Tình hình kinh tế - xã hội những tháng cuối năm 2023 vẫn còn khó khăn, dù phần lớn doanh nghiệp (DN) bảo đảm được đời sống, việc làm cho người lao động (NLĐ), song một bộ phận DN vẫn tiếp tục thiếu đơn hàng. "Chúng tôi nhận định lương, thưởng Tết năm nay sẽ gặp nhiều khó khăn" - ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, đã đánh giá về tình hình lương, thưởng Tết Giáp Thìn 2024.
Thấp thỏm
Mỗi dịp Tết, NLĐ phải gánh rất nhiều khoản chi tiêu nên ngóng chờ thưởng Tết là tâm lý chung. Chị Nguyễn Thị Bắc - công nhân (CN) một công ty may đóng tại TP Thủ Đức, TP HCM - đang rất nóng lòng khi nghe CN trong khu trọ bàn tán về thưởng Tết.
Công ty của chị Bắc từng là một điển hình thưởng Tết khi mức thưởng Tết hằng năm từ 2 đến 3 tháng lương. Nhưng từ đầu năm đến nay không có đơn hàng, công ty sản xuất cầm chừng, CN chỉ làm 4 ngày/tuần. "Thu nhập giảm còn một nửa so với trước nên nhiều CN nghỉ việc. Đến nay, ban giám đốc vẫn chưa nói gì đến chuyện thưởng Tết. Chúng tôi rất lo không biết năm nay có thưởng hay không?" - chị Bắc thở dài.
Tại Bình Dương, nhiều CN cũng đang thấp thỏm về tình hình thưởng Tết sau thời gian dài công ty giảm giờ làm. Chị Nguyễn Thị Thanh Tâm, CN một công ty may bao bì trên địa bàn TP Thủ Dầu Một, vẫn chưa dám hứa với gia đình có về quê đón Tết hay không? Chị Tâm cho biết đã hơn 2 năm ăn Tết xa quê, vì vậy năm nay chị rất muốn về sum họp cùng gia đình. Thế nhưng, nghĩ tới khoản tiền tàu xe, quà cáp, chị lại rầu rĩ. "Cả năm nay, công ty ít đơn hàng, CN bị giảm giờ làm, có khi 1 tuần đi làm chỉ 2 - 3 ngày. Cả năm đã vất vả chỉ mong có khoản tiền thưởng Tết để về quê. Nếu không có thưởng thì tôi chẳng dám nghĩ đến chuyện về quê chứ nói chi đến sắm Tết" - chị Tâm bộc bạch.
Ghi nhận tình hình lương, thưởng Tết, nhiều cán bộ Công đoàn cấp trên cơ sở tại TP HCM cho biết thưởng Tết năm nay sẽ ảm đạm hơn mọi năm. Ông Nguyễn Thái Thành, Phó Chủ tịch Công đoàn các khu chế xuất - công nghiệp TP HCM, cho biết những năm trước, thưởng Tết bình quân của các DN là 1,3 tháng lương, những đơn vị khó khăn nhất cũng thưởng tháng lương 13. Năm nay, tuy chưa nhiều đơn vị công bố nhưng theo trao đổi nhanh với các Công đoàn cơ sở thì Tết Giáp Thìn 2024, đa số DN thưởng 1 tháng lương 13 và có DN sẽ không có thưởng.
Ông Nguyễn Văn Hải - Chủ tịch LĐLĐ quận Bình Tân, TP HCM - cho biết tính đến ngày 28-11, mới có 8/178 DN thông báo kế hoạch thưởng Tết Nguyên đán cho NLĐ. Theo đó, mức thưởng Tết bình quân của NLĐ là gần 8 triệu đồng/người (cao nhất là 88 triệu đồng/người, mức thưởng thấp nhất gần 4,7 triệu đồng/người). Các DN gặp khó khăn về đơn hàng vẫn cố gắng duy trì mức thưởng Tết cho NLĐ bằng năm ngoái. Tuy nhiên, cũng có nơi mức thưởng Tết giảm 50% - 70%.
