Phần quan trọng trong kế hoạch phản công lâu dài của Ukraine
Giới quan sát có nhiều ý kiến cho rằng cuộc phản công của Ukraine không đạt được tiến triển như kỳ vọng. Dù vậy, một số quan điểm nhận định, việc phương Tây tập trung vào đột phá về lãnh thổ đã bỏ qua một thực tế rằng Ukraine đang chiến đấu trong một cuộc xung đột về trung và dài hạn trên nhiều mặt trận trước một đối thủ mạnh hơn đáng kể. Hơn nữa, việc thiếu bước tiến lớn về lãnh thổ cũng phủ bóng lên những thành quả Ukraine đạt được trên chiến trường, đáng chú ý nhất là tại Crimea và Biển Đen.
Một phần quan trọng trong kế hoạch phản công lâu dài của Ukraine là đẩy Nga khỏi Bán đảo Crimea và phần còn lại của các khu vực Nga kiểm soát dọc bờ biển Ukraine. Kể từ khi xung đột nổ ra, Hạm đội Biển Đen có trụ sở tại thành phố cảng Sevastopol của Crimea là một phần quan trọng trong chiến dịch của Moscow.
Ảnh vệ tinh cho thấy khỏi bốc lên từ một trụ sở của Hải quân Nga ở Sevastopol, Crimea sau một cuộc tấn công tên lửa. Ảnh: Reuters
Các tàu chiến của Nga hoạt động ngoài khơi Sevastopol đã tiến hành phong tỏa bờ biển Ukraine, đồng thời phóng tên lửa hành trình nhằm vào các cơ sở hạ tầng của nước này.
Tuy nhiên, trong một vài tháng qua, Ukraine được cho là đạt được một số thành quả trong và quanh Crimea, trong đó có các cuộc tấn công nhắm vào cây cầu bắc qua Eo biển Kerch và nhiều cuộc tấn công vào Hạm đội Biển Đen, tác động lớn đến khả năng hoạt động của Nga trên bán đảo này và phía Tây Biển Đen.
Hồi tháng 9, Ukraine được cho là đã tiến hành các cuộc tấn công tên lửa vào các tài sản của Hải quân Nga ở Sevastopol. Một số cuộc tấn công được tiến hành sử dụng các tên lửa hành trình do Anh và Pháp cung cấp gần đây. Ukraine cũng tăng cường tấn công vào các cơ sở hạ tầng, cơ sở sửa chữa và trung tâm hậu cần của Nga trên Bán đảo Crimea với mục đích làm suy yếu khả năng của Moscow trong việc hỗ trợ Hạm đội Biển Đen.
Đầu tháng này, Kiev nhận trách nhiệm về 2 vụ tấn công vào hạm đội của Nga, sử dụng một loại phương tiện không người lái dưới nước mới để tấn công tàu tên lửa Buyan và tiến hành một vụ tấn công tau tuần tra Pavel Derzhavin của Moscow. Những cuộc tấn công này diễn ra sau khi Ukraine cố găng bào mòn khả năng phòng thủ tên lửa của Nga ở Crimea trong những tuần qua.
Giới quan sát nhận định, những diễn biến này phần nào tạo đột phá quan trọng cho Ukraine. Theo đó, các cuộc tấn công của Ukraine vào Crimea khiến cho Hạm đội Biển Đen không thể hoạt động tự do ở phía Tây Biển Đen. Hải quân Nga đã phản ứng bằng cách di chuyển các tàu chiến xa hơn về phía Đông tới căn cứ hải quân Novorossiysk - một thành phố cảng trên lục địa Nga.
Đây là một bước đi nhằm hướng đến mục tiêu lâu dài của Kiev là đẩy Nga khỏi Bán đảo Crimea bằng cách khiến cho họ không thể thực hiện các chiến dịch. Sự kết hợp giữa tiêu hao và dịch chuyển đã có hiệu quả trong việc hạn chế khả năng tuần tra của Hạm đội Biển Đen gần các cảng của Ukraine. Điều đó cũng cho phép Kiev đạt được một mục tiêu khác của chiến dịch, đó là mở 3 cảng nước sâu để vận chuyển ra quốc tế ngũ cốc và các hàng hóa khác.
