Theo dự kiến ban đầu, Tổng thống Trump đọc thông điệp liên bang vào ngày 29/1. Tuy nhiên, ông Trump đã phải hoãn thời điểm cho sự kiện này tới ngày 5/2 do khi đó chính phủ Mỹ vẫn đang đóng cửa một phần. Mặc dù đây là mang tính nghi thức chính trị, nhưng ông Trump coi đây là sự kiện quan trọng, đặc biệt là khi thông điệp liên bang năm 2018 của ông được đánh giá khá cao.
Nội dung của bản thông điệp năm nay được nhiều người quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh chính phủ Mỹ vẫn chưa hết lo nguy cơ đóng cửa thêm lần nữa do những bất đồng chưa thể giải quyết giữa tổng thống và Quốc hội liên quan đến ngân sách cho bức tường biên giới Mỹ-Mexico.
Đề xuất hợp tác để cùng nhau làm nên điều vĩ đại?
Dưới áp lực của các thành viên đảng Cộng hòa muốn sửa đổi nội dung bản thông điệp liên bang, Tổng thống Trump dự kiến sẽ đề xuất với phe Dân chủ một lựa chọn: hợp tác cùng nhau để làm nên điều vĩ đại, hoặc “chiến đấu” với nhau và sẽ chẳng được gì.
Ngày 1/2, ông Trump hé lộ rằng, bài phát biểu hàng năm sẽ đề cập những bất đồng của ông với đảng Dân chủ trong Quốc hội về việc xây bức tường biên giới giữa Mỹ và Mexico. Đây là vấn đề đã khiến chính phủ Mỹ đóng cửa 35 ngày – thời gian lâu nhất trong lịch sử nước Mỹ và mới chỉ mở cửa trở lại vào ngày 25/1 vừa qua.
Ngoài bức tường biên giới, một quan chức cấp cao Nhà Trắng nói với Reuters rằng Tổng thống Trump sẽ phác thảo những vấn đề ông cho là đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ có thể tìm được tiếng nói chung. Những vấn đề này bao gồm cả kế hoạch cấp ngân sách cho các dự án cải thiện cơ sở hạ tầng trên cả nước, hạ thấp chi phí thuốc kê đơn và làm việc với nhau để giải quyết những bất đồng kéo dài liên quan đến y tế.
Một trích đoạn bà phát biểu mà Nhà Trắng công bố hôm 1/2 đã cho thấy rõ, Tổng thống Trump sẽ có giọng điệu thỏa hiệp trong ít nhất một phần thông điệp liên bang của ông.
“Chúng ta cùng nhau phá vỡ những bế tắc chính trị suốt hàng chục năm, chúng ta có thể bắc cầu cho những chia rẽ cũ, hàn gắn những vết thương cũ, xây dựng liên minh mới, tạo ra những giải pháp mới và mở khóa cho những điều hứa hẹn về tương lai nước Mỹ. Quyết định là do chúng ta tạo ra”, trích đoạn viết.
Trong khi việc 2 bên có chuẩn bị để hợp tác với nhau theo bất cứ cách thức đáng kể nào hay không vẫn còn chưa rõ ràng, thì những căng thẳng hiện nay vẫn chưa hạ nhiệt liên quan đến tình trạng chính phủ đóng cửa khi thời hạn ngân sách tạm thời sắp đến thời hạn 15/2.
“Tổng thống sẽ đề xuất một sự lựa chọn, hoặc là hợp tác với nhau và làm nên những điều vĩ đại, hoặc là chiến đấu với nhau và chẳng làm được gì”, quan chức giấu tên cho biết.
Thu hút cử tri cho cuộc bầu cử 2020?
