Giữa thời tiết chói chang của ngày đầu Hè, ngư dân làng biển xứ Thanh lại căng buồm ra khơi "săn" lộc biển. Dường như, cả cuộc đời bám biển mưu sinh đã hun đúc nên những người con làng biển kiên cường, vượt ngàn ngàn, lớp lớp sóng dữ để mang những "món quà" của biển cả vào đất liền.
Đánh bắt cá dưa, quăng lưới theo con nước
Anh Trần Phú Cường - chủ một tàu cá tại cửa biển Hoằng Trường, với thâm niên hàng chục năm đi biển cho biết: Để đánh bắt cá dưa, ngư dân thường căn cứ theo thủy triều. Khi thủy triều dâng cũng là thời điểm đánh bắt loài cá này được nhiều nhất.
"Lý tưởng nhất là bảo quản cá dưa còn sống thì giá thành rất cao, dao động khoảng 180.000 đồng/kg. Nếu cá đã chết, giá thành chỉ từ 20.000 - 30.000 đồng/kg. Loại cá còn sống này, các nhà hàng thường săn đón để chế biến thành món gỏi nức tiếng", anh Cường chia sẻ.
Cá dưa thường sinh sống ở khu vực nước sâu tầm 100m tại những vùng nước biển ấm hoặc cửa sông. Chúng thuộc loài cá dữ, có thể ăn thịt cả những loài cá nhỏ hơn hoặc tôm, tép hay các loại giáp xác nhỏ.
Đặc biệt, loài cá này gây chú ý bởi hình dáng bên ngoài. Cá dưa có thân hình ống dài gần giống như cá chình, phần thân sau dẹt về một bên. Phần đầu tương đối dài và nhọn, thân trơn, không vảy.
Thịt cá dưa trắng tinh, giòn và dai. Theo Đông y, cá dưa có vị ngọt, tính bình và không độc, được dùng để bổ hư lao, sát trùng, giải độc và trừ phong thấp. Bong bóng cá dưa phơi khô được dùng để chế biến chỉ tự tiêu trong y học.
Với hương vị thơm ngon, thịt trắng và giòn nên ngư dân làng biển Thanh Hóa thường chế biến thành nhiều món ăn đặc sắc mang hương vị của biển cả như: Cá dưa nấu canh chua, kho dẻo, cá dưa biển om chuối chát nhưng đặc sắc nhất vẫn là món gỏi cá dưa vô cùng hấp dẫn thực khách mỗi khi về xứ Thanh tắm biển.
Thưởng thức gỏi cá dưa ngon nức tiếng ở làng biển xứ Thanh
Có thể nói, gỏi cá dưa là món ăn nổi tiếng khi du lịch biển Hải Tiến (Hoằng Hóa, Thanh Hóa). Món ăn đặc sản miền biển này có mặt ở hầu khắp các nhà hàng nơi đây. Gỏi cá dưa được làm từ những con cá vẫn còn sống và khỏe mạnh. Nhờ vậy mà vẫn giữ được hương vị thơm ngon đặc trưng từ loài cá này.
Anh Lê Phạm Thể - một người có kinh nghiệm chế biến đặc sản gỏi cá dưa nức tiếng tại Hải Tiến cho biết: Đây là món ăn cầu kỳ đòi hỏi sự tỉ mẩn và khéo léo của các đầu bếp. Trước khi chế biến, cá sẽ được làm sạch cho hết nhớt.
"Khi cá đã sạch nhớt, dùng dao sắc lọc bỏ phần da cá, ruột, đầu và đuôi cá. Tiếp theo, lọc phần xương và thịt riêng. Với phần thịt cá sẽ ngâm qua nước dừa từ 2-3 phút để thịt cá săn và khô hơn", anh Thể bật mí.
Phần thịt cá sau khi đã chần qua nước dừa tươi và để ráo, đầu bếp sẽ dùng dao thái thành những miếng mỏng rồi bóp qua với nước cốt chanh, sau đó vắt ráo nước và bày lên đĩa.
Gia vị trộn gỏi gồm có sả thái mỏng, ớt, giềng, hành củ và tỏi. Trong khi đó, thính dùng để trộn gỏi thường làm từ gạo nếp rang vàng và giã cho mịn. Cuối cùng thì trộn đều cá với thính và gia vị.
Theo anh Thể, gỏi cá dưa có thể ăn kèm cùng nhiều loại rau khác nhau nhưng nhất định không thể thiếu lá sung, đinh lăng, rau húng, lá bạc hà và lá lốt. Gỏi cá dưa Hải Tiến thường ăn cùng với chẻo. Món đặc sản miền biển này sẽ mất ngon nếu thiếu đi chẻo chấm cùng. Khi chấm gỏi cá với chẻo sẽ tăng thêm vị đậm đà, đảm bảo đánh thức vị giác của thực khách.
"Để làm chẻo chấm gỏi cá dưa, chúng tôi dùng chính thịt cá dưa, thịt lợn ba chỉ, hành khô và ớt băm nhuyễn cùng gia vị như đường, muối,... Sau đó, nấu chẻo cho đến khi sền sệt thì tắt bếp. Cái quan trọng nhất của phần chẻo chấm là phải đảm bảo được các vị chua, cay, mặn và ngọt", anh Thể bật mí.
Anh Thể cho biết, gỏi cá dưa thành phẩm hiện đang có giá khoảng 500.000 đồng/kg. Đây là món ăn đặc sản của vùng biển Hải Tiến. Khi ăn, thực khách sẽ cảm nhận được vị thanh mát, giòn sần sật của thịt cá hòa quyện cùng phần chẻo đậm đà. Trong những ngày hè nóng nực, nhâm nhi cùng với ly bia lạnh thì ngon hết ý.