích dẫn bằng chứng cho thấy địa điểm này đã bị đổ nát, với nhiều viên đá nằm rải rác và bị vỡ xung quanh khu vực. Họ cũng lưu ý đến sự hiện diện của các dị thường từ tính và trường năng lượng kỳ lạ tại địa điểm mà họ hiểu là dấu hiệu của công nghệ cổ xưa hoặc hoạt động huyền bí.
Tái tạo ảo một phần cấu trúc hoành tráng trên đỉnh của khu phức hợp Puma Punku.
Dù sự thật đằng sau Puma Punku là gì thì nó vẫn là một trong những địa điểm hấp dẫn và bí ẩn nhất trên thế giới. Sự hiện diện hùng vĩ của nó truyền cảm hứng cho việc tiếp tục nghiên cứu và khơi dậy trí tưởng tượng của chúng ta, nhắc nhở chúng ta rằng lịch sử chứa đầy những câu chuyện chưa được kể đang chờ được khám phá.
Tham khảo: Earthlymission