Bài phát biểu diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump bước vào nửa cuối nhiệm kỳ đầu tiên của mình với những thách thức lớn: cuộc điều tra kéo dài về mối quan hệ giữa chiến dịch tranh cử tổng thống của ông năm 2016 với phía Nga, các cuộc điều tra của phe Dân chủ ở Hạ viện cũng như cuộc đàm phán thương mại đầy khó khăn với Trung Quốc cùng các vấn đề khác…
Ông Trump và các cố vấn không tin cuộc chiến đóng cửa sẽ để lại tác động kéo dài, hay đặc biệt ảnh hưởng tới cuộc bầu cử trong tương lai. Trong khi đó, nhiều thành viên đảng Cộng hòa thúc giục ông nên tập trung vào nền kinh tế Mỹ trong bài phát biểu và xa hơn nữa, là cố gắng thu hút thêm sự ủng hộ của cử tri.
“Tôi hy vọng ông ấy sẽ chọn con đường thu hút thêm cử tri, những người có thể xem xét bỏ phiếu cho ông ấy trong 2 năm nữa”, Lanhee Chen, một nhà nghiên cứu thuộc viện Hoover đã từng làm cố vấn tranh cử tổng thống cho ứng viên Cộng hòa Macro Rubio năm 2016 và Mitt Romney năm 2012 nói.
Bức tường biên giới
Các trợ lý của Tổng thống cho biết, ông Trump sẽ vẫn nói về làn sóng nhập cư và yêu cầu về bức tường biên giới trong thông điệp liên bang sắp tới.
Bà Nancy Pelosi, người đãng giữ chức Chủ tịch Hạ viện sau khi đảng Dân chủ giành quyền kiểm soát cơ quan dân biểu này trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11/2018, đã tuyên bố sẽ không ủng hộ quỹ xây tường biên giới, và vấn đề này chắc chắn sẽ còn gây căng thẳng cho các bên trong thời gian tới.
Đảng Cộng hòa, lo ngại về cuộc bầu cử năm 2020 không chỉ là việc nắm giữ Nhà Trắng mà còn cả quyền kiểm soát Thượng viện, đang thúc giục ông không nên sa lầy vào vấn đề nhập cư trong thông điệp liên bang.
“Tổng thống Trump thực sự nên thay đổi chủ đề. Đây là cơ hội lấy lại thế tấn công trong nhiệm kỳ của ông. Tôi thực sự coi thông điệp liên bang là cơ hội tiềm tàng để tái khởi động đối với Tổng thống Trump, vì dù thích hay không thì vấn đề chính phủ đóng cửa cũng là một thất bại chính trị và nó đã gây ảnh hưởng đến rất nhiều người”, chiến lược gia Cộng hòa Scott Reed nói.
Chính sách ngoại giao
Tổng thống Trump dự kiến cũng sẽ nói về chính sách ngoại giao. Ngày 31/1, ông Trump “úp mở” về khả năng sẽ tuyên bố địa điểm cuộc gặp Thượng đỉnh lần 2 với Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un trong thông điệp liên bang.
Ông cũng có thể dẫn những tiến bộ trong đàm phán hòa bình giữa chính phủ Afghanistan với Taliban. Ông ám chỉ rằng một thỏa thuận hòa bình sẽ cho phép Mỹ rút quân khỏi Afghanistan sau 17 năm.
Tổng thống Trump và các cố vấn của mình đang thảo luận về việc rút một nửa số binh sỹ Mỹ khỏi Afghanistan.Ý định này đang vấp phải sự chỉ trích rằng ông Trump đang đặt những thành tựu mà Mỹ đạt được ở một đất nước đầy bất ổn vào nguy hiểm.
Tổng thống Trump cũng dự kiến tuyên bố cuộc chiến chống IS ở Syria đã hoàn thành, củng cố quyền định rút 2.000 binh sỹ Mỹ khỏi quốc gia Trung Đông này, một động thái đã khiến nhiều người giận giữ, trong đó có nhiều thành viên đảng Cộng hòa.
Tổng thống Trump, cùng với Stephen Miller - người chắp bút cho thông điệp liên bang, dự kiến tiếp tục thảo luận về nội dung bài phát biểu này trong chuyến đi cuối tuần của ông Trump tới Mar-a-Lago ở Palm Beach, Florida./.