Quân đội Mỹ hoạt động ở Syria. (Ảnh: AP)
“Tài sản” của Mỹ ở Syria được hé lộ
Ông Jim Jeffrey, cựu đại sứ Mỹ tại Syria dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump từng gây sốc vào tháng 11/2020 sau khi tiết lộ thông tin ông này cùng các thành viên trong nhóm đã cố tình che giấu sự thật về quy mô binh sĩ Mỹ hoạt động ở Syria đối với ông chủ Nhà Trắng.
Theo đó, khi Tổng thống Trump hạ lệnh rút toàn bộ binh lính Mỹ nhưng số lượng chỉ là vài trăm người ra khỏi Syria, các nhà ngoại giao Mỹ đã giấu ông Trump về con số chính xác binh sĩ Mỹ hoạt động ở đây.
Cũng theo ông Jeffrey, con số thực tế binh sĩ Mỹ hoạt động ở phía đông bắc Syria “nhiều hơn nhiều” so với số lượng 200 – 400 người mà Tổng thống Trump đã đồng thuận duy trì sự hiện diện ở Syria vào năm 2019.
Còn mới đây, ông Jeffrey cho hay phe phiến quân Hayat Tahrir al-Sham (HTS) mà trước đây gọi là Mặt trận al-Nusra vốn có mối quan hệ với mạng lưới khủng bố al-Qaeda được xem là “tài sản” trong chiến lược mà Mỹ đang thi hành tại Syria.
“HTS là lựa chọn tồi tệ cuối cùng trong số những lựa chọn được đưa ra ở tỉnh Idlib. Trong khi Idlib là một trong những vị trí quan trọng nhất ở Syria và cũng là một trong những khu vực quan trọng nhất ở Trung Đông”, ông Jeffrey phát biểu trong bộ phim tài liệu Frontline của đài PBS nói về Abu Muhammad al-Jolani, một cựu chỉ huy al-Qaeda và đang giữ chức người đứng đầu HTS.
Điều đáng nói là cả Mỹ, Canada, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn đang chính thức liệt HTS vào danh sách khủng bố. Và Mỹ cũng xem Jolani là phần tử khủng bố từ năm 2013.
Nhưng Jolani cho rằng, việc Mỹ xem ông ta là khủng bố là “không công bằng” bởi mối quan hệ của ông này với mạng lưới khủng bố al-Qaeda chỉ là trong quá khứ còn giờ thì không.
Do đó, Jolani nhấn mạnh phe HTS vẫn đang chiến đấu chống lại quân đội của Tổng thống Bashar Assad và nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, nên ông ta cần được xem là đồng minh của Mỹ và các nước phương Tây.
Al-Qaeda từng là thủ phạm thực hiện vụ tấn công khủng bố đẫm máu nhất lịch sử trên đất Mỹ, khiến gần 3.000 công dân Mỹ thiệt mạng trong sự kiện khủng bố 11/9/2001. Thậm chí, hàng trăm người cũng đã tử vong do mắc các căn bệnh ung thư và ốm yếu vì hít phải khí cùng bụi độc từ khu tòa nhà tháp đôi bị sụp đổ (nay gọi là Ground Zero) ở New York.
Hiện tại, HTS đang nắm quyền kiểm soát các khu vực rộng lớn ở Idlib thuộc phía tây bắc Syria và ngay sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Idlib cũng đang là vùng lãnh thổ rộng lớn nhất ở phía tây Syria nằm ngoài sự kiểm soát của chính quyền Damscus.
Quân chính phủ Syria phát động cuộc chiến giải phóng Idlib vào cuối năm 2019, nhưng chiến dịch tấn công bị gián đoạn vào đầu năm 2020 do sự can thiệp từ phía Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoài ra, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã đồng thuận triển khai một lệnh ngừng bắn ở Idlib vào tháng 3/2020, song khu vực này vẫn thường xuyên chứng kiến các vụ giao tranh.
Các quan chức và tướng quân đội Syria, Iran và Nga đã nhiều lần lên tiếng cáo buộc Mỹ sử dụng các nhóm phiến quân để phục vụ mục đích lật đổ chính quyền của Tổng thống Assad.
Vào năm 2012, chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cho CIA cung cấp vũ khí cũng như huấn luyện cho những lực lượng phiến quân ở Syria mà Mỹ coi là đồng minh. Ngoài ra, các đồng minh nước ngoài của Mỹ còn vận chuyển hàng ngàn tấn vũ khí và tài trợ hàng tỉ USD cho các “nhóm phiến quân trung hòa Syria” bao gồm tổ chức Mặt trận al-Nusra vốn có mối quan hệ với mạng lưới khủng bố al-Qaeda.
Tới năm 2017, Tổng thống Mỹ lúc này là ông Trump đã cho dừng chương trình hỗ trợ cho các nhóm phiến quân Syria được Mỹ coi là đồng minh, cũng như thực hiện rút binh sĩ Mỹ khỏi Syria.
Song quyết định rút quân đội Mỹ khỏi Syria được ông Trump công bố vào tháng 10/2019 đã làm nảy sinh bất đồng với một số quan chức Lầu Năm Góc và nhà ngoại giao Mỹ. Cụ thể, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã từ chức để phản đối việc ông Trump lần đầu tiên công khai kế hoạch rút quân.
Israel không kích Syria trong đêm
Theo hãng thông tấn nhà nước Syria (SANA), rạng sáng ngày 8/4, hệ thống phòng không Syria đã đáp trả “cuộc tấn công từ Israel” nhằm vào khu vực phía nam Syria. Vụ tấn công đã khiến 4 binh sĩ Syria bị thương và “một số cơ sở vật chất bị thiệt hại”.
Cũng theo SANA, nhiều tên lửa của Israel đã bị bắn hạ. Vụ tấn công được thực hiện từ cao nguyên tranh chấp Golan và từ Lebanon. Những tiếng nổ lớn trên bầu trời xuất hiện ngay phía trên thủ đô Damascus của Syria.
Thậm chí, SANA cho biết một trong những tên lửa phòng không được quân đội Syria phóng đã “đuổi theo” chiến đấu cơ của Israel có mặt ở vùng biên giới và một tiếng nổ lớn đã xuất hiện.
Hồi đầu tháng Ba, truyền thông Syria đưa tin các hệ thống phòng không nước này đã đập tan đợt không kích của Israel vào phía nam thủ đô Damascus. Nhưng phía Israel không lên tiếng bình luận.