Ukraine cũng tiến hành các cuộc đột kích với đội hình gồm các binh lính tinh nhuệ để đạt được mục tiêu. Ở Crimea, Ukraine đã tìm cách phá hủy và vô hiệu hóa các hệ thống phòng thủ tên lửa Nga nhằm chuẩn bị cho việc ném bom bán đảo này. Những hành động trên cũng cho phép Ukraine có cơ hội giành lại các giàn khoan dầu khí do Nga kiểm soát kể từ khi xung đột nổ ra, cũng là nơi họ đã sử dụng để giám sát radar trên biển. Bởi vì Ukraine chỉ có kho tên lửa tầm xa hạn chế nên Kiev phải linh động trong cách triển khai, trong đó có việc loại bỏ hệ thống phòng không của Nga nhiều nhất có thể.
Cùng lúc đó, Ukraine nỗ lực đạt bước tiến trong việc phát triển xuồng không người lái thế hệ mới tinh vi hơn có thể tấn công qua các phòng tuyến của Hạm đội Biển Đen.
Giới hạn thời gian của Ukraine
Một số nhà quan sát phương Tây cho rằng, vào cuối mùa hè, Ukraine đã cho thấy họ không chỉ có khả năng đánh chìm các tài sản trên biển của Nga mà còn khiến Hạm đội Biển Đen không thể sử dụng Sevastopol. Bộ Quốc phòng Anh thông báo Nga đã "di chuyển nhiều thiết bị tiên tiến, trong đó có các tàu chiến và tàu ngầm phóng tên lửa hành trình từ Sevastopol tới các khu vực xa hơn về phía Đông ở Novorossiysk".
Điều đó đã hạn chế khả năng hoạt động của Nga trên Biển Đen. Trong khi Ukraine vẫn còn một chặng đường dài để giành lại Simferopol,, thủ phủ của Crimea thì tiến triển hiện tại được cho là điều dường như không thể nghĩ tới vào năm ngoái.
Trong khi đó, giao tranh ác liệt tiếp tục diễn ra ở Avdiivka tại khu vực Donetsk, khi Nga bao vây thành phố và Ukraine tuyên bố đã gây tổn thất lớn cho các lực lượng và trang thiết bị của Moscow. Nga đã tiến hành các cuộc tấn công liên tục vào khu vực này. Giới phân tích cho rằng mục đích của Nga là bao vây thành phố và chiếm các khu đất cao gần một khu công nghiệp để kiểm soát hỏa lực các tuyến hậu cần của Ukraine hiệu quả hơn.
Hiện nay, Ukraine cũng đang đối mặt với khó khăn, nhất là sự ủng hộ ngày càng suy giảm của phương Tây. Lần đầu tiên, đã xuất hiện những luồng quan điểm phản đối việc hỗ trợ cho Kiev. Châu Âu đang rơi vào suy thoái và cạn kiệt kho vũ khí. Mỹ cũng trong tình cảnh tương tự.
Cuộc phản công mùa hè của Ukraine là một cuộc đua với thời gian. Chiến dịch này được cho là đã bị trì hoãn tới 9 tháng do sự chậm trễ trong việc vận chuyển vũ khí phương Tây.
“Tôi e rằng chúng ta sẽ phải thừa nhận rằng Ukraine không có nhiều cơ hội để đạt được thành quả quan trọng và đáng kể trong mùa hè này", Frederik Mertens, nhà phân tích chiến lược thuộc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Hague đánh giá.
Việc chia cắt hành lang trên đất liền và cô lập Bán đảo Crimea sẽ là chiến thắng quan trọng cho Ukraine và là một trong những mục tiêu chính của cuộc phản công. Kiev hy vọng sẽ tiến về phía thành phố Tokmak do Nga kiểm soát và Melitopol trước khi tiến đến Biển Azov.
Tuy nhiên, nhiều binh lính Ukraine ở trong các chiến hào đã mệt mỏi và kiệt sức trong khi thời tiết bùn lầy sẽ khiến việc tiến hành chiến dịch trở nên khó khăn hơn.