Theo Bulgarian Military, một số trang tin quân sự và mạng xã hội xuất hiện thông tin một máy bay không người lái trinh sát RQ-4B của không quân Mỹ đã bị bắn hạ trên biển Đen.
Chủ đề này đang làm nóng mạng xã hội X và Telegram, nơi người dùng đang xôn xao bình luận, mặc dù bằng chứng xác thực vẫn còn khan hiếm. Tài khoản đầu tiên đưa ra tuyên bố này trên mạng X có tên là US Civil Defense News.
Thông tin hồ sơ của tài khoản US Civil Defense News ghi: “ Sĩ quan quân đội đã nghỉ hưu, cựu cố vấn chính trị cho tướng 3 sao của NATO! Cựu nhân viên quốc hội, thương binh & cựu chiến binh chiến tranh Iraq ”.
US Civil Defense News viết trong X là: “ Cập nhật: một chiến đấu cơ MiG-31 của Nga đã bắn hạ máy bay RQ-4B Global Hawk của Mỹ trên biển Đen gần Crimea, khi chiếc máy bay không người lái do thám của Mỹ đang tìm kiếm và cung cấp thông tin mục tiêu cho tên lửa NATO ở Ukraine ”.
Thông tin được đăng tải trên tài khoản X.
Thông tin chưa rõ ràng
Chỉ vài giờ trước bài viết này, US Civil Defense News cũng đã công bố thông tin cập nhật về cuộc xung đột ở Ukraine. Báo cáo nêu rằng Moskva đã quyết định thiết lập “vùng cấm bay” trên biển Đen. Động thái này là để đáp trả các nỗ lực trinh sát trên không của Mỹ và đồng minh, vốn đã cung cấp cho Ukraine thông tin về các mục tiêu của Nga.
Sau đó, hai bài đăng đã được hợp nhất thành một bài có nội dung: “ Chúng tôi đã thông báo trước khi nó xảy ra. Bây giờ Nga vừa bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ trên biển Đen ”, điều này ám chỉ đến “quyết định trước đó Moskva về việc tạo vùng cấm bay” trên biển Đen.
Trên Telegram, một cuộc tranh luận đã nổ ra liên quan đến một máy bay không người lái RQ-4B “bị bắn hạ”. Các chuyên gia phân tích của Bulgarian Military đã theo dõi các bình luận và đọc được nhiều ý kiến cho rằng, một chiếc máy bay không người lái RQ-4B đã mất tín hiệu, điều này dẫn đến suy đoán rằng nó đã bị bắn hạ.
Tuy nhiên, tính đến thời điểm bài viết này được viết, vẫn chưa có xác nhận chính thức nào từ Nga, Ukraine, châu Âu hoặc Mỹ về việc một máy bay không người lái trinh sát bị bắn hạ trong vòng 24 giờ qua, dù là RQ-4B hay RQ-9. Ngay cả các hãng thông tấn của Nga như Avia.pro cũng đưa tin rằng, sự cố vẫn chưa được xác minh.
Hơn nữa, trong bản cập nhật hàng ngày về tình hình ở Ukraine, Bộ Quốc phòng Nga không đề cập bất cứ điều gì về máy bay không người lái RQ-4B/RQ-9, các sự cố liên quan trên biển Đen, hoặc sự tham gia của một chiếc MiG-31 trong một nhiệm vụ trên Biển Đen.
Vì cả Nga và Ukraine đều có xu hướng công khai ăn mừng việc bắn hạ thiết bị của đối phương, nên việc không có báo cáo như vậy xuất hiện, đặc biệt là từ Nga, cho thấy thông tin trên chưa được xác nhận hoặc hoàn toàn thiếu thông tin.
Các chuyên gia của Bulgarian Military lưu ý rằng, bộ đáp radar trên máy bay không người lái trinh sát tạm thời mất liên lạc không nhất thiết có nghĩa là nó đã bị bắn hạ hoặc hư hỏng. Những người điều khiển máy bay không người lái thường sử dụng chiến thuật này như một phần trong các cuộc diễn tập chiến lược của họ.
Ví dụ, trong cuộc tấn công gần đây của Ukraine vào Crimea, mà Nga đã quy cho Mỹ vì sự hiện diện của một máy bay không người lái trinh sát trên biển Đen. Trong nhiệm vụ này, các chuyên gia quan sát thấy bộ đáp radar của máy bay không người lái đã bị người điều khiển cố tình tắt tại một thời điểm nhất định.
Chiến đấu cơ MiG-31 của Nga.
Bộ đáp radar của máy bay không người lái
Lý do chính khiến người vận hành tắt bộ đáp radar của máy bay không người lái trinh sát RQ-4B trong một nhiệm vụ quân sự là để tăng cường khả năng tàng hình. Bộ đáp phát ra tín hiệu có thể bị hệ thống radar của đối phương phát hiện, có khả năng tiết lộ vị trí của máy bay không người lái và gây ảnh hưởng đến nhiệm vụ. Bằng cách vô hiệu hóa nó, máy bay không người lái trở nên khó theo dõi và nhận dạng hơn, giúp tăng khả năng thu thập thông tin tình báo thành công.
Một lý do khác để tắt bộ đáp radar là để tránh các chiến thuật chiến tranh điện tử. Đối phương có thể sử dụng tín hiệu bộ đáp để gây nhiễu hoặc đánh lừa hệ thống dẫn đường của máy bay không người lái, khiến nó đi chệch hướng hoặc hoạt động không hiệu quả. Việc tắt bộ đáp sẽ giảm thiểu rủi ro này, đảm bảo máy bay không người lái có thể hoàn thành nhiệm vụ mà không bị can thiệp.
Ngoài ra, việc tắt bộ đáp radar giúp duy trì an ninh của hoạt động. Các nhiệm vụ quân sự thường đòi hỏi mức độ bí mật cao và bất kỳ tín hiệu nào được phát ra đều có thể bị lực lượng đối phương phát hiện và dễ dàng tìm ra ý định của bên triển khai. Bằng cách tắt bộ đáp, người vận hành sẽ giảm khả năng thông tin nhạy cảm bị rò rỉ.
Cuối cùng, bộ đáp thường được sử dụng để kiểm soát không lưu và tránh va chạm trong không phận dân sự. Trong một nhiệm vụ quân sự, đặc biệt là trong môi trường có tranh chấp hoặc xung đột, tuy nhiên yếu tố này chỉ là thứ yếu so với sự thành công của nhiệm vụ và độ an toàn của máy bay không người lái.
Do đó, các nhà điều hành ưu tiên tính năng tàng hình và an ninh hơn các giao thức hàng không tiêu chuẩn.
Máy bay RQ-4 của Mỹ.
Bulgarian Military cũng chưa thể xác nhận tuyên bố của tài khoản US Civil Defense News X rằng Moskva đang thiết lập một “vùng cấm bay” trên Biển Đen. Không có thông báo chính thức nào về hành động như vậy của Liên bang Nga.
Các báo cáo mới nhất từ các ứng dụng theo dõi lưu lượng không lưu di động của khu vực cho thấy máy bay vẫn đang bay vòng trên Biển Đen và không có máy bay nào bay quanh Crimea. Đây là sự việc xảy ra hàng ngày kể từ khi xung đột nổ ra.
Có khả năng những tin tức này chỉ là ví dụ điển hình về tin giả. Các tài khoản có nhiều người theo dõi đang chia sẻ những tuyên bố mà không có bằng chứng và không có nguồn chính thức nào chứng minh.