Tình thế hiện nay, khi phiến quân phía Tây Nam Syria đã được quét sach, khi lực lượng Quân cảnh Nga (MP) đã xuất hiện tại 8 điểm trên biên giới giáp cao nguyên Golan thì coi như tạm thời Damascus và Israel yên tĩnh. Đó là lúc Tổng thống Assad cùng Bộ Tham mưu Nga-Syria đang hướng về Idlib.
Tại sao Idlib?
Không cần phải giải thích điều này với Chính quyền Assad vì không một nhà nước nào, một chính quyền nào có trong tay một lực lượng quân sự mạnh như SAA lại chấp nhận một ổ phiến loạn được tiếp tay bởi quân xâm lược (Thổ Nhĩ Kỳ) chiếm phần lãnh thổ Tây Bắc của đất nước.
Việc quân đội chính quyền Assad (SAA) đang chuẩn bị tấn công để quét sạch tất cả phiến quân cũng như kẻ đỡ đầu ra khỏi lãnh thổ phía Bắc Syria là không ai có thể thắc mắc.
Với Nga, Idlib là nơi mà phần lớn tất cả các lực lượng thánh chiến Bắc Caucasus chống Nga ở Syria đều được tuyển dụng, huấn luyện ở đó. Đây cũng là một khu vực xuất phát các UAV tấn công căn cứ không quân Khmeimim của Nga.
Mặt khác, một trong những mục tiêu can thiệp quân sự vào Syria tháng 10/2015 được Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố công khai là "đánh chặn quân khủng bố từ xa thay phải đánh nó từng tên trên đường phố Nga"…thì Idlib là nơi đã "gom đủ" các loại từ các nơi đến…
Do đó, Nga – Syria về lý do, mục đích tấn công để xóa sạch ổ thánh chiến tại Idlib là không có gì phải bàn cãi. Tuy nhiên, tấn công bằng cách nào để có kết quả tối ưu là vấn đề rất quan trọng đặt ra cho Nga-Syria…
Tỉnh lỵ Idlib là một trong 4 khu vực "giảm leo thang" còn sót lại tại Syria . Bằng chiến thuật vừa đánh vừa đàm, Nga – Syria đã khôn khéo giành được khu vực bị phiến quân chiếm đóng với tổn thất ít nhất để "gom" phiến quân về tại một nơi – Idlib.
Dĩ nhiên, dù là khu "giảm leo thang" được Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ chính, nhưng các nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS), Ahrar al-Sham và các nhóm phiến loạn từ các nơi khác di tản về đây đều bị "cấm hoạt động tại Nga", bị LHQ liệt kê là "khủng bố" đều là đối tượng tác chiến của Nga –Syria.
Quân cảnh Nga ở Syria.
Các lực lượng này cùng với các băng nhóm vũ trang được hậu thuẫn bởi Thổ Nhĩ Kỳ đã chi phối hầu hết Idlib biến Idlib thành một "bãi rác" hổn hợp các thành phần mà Nga – Syria đã đang chiến đấu chống lại, nên chắc chắn, Nga sẽ tiêu diệt bằng cách này hoặc cách khác, không tha.
Về quân sự, Idlib không phải là thành thị nên khi tấn công ít ảnh hưởng đến dân thường, tuy thế, do đồi núi nên có các hệ thống phòng ngự kiên cố mà phải cần hỏa lực mạnh…Do vậy, không có Nga hỗ trợ thì SAA rất khó khăn để dứt điểm.
Về chính trị, tấn công Idlib chứa đựng rất nhiều yếu tố phức tạp về địa chính trị khu vực và Trung Đông…
Vì thế, công tác chuẩn bị về quân sự, đặc biệt là về mặt ngoại giao của Nga – Syria đòi hỏi phải có thời gian và nghệ thuật. Trong đó, sự chuẩn bị về ngoại giao quan trọng gấp bội sự chuẩn bị quân sự.
Thổ Nhĩ Kỳ đang lo sợ, hốt hoảng…
Tổng thống Syria Bashar Assad cho biết ngày 26 tháng 7, "Idlib là mục tiêu của chúng tôi, nhưng không chỉ là Idlib. Tuy nhiên, Idlib là mục tiêu được ưu tiên"…
Điều gì xảy ra nếu Nga-Syria tấn công vào Idlib?
Chưa nói về kết quả cuối cùng, nếu chiến dịch được mở ra thì sẽ kích hoạt dòng tỵ nạn đầu tiên là dân thường sang Thổ Nhĩ Kỳ vốn đã có hơn 3,5 triệu người đang chuẩn bị hồi hương bị phá sản.
Dòng "tỵ nạn" thứ 2 mới vô cùng nguy hiểm là hàng ngàn chiến binh có đầy đủ vũ khí tràn qua biên giới Thổ Nhĩ Kỳ bao gồm cả lực lượng được Thổ Nhĩ Kỳ nuôi dưỡng, hỗ trợ. Có thể coi đây là lực lượng cướp, giết, hiếp có vũ trang tận răng tràn vào lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ.
