Hôm 1-6, dự luật về trần nợ công và giới hạn chi tiêu của Chính phủ Mỹ đã được Thượng viện thông qua với tỉ lệ áp đảo 63-36, sau khi được Hạ viện ủng hộ và cận kề mốc vỡ nợ (ngày 5-6) được Bộ Tài chính cảnh báo.
Hãng tin AP dẫn lời Tổng thống Mỹ Joe Biden, người nhận được dự luật để chờ ký thành luật: "Không ai có được mọi thứ họ muốn trong một cuộc đàm phán nhưng thỏa thuận lưỡng đảng này là một chiến thắng lớn cho nền kinh tế của nước ta và người dân Mỹ".
Tổng thống Joe Biden dự kiến sẽ phát biểu trước toàn quốc về vấn đề này vào lúc 19 giờ ngày 2-6 giờ miền Đông nước Mỹ (7 giờ ngày 3-6 giờ Việt Nam).
Theo Bloomberg, cuộc bỏ phiếu này đã chấm dứt bế tắc tồi tệ nhất về nợ của Mỹ trong hơn 10 năm nhưng cũng khiến Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy nhận được không ít chỉ trích từ chính các nhà lập pháp theo phe của họ - những người khẳng định rằng quá nhiều thứ đã được nhượng bộ tại các cuộc đàm phán.
Lãnh đạo Đảng Dân chủ ở Thượng viện Mỹ Chuck Schumer bày tỏ niềm vui sau khi thông qua dự luật lưỡng đảng dỡ bỏ trần nợ tại Đồi Capitol ở Washington hôm 1-6. Ảnh: REUTERS
Trong khi đó, cuộc bỏ phiếu có nguy cơ khiến ông Biden gặp khó khăn ở một số khu vực bầu cử quan trọng trong cuộc tái tranh cử năm 2024 bởi sự "quay lưng" của một số người ủng hộ được kỳ vọng.
Tuy nhiên, thỏa thuận này cũng ngăn chặn một biến động kinh tế lớn có thể ảnh hưởng đến nỗ lực tái tranh cử và củng cố danh tiếng của Tổng thống Mỹ đương nhiệm trên nhiều mặt.
Mỹ: Dự luật trần nợ vượt ải Thượng viện nhờ thỏa thuận kỳ lạ
Theo dự luật dài 99 trang này, Mỹ sẽ hạn chế chi tiêu trong 2 năm tới, đình chỉ trần nợ đến tháng 1-2025 và thay đổi một số chính sách - bao gồm áp đặt các yêu cầu công việc mới đối với người lớn tuổi nhận trợ cấp lương thực, bật đèn xanh cho tuyến khí đốt tự nhiên Appalachian mà nhiều đảng viên Đảng Dân chủ phản đối.
Dự luật cũng tăng cường quỹ cho quốc phòng và cựu chiến binh nhưng cắt giảm các khoản tiền mới chi cho các cơ quan thuộc Sở Thuế vụ; bác bỏ lời kêu gọi của Tổng thống Biden về việc hủy bỏ các khoản giảm thuế được đưa ra dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump đối với các tập đoàn và người giàu. Dự luật cũng áp đặt mức cắt giảm tự động 1% nếu Quốc hội Mỹ không thông qua hóa đơn chi tiêu hằng năm.
Các hạn chế chi tiêu trong thỏa thuận có thể tác động lớn đến người mới tốt nghiệp đại học vì không được hỗ trợ như mong đợi đối với các khoản vay thời sinh viên, cũng như những người thu nhập thấp bị hạn chế phúc lợi hoặc cắt giảm một số dịch vụ.
Các nhà kinh tế của Bloomberg Economics là Anna Wong và Maeva Cousin bình luận rằng giới hạn chi tiêu 2 năm sẽ giáng một đòn bổ sung ngắn hạn vào nền kinh tế vốn đã dễ bị suy thoái. Tuy nhiên, việc này không làm giảm quỹ đạo trung hạn không bền vững của nợ công, được ước tính vẫn đang trên đà tăng từ 97% GDP vào năm 2022 lên hơn 130% GDP vào năm 2033.
Giá dầu thế giới đã tăng ngay ngày 2-6 sau khi thỏa thuận trên được Thượng viện Mỹ thông qua, ngăn chặn thảm họa vỡ nợ của nước tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới. Dầu thô Brent tăng 77 cent, tương đương 1%, lên 75,05 USD/thùng; trong khi dầu thô WTI của Mỹ tăng 69 cent, tương đương 1%, ở mức 70,79 USD/thùng.
Theo Reuters, các thị trường đã được trấn an bởi thỏa thuận lưỡng đảng nhằm đình chỉ trần nợ 31.400 tỉ USD của chính phủ Mỹ, mà việc vỡ nợ có thể làm rung chuyển thị trường tài chính toàn cầu. Hiện nay, sự chú ý của nhà đầu tư đang hướng vào cuộc họp ngày 4-6 của nhóm OPEC+.