Tình huống bất ngờ nảy sinh ngay trước cửa ngõ Sài Gòn: Quyết định sinh tử ở Lữ đoàn xe tăng 273

Tình huống không có trong kế hoạch

Ngày 28/4/1975, Trung đoàn xe tăng 273 (nay là Lữ đoàn xe tăng 273), Quân đoàn 3 chính thức bước vào chiến dịch Hồ Chí Minh.

Theo kế hoạch, Tiểu đoàn xe tăng (XT) 3 có nhiệm vụ đánh "bóc vỏ", tiêu diệt lực lượng phòng ngự vòng ngoài. Tiểu đoàn XT 2 cùng Trung đoàn 28 thọc sâu vào Sài Gòn theo quốc lộ 15, đánh chiếm Bộ Tổng Tham mưu địch.

Tiểu đoàn XT 1 cùng Trung đoàn bộ binh 24 thọc sâu vào Sài Gòn theo Quốc lộ 1, có nhiệm vụ đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất.

Sau khi vượt qua tuyến phòng thủ vòng ngoài, đêm 29/4/75 đội hình thọc sâu của Trung đoàn 24 và Tiểu đoàn XT 1 đã đến sát rìa phía Tây Bắc của sân bay Tân Sơn Nhất. Tất cả dừng lại chuẩn bị cho trận đánh quyết định ngày hôm sau.

Sáng 30/4, khi mặt trời vừa le lói, cả đội hình thọc sâu lại lên đường. Vì là đường độc đạo nên vẫn sử dụng đội hình hàng dọc, Đại đội XT 1 vẫn là mũi nhọn dẫn đầu đội hình. Địch ngăn chặn ở ngã tư Bảy Hiền, Lăng Cha Cả. Hai bên bắn nhau quyết liệt.

Có điều kỳ lạ trong trận đánh này là ngay phía trước, chỉ cách chừng 50m thôi là trận đánh diễn ra quyết liệt, súng nổ rầm trời thì ở phía sau dân chúng vẫn bình thản ra xem Quân giải phóng.

Họ tò mò muốn nhìn chiếc xe tăng T-54 của Quân Giải phóng như thế nào. Một vài chiếc xe đò chở khách bị kẹt giữa hai làn đạn tiến thoái lưỡng nan, làm cho chiến trường thêm chật chội.

Đặng Văn Phong - pháo thủ xe số 325 của Đại đội XT 2 đang đứng phía đuôi xe quan sát tình hình thì bỗng có 2 người, một đàn ông khoảng hơn 30 tuổi và một thiếu phụ đi xe Hon-đa trờ tới. Chưa kịp nghĩ điều gì, người đàn ông nắm lấy tay Phong khẩn khoản, run run nói không ra lời:

- Dạ, Ông... Ông làm ơn giúp vợ chồng con với.

Đặng Văn Phong hỏi lại:

- Giúp gì?

Hai vợ chồng hổn hển:

- Dạ, ông... cho con về nhà, nhà con phía trước đây thôi. Sáng nay vợ chồng con có việc phải đi sớm, khoá đứa con 5 tuổi ở trong nhà. Đấy, nhà con ở ngay gần chiếc xe tăng đang bắn đấy. Con xin ông giúp con với!

Phong lắc đầu, giọng kiên quyết:

- Không được! Lên đấy nguy hiểm lắm. Anh chị chờ cho im tiếng súng đã!

Người vợ bật khóc thảm thiết. Người chồng biết rằng đây là việc rất khó nhưng chỉ biết an ủi vợ. Đặng Văn Phong cố gắng quay mặt đi để kìm hãm cảm xúc của mình trước lời thỉnh cầu của đôi vợ chồng trẻ.

Từ xe sau, Chính trị viên Vũ Ngọc Bình hỏi vọng lên:

- Có việc gì đấy Phong ?

Phong kể lại cho chính trị viên nghe đầu đuôi câu chuyện. Lưỡng lự một lát, chính trị viên Bình nói:

- Nếu đi được thì cậu đi cùng giúp người ta một tý. Nhớ an toàn mới đi nhé! Tuyệt đối không được vượt qua đội hình xe tăng ta. Không thấy xe tăng ta phía trước nhất định không đi tiếp đâu đấy!

Phong ngần ngừ. Nhiệm vụ của mình là chiến đấu cơ mà. Hơn nữa, dẫu có chết trong xe vẫn vinh dự hơn chết ngoài xe chứ. Nhưng nghĩ đến sinh mệnh đứa trẻ vô tội, anh quyết định sẽ đi.

Phong vào xe lấy súng và báo cho các đồng đội. Xuống xe, một tay xách khẩu ẠK, tay kia anh nắm lấy tay người đàn ông nép vào hông những chiếc xe tăng, lúc đi, lúc chạy. Mấy đồng đội phía trước cứ hỏi: "Đi đâu?" song anh không trả lời mà giơ tay ra hiệu chỉ vào người đàn ông, rồi chỉ về phía trước.

Ta với địch vẫn đang bắn nhau. Đạn nổ chát chúa. Tiếng súng AK, tiếng AR-15 cùng tiếng của những loại pháo khác tạo nên một âm thanh chết chóc điên cuồng. Tuy nhiên, Phong vẫn có cảm giác an toàn vì có sự che chắn của những chiếc xe tăng.

Chợt người đàn ông reo lên: "Ông ơi, nhà em đây rồi".

Phong dừng lại ôm súng canh chừng, anh ta vội vàng mở cửa chạy vào ôm xộc đứa con vào lòng. Đứa bé sợ hãi, tím mặt không thể khóc được nữa, nó ôm riết lấy cổ ba nó.

