Ông Kissinger là người đoạt giải Nobel Hòa bình gây tranh cãi và có tầm ảnh hưởng về ngoại giao. Ông đã phục vụ dưới 2 đời tổng thống và để lại dấu ấn không thể phai mờ trong chính sách đối ngoại của Mỹ.
Cựu Ngoại trưởng Mỹ đã hoạt động tích cực trong suốt 100 năm của mình, tham dự các cuộc họp ở Nhà Trắng, xuất bản một cuốn sách về phong cách lãnh đạo và điều trần trước ủy ban Thượng viện về mối đe dọa hạt nhân do Triều Tiên gây ra.
Vào những năm 1970, ông đã tham gia vào nhiều sự kiện toàn cầu mang tính thay đổi thời đại trong thập kỷ này khi giữ chức ngoại trưởng dưới thời Tổng thống Đảng Cộng hòa Richard Nixon. Các sự kiện đó gồm những nỗ lực của người tị nạn Do Thái gốc Đức, sự mở cửa ngoại giao của Trung Quốc, các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí mang tính bước ngoặt giữa Mỹ và Liên Xô, mở rộng quan hệ giữa Israel và các nước láng giềng Ả Rập, Hiệp định Hòa bình Paris với Việt Nam.
Trong khi nhiều người ca ngợi Kissinger vì sự thông minh và kinh nghiệm sâu rộng của ông, thì những người khác lại phản đối ông. Vào những năm cuối đời, các chuyến đi của ông bị hạn chế bởi nỗ lực của các quốc gia khác nhằm bắt giữ hoặc thẩm vấn ông về chính sách đối ngoại trong quá khứ của Mỹ.
Cố Tổng thống Mỹ Gerald Ford từng gọi Kissinger là một "siêu ngoại trưởng" nhưng cũng lưu ý đến tính nóng nảy và tự tin của ông, điều mà các nhà phê bình thường gọi là hoang tưởng và tự cao tự đại.
Với vẻ mặt nghiêm nghị và giọng nói nặng giọng Đức, ông Kissinger hầu như không phải là một ngôi sao nhạc rock.
Tuy nhiên, ông lại có hình ảnh là một người đàn ông của các quý cô, luôn săn đón các ngôi sao mới nổi khắp Washington và New York những ngày còn độc thân.
Là người khéo léo về chính sách, ông Kissinger rất kín tiếng trong các vấn đề cá nhân, mặc dù ông từng nói với một nhà báo rằng ông coi mình như một anh hùng cao bồi, cưỡi ngựa đi một mình.
Tổng thống Mỹ Ronald Reagan nói chuyện với cựu Ngoại trưởng Henry Kissinger tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng, ngày 25/9/1984 tại Washington. (Ảnh: AP)
Heinz Alfred Kissinger sinh ra ở Furth, Đức, ngày 27/5/1923 và chuyển đến Mỹ cùng gia đình vào năm 1938 trước chiến dịch tiêu diệt người Do Thái ở châu Âu của Đức Quốc xã.
Chuyển tên mình thành Henry, Kissinger nhập tịch Mỹ năm 1943, phục vụ trong Quân đội ở Châu Âu trong Thế chiến thứ 2, và vào Đại học Harvard nhờ học bổng, lấy bằng thạc sĩ năm 1952 và bằng tiến sĩ năm 1954. Ông theo học tại Harvard giảng viên trong 17 năm tới.
Khi lời cam kết chấm dứt Chiến tranh Việt Nam giúp mình đắc cử tổng thống năm 1968, Tổng thống Nixon đã đưa Kissinger vào Nhà Trắng với tư cách cố vấn an ninh quốc gia.
Ông Henry Kissinger (giữa), cố vấn của Tổng thống Mỹ Nixon về các vấn đề an ninh quốc gia, ký một thỏa thuận ngừng bắn chấm dứt chiến tranh Việt Nam tại Paris, Pháp ngày 13/6/1973. (Ảnh: AFP).
Năm 1973, ngoài vai trò cố vấn an ninh quốc gia, Kissinger còn được bổ nhiệm làm ngoại trưởng với quyền lực không thể tranh cãi trong các vấn đề đối ngoại.
Theo một cuộc thăm dò của tạp chí Chính sách đối ngoại, Kissinger được công nhận là Ngoại trưởng Mỹ hiệu quả nhất trong 50 năm qua.
Henry Kissinger đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin nhiều lần trong chuyến thăm Nga của ông, gần đây nhất là tháng 6/2017.
Cho đến những ngày cuối đời, Kissinger vẫn quan tâm đến các vấn đề chính trị thời sự và đã bình luận, đánh giá về một số sự kiện nhất định.
Ông tin rằng các chính trị gia châu Âu hiện tại “không hiểu những nhiệm vụ mà họ phải đối mặt” và “không có đường lối chỉ đạo”, đồng thời chỉ trích hoạt động của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Olaf Scholz.
Về tình hình Ukraine, ông dự đoán 3 giải pháp cho cuộc xung đột.
Lựa chọn đầu tiên ngụ ý sự kiểm soát của Nga đối với hầu hết Donbass, cũng như đối với "dải đất dọc Biển Đen".
Lựa chọn thứ hai liên quan đến nỗ lực "hất cẳng Nga" khỏi Crimea, nơi đã sáp nhập nước này rất lâu trước khi thực hiện chiến dịch đặc biệt diễn ra.
Ông Kissinger cho rằng kịch bản này có thể dẫn đến xung đột leo thang. Và lựa chọn thứ 3 là quay trở lại tình hình trước ngày 24/2/2022.
Theo Reuters/Sputnik/Zvezda