Thổ Nhĩ Kỳ có sẵn sàng "đổ máu" vì Idlib hay không?
Một thực tế trên chiến trường tây bắc Syria cho chúng ta thấy cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều viện dẫn các thỏa thuận hòa bình được ký trước đây nhằm bảo vệ cho các quyết định can thiệp quân sự trên chiến trường.
Chiến thắng của Quân đội Arab Syria (SAA) ở tây bắc Syria theo quan điểm của Thổ Nhĩ Kỳ đã vi phạm trầm trọng Thỏa thuận Sochi về một Khu vực phi quân sự (DMZ) xung quanh "Idlib lớn" (các khu vực thuộc các tỉnh Idlib, Latakia và Aleppo do phiến quân kiểm soát).
Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện một loạt hành động nhằm hỗ trợ phiến quân. Tại mặt trận al-Nayrab, các tay súng của nhóm khủng bố Hayyat Tahrir al-Sham (HTS), Quân đội Quốc gia Syria (SNA) được trực tiếp chi viện hỏa lực của pháo binh Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) .
Nhưng nếu phiến quân và khủng bố chỉ tiếp diễn các cuộc phản công ở al-Nayrab dưới "mưa bom" của Không quân Vũ trụ Nga (VKS), đông nam Idlib có thể sẽ sớm sụp đổ trước các mũi tấn công của SAA.
Vậy nếu khu vực này được giải phóng, liệu SAA có bước qua "lằn ranh đỏ" và khiến Thổ Nhĩ Kỳ kích hoạt một đợt tấn công tổng lực sử dụng lực lượng đã được "tích tụ" ở Idlib hay không?
Một kịch bản về "vùng an toàn" tây bắc Syria. Đây cũng được cho là "lằn ranh đỏ" mới của Thổ Nhĩ Kỳ với các hoạt động quân sự của SAA ở đông nam Idlib.
Để xác định "lằn ranh đỏ", chúng ta cần xem xét tới khái niệm "vùng an toàn" của Thổ Nhĩ Kỳ và các đường phân giới hành chính giữa các tỉnh Latakia, Idlib và Aleppo cũng như các tuyến giao thông huyết mạch M4 và M5 trong khu vực.
Quan điểm của Thổ Nhĩ Kỳ về việc thiết lập một khu vực "đệm" ở biên giới với đường phân giới nhiều khả năng là cao tốc M4.
Điều này đồng nghĩa với việc các khu dân cư quan trọng ở tây bắc Syria nằm phía bắc của cao tốc M4 và một phần cao tốc M5 như Jisr al-Shughour, Furayka, Ariha, thủ phủ tỉnh Idlib và Saraqeb sẽ là giới hạn của các hoạt động quân sự từ phía Nga - Syria.
Quân đội Syria tiến quân tại đông nam Idlib (Nguồn: Ruptly).
Syria vừa "né" đẩy cao căng thẳng với Thổ, vừa giải phóng Idlib?
Có thể thấy rõ Nga-Syria đang bước vào giai đoạn cuối cùng của chiến dịch "Bình minh Idlib" với một loạt hoạt động quân sự mang đầy tính bất ngờ tại khu vực Jabal (cao nguyên) al-Zawiyah, đông nam Idlib.
Damascus không che giấu việc họ muốn giải phóng hoàn toàn tây bắc Syria nhưng với tình thế hiện tại, chỉ một tính toán sai lầm vẫn có thể kích hoạt một cuộc chiến tranh với Thổ Nhĩ Kỳ.
Syria đã chìm trong xung đột gần 9 năm, cả Nga lẫn Syria đều không muốn một cuộc chiến mới nổ ra khi đa phần mục tiêu của "Bình minh Idlib" đã đạt được (mở lại tuyến cao tốc M5 nối Aleppo với Damascus và đảm bảo an toàn cho tỉnh Aleppo và Hama).
Cách SAA tấn công hiện tại thể hiện rõ quan điểm này. Thay vì đánh "vỗ mặt" vào các vị trí quân sự được bảo vệ bởi các cứ điểm của TAF, SAA thường "đi vòng", chấp nhận vượt qua các khu vực không có tuyến đường giao thông để tránh leo thang căng thẳng.
Chiến sự tại đông nam Idlib, cụ thể hơn là Jabal al-Zawiyah sẽ sớm ngã ngũ trong một giao tranh lớn giữa SAA và Đảng Hồi giáo Turkestan (TIP) dự kiến sẽ sớm diễn ra.
Điều có thể khẳng định rằng tại mặt trận này, TAF sẽ khó có thể yểm trợ hoả lực cho các tay súng trung thành với họ.
Với việc kiểm soát Maarat Hurmah, Maar Zita, Jbala và Maar Tamater sáng 25/2, SAA sẽ tiến về Hizareen, Sufuhon, Kafr Nabl và có thể sẽ tiếp tục phát triển về Almasouzah và al-Enkawi nhằm cô lập nhóm khủng bố TIP tại Jabal al-Zawiyah.
"Nước cờ hiểm" của Thổ Nhĩ Kỳ
Một mục tiêu "phụ" của chiến dịch "Bình minh Idlib" đó là tiêu diệt tối đa sinh lực của các nhóm khủng bố ở Idlib như HTS, Đảng Hồi giáo Turkestan (TIP) và Ghurfat Eamaliat wa-Harid al-Mu'minin (GEHM).
Ước tính sau các thất bại ở Hama, nam Idlib và Aleppo, HTS còn từ 5 đến 10 nghìn tay súng, TIP có từ 3 đến 4 nghìn tay súng còn GEHM còn vài trăm tay súng.
Một tín hiệu đáng mừng hơn (cho cả Nga và Syria) là sau thất bại tại al-Nayrab hôm 20/2, Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu "rút kinh nghiệm".
Trong lúc đang cố gắng thuyết phục các nhóm khủng bố hoặc phiến quân rằng nếu tiếp tục tung lực lượng tấn công như "thiêu thân", chiến thắng sẽ tới. Nhưng lính Thổ đã rút khỏi tuyến đầu, để mặt các tay súng chống chính phủ dưới "mưa bom - bão đạn" của Nga-Syria.
Câu chuyện này tương tự như cách một người đang cố gắng loại bỏ một cái nhọt đau trên cơ thể bằng cách cố gắng chịu đau để nặn nó trước khi có biện pháp "mạnh tay" hơn.
Nếu các trận đánh tương tự al-Nayrab tái diễn liên tục,các nhóm khủng bố ở Idlib sẽ "sức cùng lực kiệt" và nếu TAF quyết định "ra tay", chúng trở thành mục tiêu rất dễ dàng với một cú "đâm sau lưng".
Chúng ta cần nhớ rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã liệt HTS, những kẻ đang "thống trị" Idlib là khủng bố từ năm 2018 và chưa bao giờ đưa tổ chức này ra khỏi danh sách khủng bố.
Một tay súng phiến quân (được cho là thuộc SNA) bị bắt sống tại tây bắc Syria khai rằng mình được tung vào chiến trường Idlib sau khi được huấn luyện tại Thổ Nhĩ Kỳ.