Thổ Nhĩ Kỳ gửi quân tới Libya?
Sau tuyên bố cam kết giúp đỡ Chính phủ Hiệp định Quốc gia (GNA), các nhà chiến lược quân sự ở Thổ Nhĩ Kỳ đã cân nhắc việc triển khai binh sĩ tới Libya - một quốc gia cách họ 2.000 km trên một tuyến đường bao quanh bởi những đối thủ như Ai Cập và Hy Lạp. Đây được coi là một sứ mệnh khó khăn và đầy rủi ro.
Nói với Al-Monitor, một nguồn an ninh giấu tên cho biết, nếu có khoảng từ 150 đến 200 binh sĩ được gửi đến để thực hiện các nhiệm vụ không phải chiến đấu ở Libya, đồng thời không yêu cầu vũ khí hạng nặng để bảo vệ, đó sẽ là một nhiệm vụ khá dễ dàng.
Tuy nhiên, với cam kết gần đây của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan với GNA, nhiệm vụ không đơn giản như vậy. GNA rõ ràng mong đợi sự hỗ trợ của Thổ Nhĩ Kỳ hơn rất nhiều để có thể đạt được các mục tiêu sau:
Ngăn chặn hoàn toàn các cuộc tấn công từ lực lượng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) của tướng Khalifa Haftar đang hướng tới Tripoli.
Thiết lập một lực lượng tuần tra hải quân để bảo vệ Tripoli từ ngoài biển. Và cuối cùng là thiết lập khu vực cấm bay tại các vùng lãnh thổ do GNA kiểm soát để chống lại lực lượng của tướng Haftar.
GNA tin rằng bằng những cách đó, họ có thể tự bảo vệ mình trước các cuộc tấn công của LNA và đảm bảo sự tồn tại chính trị.
Bên cạnh đó, họ mong đợi Ankara sẽ tổ chức một cơ chế đối thoại với Nga tương tự như tiến trình Astana ở Syria, nơi GNA sẽ sẵn sàng đàm phán với LNA.
Tóm lại, trong khi các công tác chuẩn bị quân sự ở Ankara nhằm mục đích triển khai một đơn vị "không chiến đấu" gồm 200 binh sĩ để thực hiện nhiệm vụ huấn luyện và trang bị, thì những gì GNA yêu cầu từ Thổ Nhĩ Kỳ lại là một lực lượng quân sự gần như toàn diện, bao gồm cả trên bộ, trên biển và trên không.
Theo các nguồn tin an ninh Thổ Nhĩ Kỳ, để đáp ứng yêu cầu của GNA, nước này sẽ cần triển khai ít nhất sáu đến tám máy bay chiến đấu F-16 Block 50 và hệ thống cảnh báo sớm và kiểm soát trên không (AWACS); về hải quân là một tàu khu trục, hai hoặc ba tàu pháo và một hoặc hai tàu ngầm cho mục đích chống tiếp cận/chống xâm nhập; và một lực lượng trên bộ có quy mô lữ đoàn, nghĩa là khoảng 3.000 binh sĩ.
Gần như chắc chắn Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chấp thuận đề nghị đưa quân đến Libya. Tuy nhiên, một sự chấp thuận của Quốc hội sẽ chỉ giới hạn ở việc triển khai binh lính, trong khi phạm vi và quy mô của nhiệm vụ sẽ phụ thuộc vào Chính phủ hoặc chính xác hơn là phụ thuộc vào những gì mà Chính phủ bàn thảo với các tướng lĩnh quân đội.
Nói cách khác, vấn đề Libya sẽ là một thử nghiệm lớn đối với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ trong việc cung cấp những gì ông Erdogan mong muốn.
Không giống như Syria, nơi có nguy cơ xung đột thấp, vị trí địa lý của Libya và sức mạnh của các đối thủ trong khu vực của Thổ Nhĩ Kỳ - đặc biệt là lực lượng hải quân và không quân của Ai Cập - đã tạo nên một môi trường phức tạp và đầy rủi ro.
Hơn nữa, câu hỏi đặt ra là, Nga, Ý, Pháp và Mỹ sẽ phản ứng thế nào với một sự triển khai quân sự ở quy mô lớn như vậy của Thổ Nhĩ Kỳ.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể cung cấp những gì?