Thực tế tại Idlib, Thổ Nhĩ Kỳ như đang đi trên lưỡi dao, khi tham vọng thì lớn nhưng năng lực hạn chế, họ không thể kiểm soát được các lực lượng ở đây. Nhưng có lẽ là hậu quả bắt nguồn từ việc can thiệp vào cuộc chiến Syria mà không tính đến Nga ra tay.
Một cuộc tấn công vào Idlib sẽ tạo ra nhiều biến chứng cho Thổ Nhĩ Kỳ, cho mối quan hệ Nga-Thổ, nhưng khi các cuộc tấn công vào căn cứ không quân Nga bằng UAV đều bắt nguồn từ Idlib và cả khu vực Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát mà Thổ Nhĩ Kỳ không ngăn chặn được sẽ làm Nga hết kiên nhẫn…
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ triển khai ở Syria.
Điều đó có nghĩa là nếu Thổ Nhĩ Kỳ không ngăn chặn được khiêu khích, gây hấn của các lực lượng tại Idlib, đe dọa an ninh Nga tại Khmeimim và SAA trên đường tiếp xúc, vi phạm khu vực "giảm leo thang" thì Nga-Syria sẽ tấn công.
Với thực lực, tinh thần của quân đội Syria hiện có, với sự hỗ trợ của Nga thì giải phóng Idlib chỉ là vấn đề thời gian. Tuy nhiên, Nga đang tìm kiếm một giải pháp ngoại giao tối ưu, và đó là lý do vì sao Idlib được đưa lên hàng đầu tại cuộc gặp Sochi mới đây.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đang dựa vào Tổng thống Nga Putin để ngăn chặn cuộc tấn công vào Idlib của Syria có vẻ như là cách lựa chọn tốt nhất và cấp bách của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tại cuộc gặp Putin bên lề hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Johannesburg , Nam Phi mới đây, Erdogan nói: "Tôi đã yêu cầu sự can thiệp của Putin. Hy vọng của tôi là, cầu Chúa, Putin sẽ làm những gì cần thiết…"
Vậy Idlib có bị tấn công hay không?
Tìm kiếm giải pháp ngoại giao là việc của các nhà chính trị, nhưng chuẩn bị lực lượng, phương án, kế hoạch để tấn công vào Idlib là công việc của các sỹ quan tham mưu.
Cho đến nay hầu như Thổ Nhĩ Kỳ không ngăn chặn được lực lượng phiến quân tại Idlib, các UAV vẫn thường xuyên tấn công Khmeimim và đặc biệt, ngày 9/7, một cuộc đột kích ở vùng Turkmen Mountain ở phía bắc Latakia, giết chết ít nhất 25 binh sĩ chính phủ.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ triển khai ở Syria.
Phía Nga, Bộ Tổng TM quân đội Nga thông báo rằng, HTS cũng như Jabhat Tahrir al-Suriya, Faylaq al-Sham và một số nhóm chống chính phủ khác đã thành lập trụ sở hoạt động chung để lên kế hoạch tấn công chống lại lực lượng chính phủ Syria ở Latakia…
Như vậy, giải pháp ngoại giao "cưỡng chế hòa bình" của Nga đã không có tác dụng ít nhất là với lực lượng bị cấm hoạt động tại Nga và lực lượng khủng bố được LHQ xác định và do đó cuộc tấn công vào các mục tiêu được lựa chọn tại Idlib sẽ xảy ra…
Khu vực tác chiến chủ yếu là Bắc-Tây Bắc Latakia. Đối tượng tác chiến chủ yếu là HTS và các chiến binh nước ngoài khác. Mục tiêu tác chiến là kiểm soát biên giới Latakia-Thổ Nhĩ Kỳ và chiếm lại khu Jisr Al-Shughour chiến lược.
Lực lượng tham gia: Bộ Tham mưu SAA của Syria đã điều động các lực lượng tinh nhuệ, thiện chiến nhất từ chiến trường Tây Nam Syria như Quân đoàn cơ giới số 4, lực lượng Vệ binh Cộng hòa, lực lượng Hổ (Tiger Forrce) đến khu vực.
Riêng Nga, đã xuất hiện rất nhiều chuyến bay của IL-20M trên vùng trời Idlib. Có nghĩa là Nga đã lập dữ liệu mục tiêu cho các loại hỏa lực mà không loại trừ tên lửa Iskander - thứ vũ khí rất phù hợp với khu vực tác chiến.
Rõ ràng, với sự chuẩn bị về mặt quân sự như trên thì không thể nghi ngờ có một đòn tấn công vào Idlib. Tuy nhiên, đối tượng tác chiến chỉ trong phạm vi là lực lượng được Nga và LHQ xác định là khủng bố. Dù vậy, đây cũng là một sự chấp nhận bắt buộc khó khăn của Thổ Nhĩ Kỳ.
Trước tình hình này, khi Israel và Syria đã dịu đi bởi Nga; khi lực lượng người Kurd Syria đã "trở về với chính quyền Assad"…thì ý đồ của Ankara lập một vùng đệm trên lãnh thổ Syria là phi lý, phi pháp và phi thực tế. Do đó, tìm phương án rút lui sớm thì giá càng cao, là thượng sách.