Chính phủ Syria thề giành lại "từng tấc đất" ở Idlib
Thỏa thuận Nga-Thổ đạt được sau cuộc đối thoại kéo dài 4 tiếng đồng hồ giữa tổng thống Nga Vladimir Putin cùng đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm thứ Hai, 17/9, tại Sochi, Nga.
Chính quyền tổng thống Syria Bashar al-Assad ngày 18 bày tỏ hoan nghênh thỏa thuận trên, song Damascus cho biết họ không từ bỏ nỗ lực nhằm giành lại quyền kiểm soát Idlib trong tương lai.
Hãng tin nhà nước SANA dẫn lời một quan chức Bộ ngoại giao Syria cho hay, "Thỏa thuận này là kết quả sau các cuộc thảo luận căng thẳng giữa Syria với Nga", và chính phủ Syria "tái khẳng định đang gia tăng sức ép trong cuộc chiến chống lại khủng bố, cho đến khi giải phóng được tấc đất cuối cùng ở Syria, dù bằng các chiến dịch quân sự hay biện pháp hòa giải địa phương".
Tuy nhiên, một quan chức phe đối lập Syria nói rằng thỏa thuận Nga-Thổ đã khép lại hy vọng của ông Assad về việc giành lại quyền kiểm soát toàn bộ lãnh thổ đất nước.
"Thỏa thuận Idlib bảo vệ sinh mạng của cư dân và giúp họ tránh bị trở thành mục tiêu trực tiếp của quân chính phủ," ông Mustafa Sejari - quan chức phe đối lập Quân đội Syria tự do (FSA) được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn - nói với Reuters.
"Thỏa thuận cũng chôn vùi giấc mơ của ông Assad trong áp đặt quyền kiểm soát toàn diện trên khắp Syria."
Các nhóm đối lập Syria ca ngợi thỏa thuận Idlib đã giúp giải thoát khu vực do họ kiểm soát khỏi mối đe dọa bị tấn công ác liệt.
Phát ngôn viên phe đối lập Ủy ban đàm phán Syria (SNC), ông Yahya al-Aridi gọi thỏa thuận là "thắng lợi của ý chí vì sự sống vượt qua chết chóc".
"Kịch bản tấn công [của quân chính phủ] thực tế đã bị loại bỏ, ít nhất là trong một giai đoạn không ngắn, và chúng tôi hy vọng sẽ là vĩnh viễn," ông nói với Reuters.
Đại sứ Syria tại Lebanon Ali Abdul Karim trả lời phỏng vấn kênh al-Jadeed TV, nhấn mạnh chính phủ nước này vẫn không hề tin tưởng Thổ Nhĩ Kỳ - nhà bảo trợ chính của các lực lượng đối lập ở Idlib và đã triển khai lực lượng vào tỉnh này.
"Tôi nhận thấy [thỏa thuận Idlib] là thử thách để kiểm chứng khả năng thực thi cam kết của Thổ Nhĩ Kỳ. Họ đang chịu sức ép và tôi tin là họ sẽ cố gắng," ông cho biết.
Tổng thống Putin (phải) và tổng thống Erdogan bắt tay tại cuộc họp báo chung ở Sochi hôm 17/9 (Ảnh: Reuters)
Các cơ quan nhà nước Syria sẽ trở lại Idlib
Theo thỏa thuận giữa ông Putin và ông Erdogan, trước ngày 15/10, Nga-Thổ sẽ xây dựng vùng phi quân sự rộng 15-20km dọc đường tiếp giáp giữa địa bàn do quân chính phủ và phe đối lập kiểm soát.
Các bên nhất trí "trục xuất toàn bộ chiến binh cực đoan" khỏi vùng, bao gồm các thành viên Mặt trận al-Nusra (hay Hay'at Tahrir al-Sham). Vũ khí hạng nặng như xe tăng và các hệ thống pháo cũng sẽ được rút khỏi vùng phi quân sự.
Còn theo người phát ngôn phủ tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin, các nhóm đối lập Syria do Ankara hậu thuẫn vẫn sẽ ở lại các khu vực hiện tại, như một phần của thỏa thuận. Ông cho biết, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiến hành tuần tra chung, trong khi Moskva bảo đảm các biện pháp ngăn chặn Idlib bị công kích.
Cả ông Putin và Erdogan không giải thích hai bên sẽ tiến hành kế hoạch phân loại "lực lượng vũ trang cực đoan" với các "nhóm đối lập ôn hòa chống chính phủ Assad" bằng cách nào, cũng như chưa rõ có bao nhiêu phần diện tích của thành phố Idlib sẽ lọt vào vùng phi quân sự.
Al-Watan, tờ báo thân chính phủ Syria, ngày 18 đưa tin các cơ quan nhà nước Syria sẽ được vận hành trở lại tại Idlib vào cuối năm nay theo giai đoạn cuối của thỏa thuận, sau khi phe đối lập giao nộp vũ khí hạng nặng và rút khỏi khu vực dân cư.
Các nguồn tin ngoại giao ở Moskva tiết lộ với tờ này, bất kỳ phe nào chống đối thỏa thuận sẽ bị coi là kẻ địch "của chính quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và bị xếp loại là khủng bố".
Thỏa thuận mà lãnh đạo Nga-Thổ đạt được ngày 17 được xem là diễn biến bất ngờ, giữa bối cảnh liên quân Nga-Syria và các lực lượng đồng minh đã tập trung lực lượng cho một chiến dịch quân sự quy mô cực lớn để tiêu diệt các nhóm khủng bố, đánh bật các nhóm vũ trang nổi dậy và giành lại tỉnh Idlib.
Trước đó tại thượng đỉnh Nga-Thổ-Iran ở Tehran hôm 7/9, chính ông Putin đã bác bỏ đề xuất của ông Erdogan về việc thiết lập vùng đệm và ngừng bắn tạm thời ở Idlib, với lý do "chính phủ hợp pháp Syria có toàn quyền thu hồi lãnh thổ của họ".