Chiến dịch triển khai máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ có thể bị khắc chế ở Libya.
Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ vừa có chuyến thăm bất ngờ tới Tunisia và Algeria trong nỗ lực liên kết với hai quốc gia này để bảo vệ chính quyền GNA. Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm cách tiếp cận không phận Tunisia, căn cứ không quân và vùng lãnh hải để triển khai quân lực của mình tới Libya.
Tuy nhiên, dường như bất chấp sự mong đợi của Thổ Nhĩ Kỳ, những tuyên bố sau đó của các quan chức Tunisia cho thấy họ không muốn đi cùng với Ankara, thay vào đó họ muốn giữ trung lập trong cuộc xung đột.
Không có sự hậu thuẫn của Tunisia, việc cung cấp sự hỗ trợ từ không quân và hải quân cho GNA thông qua vùng biển và không phận quốc tế trở nên rất khó khăn đối với Ankara.
Còn Algeria, hàng xóm khác của Libya ở phía Tây cũng cho thấy xu hướng giữ trung lập tương tự, có nghĩa là Ankara sẽ chỉ dựa vào năng lực quân sự của chính mình.
Một trong những khó khăn của Thổ Nhĩ Kỳ đó là sức mạnh của quân đội LNA rất đáng gờm.
Các thông tin mới đây cho thấy, các hệ thống phòng không Pantsir S1 do Nga sản xuất, được coi là sát thủ diệt máy bay không người lái, đã được triển khai tại các khu vực do lực lượng của tướng Haftar kiểm soát.
Sự hiện diện này sẽ đe dọa cả các hoạt động bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ đã được tiến hành ở Libya trong thời gian qua và bất kỳ nỗ lực tiềm năng nào của Ankara trong việc thiết lập khu vực cấm bay.
Hơn nữa, các chiến đấu cơ F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ có bán kính chiến đấu hạn chế, có nghĩa là chúng sẽ cần nhiều lần tiếp nhiên liệu trên không trong khoảng cách từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Libya.
Thổ Nhĩ Kỳ cần có một căn cứ không quân hỗ trợ ở gần Libya nhưng điều họ nhận được chỉ là sự miễn cưỡng và lời từ chối lịch sự của Tunisia.
Các căn cứ không quân do GNA kiểm soát không có khả năng hỗ trợ các hoạt động chuyên sâu của máy bay đạt tiêu chuẩn NATO và hơn cả sẽ bị đe dọa tấn công bởi lực lượng của LNA.
Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ thiếu máy bay ném bom hạng nặng có thể cung cấp hỏa lực áp đảo trong giao tranh ở Libya. Cùng với đó, việc không quân Thổ Nhĩ Kỳ đảm bảo khu vực hoạt động của mình trước sự can thiệp tiềm năng của chiến đấu cơ Ai Cập hoặc UAE là một vấn đề nan giải khác mà các nhà hoạch định quân sự Thổ Nhĩ Kỳ phải xem xét.
Với việc không quân phải đối mặt với những hạn chế về hậu cần, sự yểm trợ trên không của hải quân có thể là một giải pháp cho Ankara.
Tuy nhiên, tàu tấn công đổ bộ TCG Anadolu của nước này sẽ chưa thể hoạt động cho đến cuối năm 2020.
Thêm vào đó, việc Thổ Nhĩ Kỳ bị trục xuất khỏi chương trình F-35 có nghĩa là nước này không thể sử dụng chiến đấu cơ F-35B, làm giảm sự hỗ trợ trên không của tàu TCG Anadolu. Nói tóm lại, hải quân Thổ Nhĩ Kỳ không thể bù đắp cho không quân.
Ankara cũng cần phải nhớ rằng nguy cơ bị sa lầy trong một cuộc chiến ủy nhiệm ở Libya vẫn còn cao, vì nơi đây không giống như Syria, quốc gia mà sự leo thang của các cuộc đụng độ luôn bị ngăn chặn bởi Nga và Mỹ.
Bây giờ là lúc để ông Erdogan thảo luận với các tướng lĩnh quân sự về kế hoạch triển khai quân ở Libya. Tuy nhiên, có vẻ rõ ràng như việc triển khai một chiến dịch quân sự quy mô lớn là khó khăn đối với Ankara.