Nhắc đến bún đậu mắm tôm thì hầu như người Việt nào cũng biết, cũng thấy quen thuộc và cũng từng ăn rồi, thậm chí còn ăn nhiều, ăn thường xuyên. Song, không chỉ ở tại Việt Nam, món ăn này thực sự đã vươn ra thế giới và cũng "lấy lòng" được rất nhiều thực khách nước ngoài, chẳng hạn như ở Mỹ.
Mới đây, tờ thời báo nổi tiếng của Mỹ The New York Times đã có một bài viết khen ngợi món ăn này của người Việt trên chuyên mục Ẩm thực với tựa đề "Mam Serves the Most Exciting Vietnamese Food in New York" (tạm dịch: Nhà hàng phục vụ món Việt Nam hấp dẫn nhất New York).
Mở đầu bài viết, tác giả Pete Wells giới thiệu: "Bún đậu mắm tôm, món ăn mà người Hà Nội ưa thích, thường được thưởng thức vào buổi trưa tại các quán ăn ven đường, rất thường xuyên".
Tác giả bài viết đã tìm hiểu kỹ về công thức làm món ăn này để giới thiệu đến độc giả. Anh cho biết: "Giống như nhiều món ăn Việt Nam, nó được chế biến từ nhiều nguyên liệu khác nhau. Có thể linh hoạt thay thế một vài nguyên liệu nhưng không thể thiếu đậu hũ chiên, bún bánh, dưa leo và những nhánh rau thơm xanh mướt. Lòng heo và thịt lợn luộc có thể có hoặc không. Nhưng điểm nhấn của món ăn chính là thứ mắm lên men mà người ta gọi là mắm tôm.
Mắm tôm có mùi rất đặc trưng, xộc vào mũi như mùi tôm cũ còn sót lại ở một góc nào đó của chợ cá. Hãy tưởng tượng, bạn cạo cá cơm ra khỏi một vài chiếc bánh pizza nào đấy và để chúng trên quầy trong cái nắng gay gắt mùa hè, và bạn sẽ biết mùi của mắm tôm như thế nào".
Ông chủ Jerald Head đích thân phục vụ thực khách. Vào những ngày thời tiết đẹp, khách có thể ngồi trên những chiếc ghế nhựa thấp, thưởng thức món ăn trên vỉa hè tạo cảm giác như đang ăn bún đậu mắm tôm ở Việt Nam.
Ngay cả ở Việt Nam, mắm tôm cũng "gây chia rẽ". Người ăn được thì tấm tắc khen ngon, ăn hoài không chán nhưng cũng có người không thích mùi của thứ mắm kia. Người Việt đã vậy chứ chưa nói đến thực khách nước ngoài.
Thế nhưng, món bún đậu mắm tôm này đang tận hưởng "sự đối xử đẳng cấp" ở thành phố New York (Mỹ) bên trong một quán ăn có tên Mắm ở Lower East Side. Quán ăn này đã hoạt động liên tục kể từ tháng 9/2020.
Giống như nhiều nhà hàng khai trương vào đúng lúc đại dịch Covid-19 ập đến, Mắm đã gặp nhiều khó khăn. Sau 6 tuần đi vào hoạt động, Mắm đã buộc phải đóng cửa, tạm ngừng cung cấp dịch vụ trong hơn 1 năm khi bà chủ là Nhung Dao, bận chăm sóc con nhỏ.
Những lọ gia vị mà vợ chồng chủ quán cất công mang từ Việt Nam sang.
Cô và chồng, Jerald Head, người đảm nhận hầu hết công việc nấu nướng, đã cùng mẹ trở về Việt Nam vào mùa xuân năm 2022. Họ về quê hương thăm người thân đồng thời tìm mua những nguyên liệu không có ở New York.
Kể từ tháng 2/2023, Mắm đã mở cửa 3 ngày một tuần, đều đặn. Vào những ngày mát mẻ hoặc mưa, thực khách chỉ có thể ngồi trong quán nhỏ nhưng khi thời tiết cho phép, họ có thể thưởng thức bữa ăn ngoài trời.
Được biết, mỗi suất bún đậu mắm tôm ở đây được bán với giá 32USD (tương đương gần 800.000 VNĐ). Quán vẫn luôn tấp nập khách ra vào kể từ khi mở cửa hoạt động trở lại.
Pete Wells được tận mắt nhìn thấy và thưởng thức đậu hũ được chiên lên. Anh miêu tả nó mềm thơm bên trong, dai giòn bên ngoài, đậm đà giống phô mai que mozzarella.
Anh cũng được thấy cảnh ông chủ kiêm đầu bếp Jerald Head bày ra đĩa bún đậu mắm tôm những lát thịt ba chỉ luộc chín; lòng heo nướng... Món lòng heo (hay còn gọi là lòng dồi) được tẩm gia vị với các loại thảo mộc tươi và luộc chín, có thể là món có hương vị thơm ngon nhất trong mẹt bún đậu.
Thực khách thưởng thức bữa ăn bằng cách lấy miếng đậu phụ cùng với bún nhúng vào chén mắm tôm. Mắm tôm còn có ớt đỏ, vắt thêm vài giọt chanh để tạo ra một loại nước chấm vừa ngon vừa "kinh dị".
Ngoài ra còn có một ít lá rau thơm, bao gồm tía tô Việt Nam. Ở Mắm thường có một loại rau khác gọi là kinh giới và diếp cá. Pete bày tỏ cảm xúc: "Các loại rau thơm ngon đến nỗi sau khi ăn một ít ở và có thể là một lát dưa chuột, tôi đã sẵn sàng để ăn thêm mắm tôm. Điều này trở thành một nhịp điệu, xoay vòng từ mắm tôm rồi đến rau xanh và ngược lại".
Không gian quán được trang trí đậm chất làng quê Việt Nam.
Jerald Head là cựu đầu bếp ẩm thực tại Di an Di ở Greenpoint, Brooklyn. Anh cũng làm một số món khai vị: nghêu cắt nhỏ và lá nấm tuyết ướp nhanh trong nước cốt chanh với sả và gừng, theo kiểu ceviche.