Hai người quay ngược trở lại phía sau. Người đàn ông bế đứa con chạy trước, anh ta lom khom nép vào thành xe tăng tránh đạn, y hệt động tác như Phong hướng dẫn lúc đi.

Về đến xe 325, người mẹ ôm chầm lấy hai bố con trong nỗi vui mừng khôn xiết. Anh ta hỏi Phong: "Ông tên gì ạ?". Đặng Văn Phong chỉ tay vào tháp pháo nói: "Anh tìm tôi thì tìm chiếc xe tăng có sao vàng này và số xe là 325 nhé!". Họ rối rít cảm ơn anh.

Trận chiến đấu càng lúc càng khốc liệt. Bọn địch lợi dụng các nhà cao tầng, các ngõ hẻm... bố trí hỏa lực chống tăng, gây nhiều tổn thất cho xe tăng ta. Đại đội 1 đi trước gần như bị mất sức chiến đấu. Đại đội 2 dồn lên thay thế tiếp tục tiến công.

Khoảng 8h30, một chiếc máy bay của địch ném 2 quả bom vào đội hình. Một quả rơi trên mặt đường. Một quả đúng vào xe 313 phía trước. Vị trí quả bom ngay bên phải phía trước xe, trên giá đạn nổ, đầu xe lõm xuống, Kíp xe hy sinh 2 người, còn bộ binh thương vong khá nhiều.

Đội hình Đại đội 2 tiếp tục dồn lên một cách thận trọng. Xe 325 vừa cơ động vừa ngắm bắn vào các vị trí nghi ngờ địch bố trí hỏa lực. Hai vợ chồng người kia vẫn bám sau xe 325. Xe tiến, họ cũng tiến, xe dừng họ cũng dừng. Mãi đến khi trận đánh kết thúc, Phong quay lại nhìn thì không thấy họ đâu nữa

Khi đã tiến sát lên khu vực Lăng Cha Cả, Phong thấy khá nhiều xe tăng ta bị cháy nằm tại đó, khói lửa vẫn nghi ngút.

Anh đang định bắn tiếp vào góc tường của một ngôi nhà vì phát hiện ở đó vừa bắn ra một loạt đạn thì đại đội phó Hỗ giơ 2 tay chéo nhau nói: "Không bắn nữa. Nó đầu hàng rồi. Hòa bình rồi. Không bắn nữa!".

Cái kết không thật có hậu cho lắm!

Chiều 30/4, Tiểu đoàn xe tăng 1 tập kết trong căn cứ Hoàng hoa Thám. Không khí trong đơn vị trầm lắng, không mừng, không vui - Thiếu vắng nhiều đồng đội quá!

Hàng chục đồng đội của họ đã vĩnh viễn nằm lại Sài Gòn ngay trước giờ toàn thắng. Họ muốn thu gom thi hài đồng đội vẫn không được vì xe còn nóng đến mấy ngày sau.

Ngày 3/5, khi Đặng Văn Phong đang ngồi kỳ cạch với chiếc máy chữ mới nhặt được, bỗng pháo thủ Giáp gọi: "Quê Phong ơi, có người cần gặp xe 325 ngoài cổng gác kia kìa".

Lúc này, trưởng xe Văn và pháo hai Quynh đang đi vắng, chỉ còn Phong và lái xe Chiến ở xe. Chiến nói: "Quê ra đi, tao ở lại trực xe kẻo có việc gì không ai lái thì nguy".

Cổng gác cách xe khá xa, Phong vừa đi vừa nghĩ không biết có việc gì liên quan đến xe 325 đây. Từ xa nhìn ra vọng gác, thấp thoáng bóng chiếc áo trắng thập thò, đến gần thấy thêm một người mặc chiếc áo xanh nữa.

Chào người chiến sỹ vệ binh, Phong bước qua cổng trại, thoáng một giây ngờ ngợ nhưng rồi hai bên đã nhận ra nhau. Đây chính là đôi vợ chồng đã nhờ anh đưa về nhà để cứu đứa con bị nhốt trong nhà.

Sau câu chào hỏi xã giao, hai vợ chồng mời Phong về nhà chơi. Anh ta cũng thông báo lúc đưa con ra khỏi nhà thì nhà vẫn an toàn, nhưng lúc trở về thì nhà bị bắn sập một góc. Nếu hôm đó không về mở cửa cho con kịp thời chắc cháu đã chết.

Họ tha thiết:

- Nhờ ơn ông nên cháu đã được sống. Hôm nay con đến đây xin mời ông về nhà chơi để biết nhà, sau này nếu có dịp mời ông đến chơi lâu hơn.

Phong cười hiền lành:

- Cảm ơn anh chị. Anh chị cứ gọi tôi là anh giải phóng hoặc chú bộ đội là được. Còn hôm nay, tôi phải xin lỗi vì theo lệnh của trên, tất cả chúng tôi không được rời vị trí. Xin hẹn anh chị một dịp khác!

Thất vọng vì Phong không thể đi được, hai vợ chồng biếu anh một bịch hoa quả và để lại tên, địa chỉ số nhà: THT số 158/1A...

Những ngày sau đó, đơn vị vẫn cấm ra khỏi khu vực đóng quân. Tiếp đến chuyển về Trung tâm huấn luyện Quang Trung, sau đó về ấp Thuận Kiều - Hóc Môn.

Khoảng 20 ngày sau, toàn Trung đoàn 273 về đóng quân tại căn cứ Phú Lợi tỉnh Bình Dương. Và Đặng Văn Phong vẫn chưa đến nhà đôi vợ chồng ấy như lời hứa được.

(Nguyễn Khắc Nguyệt ghi theo lời kể của Trung úy Đặng Văn Phong - Nguyên Pháo thủ xe 325, Đại đội 2, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn XT 273, nguyên Trợ lý Tác chiến Lữ đoàn xe tăng 273)