Công ty CP In số 7 (KCN Tân Tạo, quận Bình Tân, TP HCM) công bố thưởng Tết năm 2024 là 4 tháng lương. Ảnh: HỒNG ĐÀO
Nỗ lực để công nhân có Tết
Bên cạnh các DN khó khăn, nhiều nơi ban giám đốc đã sớm chốt lương, thưởng Tết để NLĐ yên tâm làm việc và có kế hoạch nghỉ Tết.
Tại Công ty TNHH Dịch vụ bảo vệ Hùng Minh (quận Phú Nhuận, TP HCM), nhờ tình hình kinh doanh thuận lợi hơn năm 2022 nên ban giám đốc đã sớm dự trù lương, thưởng Tết và chi phí nâng lương năm 2024 cho hơn 300 lao động. Ông Dương Văn Lầu, giám đốc công ty, cho biết DN luôn cố gắng thưởng Tết năm sau cao hơn năm trước 6% nên thưởng Tết năm nay sẽ là 1 tháng lương cơ bản cộng với 6%. Công ty cũng tặng quà Tết và có kế hoạch chi tiền cho nhân sự các phòng, ban, các mục tiêu công ty bảo vệ để tự tổ chức tiệc tất niên, tạo không khí ấm cúng dịp Tết.
Tương tự, Công ty CP In số 7 (KCN Tân Tạo, quận Bình Tân, TP HCM) cho biết mức thưởng Tết Giáp Thìn 2024 của công ty gồm lương tháng 13 bằng 4 tháng lương thực lãnh. Công ty còn thưởng theo bình bầu A, B, C: trung bình 3,5 triệu đồng/người; Tết dương lịch: 2 triệu đồng/người; Tết Nguyên đán: 7 triệu đồng/người. Vào đầu năm mới, mỗi NLĐ còn được công ty lì xì 1 triệu đồng.
LĐLĐ TP Thủ Đức cho hay đến nay chưa có DN nào báo cáo không có thưởng Tết. Một số DN hiện đã có đơn hàng trở lại và cho CN tăng ca. Qua khảo sát, đa số DN có thưởng Tết với mức thưởng là tháng lương 13.
Tại tỉnh Đồng Nai, một số DN đông lao động đã sớm công bố lương, thưởng Tết. Tại Công ty TNHH Changshin Việt Nam (huyện Vĩnh Cửu), gần 40.000 CN phấn khởi khi công ty công bố nâng lương, thưởng Tết vào cuối tháng 11. Tỉ lệ thưởng căn cứ vào thời gian làm việc của NLĐ. Cụ thể, CN mới được tuyển vào tháng 1-2024 được thưởng 500.000 đồng; CN làm việc từ 20 năm trở lên được thưởng 200% lương cơ bản và lương công việc. NLĐ có thời gian làm việc từ dưới 3 tháng đến dưới 20 năm được thưởng 25% - 195% lương cơ bản và lương công việc (tùy vào thâm niên làm việc).
Yêu cầu báo cáo tình hình lương, thưởng Tết
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) vừa có văn bản yêu cầu sở LĐ-TB-XH các tỉnh, thành báo cáo về tình hình lương, thưởng Tết và quan hệ lao động trong DN. Bộ đề nghị giám đốc các sở LĐ-TB-XH chỉ đạo triển khai hướng dẫn, hỗ trợ các DN trên địa bàn phối hợp, trao đổi với tổ chức Công đoàn cơ sở rà soát lại hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, quy chế trả lương, thưởng để thực hiện chế độ tiền lương, tiền thưởng và các chế độ, chính sách khác đối với NLĐ theo quy định, nội dung đã thỏa thuận.
Các DN xây dựng phương án thưởng theo kết quả sản xuất - kinh doanh năm 2023 theo quy định của pháp luật lao động và thông báo công khai cho NLĐ biết. Các cơ quan liên quan tổng hợp, báo cáo tình hình về Bộ LĐ-TB-XH trước ngày 25-12.
G.Nam
(Còn tiếp)