Sergei Skripal lần đầu tiên được cơ quan tình báo Anh để ý tới là khi ông công tác ở Madrid (Tây Ban Nha), với tư cách là nhân viên cơ quan tình báo quân sự Nga (GRU) tại Văn phòng Tùy viên Nga.
Skripal sinh ra ở vùng Kaliningrad (Nga) vào năm 1951. Thời bé ông đam mê thể thao. Ông gia nhập quân đội sau khi học xong. Tiếp đó ông chuyển về làm tại GRU.
Ông được cơ quan cử tới công tác ở đảo quốc Malta. Tại đây ông đã thể hiện được sự năng nổ và năng lực điệp báo của mình. Sau đó cơ quan đưa ông tới công tác tại một vị trí triển vọng ở thủ đô Tây Ban Nha.
Ban đầu chính Trung tâm Tình báo Quốc gia Tây Ban Nha (CNI) nhận ra giá trị tình báo của Skripal. Tuy nhiên, rốt cuộc ông lại làm cho cơ quan tình báo đối ngoại Anh (viết tắt là SIS, nhưng thường được gọi bằng cái tên viết tắt MI6 có từ thời Thế chiến 2 - ND).
Tranh thủ làm ăn
Thời của Tổng thống Boris Yeltsin, tiền bạc là thứ nhiều người dân Nga rất thiếu thốn. Các sĩ quan tình báo Nga hoạt động ở hải ngoại cũng thường bị chậm trả lương trong thời gian dài.
Theo một bài báo nói chi tiết về thời gian của Skripal ở Tây Ban Nha thì Skripal đã được tình báo phương Tây tuyển vào mạng lưới của họ khi ông này tìm cơ hội kiếm tiền.
Một đặc vụ của tình báo Tây Ban Nha, tự xưng là Luis, đã làm bạn với Skripal và mời ông giúp đỡ tìm các đối tác cho một doanh nghiệp xuất khẩu rượu vang sang Nga mà phía Nga sẽ được nhận tiền hoa hồng. Tại đây, Skripal đã được giới thiệu cho một đặc vụ MI6 về sau là người phụ trách Skripal. Skripal tự nhận mình là cán bộ của tình báo quân đội Nga, từ trước khi được hỏi.
Tờ báo The Times của Anh cho hay, MI6 đã đặt cho Skripal mật danh “Forthwith”.
Các thông tin tình báo quý giá
Theo The Times, thông tin mà Skripal trao cho phía Anh bao gồm chi tiết về ngày tháng và địa điểm các cuộc họp của các điệp viên tình báo Anh với những người phụ trách họ. Người ta cho hay, thông tin này đã được dùng để theo dõi rồi trục xuất các điệp viên Nga khỏi một số nước châu Âu.
Skripal sau đó gặp vấn đề về sức khỏe và được đưa trở lại Moscow để làm việc tại Tổng hành dinh của GRU. Khi về tới Nga, ông được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường.
Mặc dù Skripal rời khỏi GRU vào năm 2000, ông tiếp tục tìm kiếm công việc mới bên trong chính quyền tỉnh Moscow và vẫn có thể tiếp tục cung cấp thông tin hữu ích cho tình báo nước ngoài.
Về phía Skripal, nhu cầu tiền bạc được đánh giá là một nhân tố thường xuyên. Từ Moscow, ông ta lại sẽ đều đặn đi thăm Malaga (Tây Ban Nha), nơi ông được MI6 cấp cho một ngôi nhà, để ông có thể nhận các khoản tiền thanh toán. Nếu ông không đi được, vợ ông - bà Liudmilla, sẽ đi thay.
Bị bắt và tống giam
Skripal đang ở bên ngoài ngôi nhà của mình ở khu vực Krylatskoye của Moscow vào năm 2004, ngay sau khi vừa trở về từ Anh, thì bị giới chức Nga bắt giữ .
Cơ quan an ninh Nga (FSB) tuyên bố ông đã được tình báo Anh tuyển dụng vào năm 1995.
Tin tức cho hay, Skripal khi đó đã nói với FSB thế này: “Các anh thắng tôi rồi”.
Skripal được cho là đã bị một đặc vụ của cơ quan an ninh Tây Ban Nha lật tẩy. Đặc vụ Roberto Florez Garcia này về sau đã bị Tây Ban Nha kết tội phản quốc.
Hai năm sau, vào năm 2006, cựu Đại tá tình báo Skripal bị Nga kết tội “phản quốc dưới hình thức làm gián điệp” và nhận mức án 13 năm tù tại một cơ sở giam giữ được bảo vệ nghiêm ngặt. Ông ta cũng bị tước hết mọi cấp bậc, danh hiệu và đặc quyền.
Tuy nhiên vì Skripal chịu hợp tác với các nhà điều tra nên mức án của ông như trên là tương đối nhẹ.
Ân xá và bi kịch cuộc đời
Vận may mỉm cười với Sergei Skripal khi 10 điệp viên Nga hoạt động ở Mỹ dưới vỏ bọc công dân Mỹ bình thường đã bị lật tẩy là nằm trong một mạng lưới gián điệp “vỏ bọc sâu”. Skripal là 1 trong 4 điệp viên làm việc cho phương Tây bị Nga bắt và được Nga trao trả. Khi ấy Tổng thống Nga Dmitry Medvedev là người ân xá cho ông.
Được cấp quy chế tị nạn tại Anh, Skripal đã mua một ngôi nhà ở thành phố Salisbury (Anh) và định cư tại đó. Các năm tiếp theo, ông ta hứng chịu một loạt bi kịch cá nhân.
Người vợ Liudmilla chết vào năm 2012 do bệnh nan y. Con trai ông chết vào tháng 7/2017 khi anh này đi thăm Saint Petersburg. Nguyên nhân cái chết của anh này vẫn chưa được xác định.
Ngoài ra, Skripal còn mất người anh trai Valery, vào năm 2016.
Và vào ngày 4/3 vừa qua, cựu Đại tá Skripal và cô con gái Yulia đã bị đầu độc một cách bí hiểm ở Anh, khiến hai người phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch, kéo theo một cuộc khủng hoảng ngoại giao chưa từng thấy giữa Nga và phương Tây./.