Thị trường ô tô Việt Nam: Khai tử nhiều mẫu xe, hàng Trung Quốc lấn tới

Sau giai đoạn đầu năm khá ảm đạm, thị trường ô tô Việt Nam đã có những khởi sắc rõ rệt trong quý III/2024, điều này giúp doanh số ô tô tăng trưởng mạnh đồng thời cũng mang đến triển vọng về nhiều lĩnh vực mới trong ngành.

Lượng ô tô bán tại Việt Nam đã giảm trong nửa đầu năm  đối với cả các thành viên của Hiệp hội các Nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) và TC Motor nhưng 3 tháng của quý III vừa qua đã có mức tăng trưởng mạnh mẽ để cứu vớt năm 2024. Tình hình kinh tế dù có nhiều khó khăn khiến người tiêu dùng hạn chế chi tiêu cho các sản phẩm giá cao nhưng giai đoạn nửa đầu năm đã có sự hồi phục.

Tổng doanh số ô tô của các thành viên VAMA đạt được trong 9 tháng đạt 225.538 xe, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể, xe du lịch đạt được số lượng 168.245 chiếc, tăng 7,5%, xe thương mại đạt 55.564 chiếc, tăng 7,4%; và xe chuyên dụng đạt 1.774 chiếc, tăng 5,6%. Mặt khác, sản lượng bán hàng xe lắp ráp đạt 113.641 chiếc, giảm 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái trong khi xe nhập khẩu đạt 111.942 chiếc, tăng trưởng 28,5%.

Đối với TC Motor, tổng kết 9 tháng năm 2024, hãng đã bán được 40.970 xe ô tô mang thương hiệu Hyundai, giảm nhẹ 0,6% so với cùng kì năm ngoái. Trong đó, lượng xe thương mại của Hyundai bán ra đạt 7.520 chiếc, số lượng còn lại là xe du lịch chiếm 33.387 chiếc.

Thị trường ô tô Việt Nam đã có cú hích lớn từ chính sách hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ của chỉnh phủ nhưng chỉ áp dụng trong 3 tháng (từ tháng 9 đến 11) thay vì nửa năm như những năm trước đây. Điều này cũng cho thấy một số hiệu quả khi doanh số tháng 9 đã tăng mạnh nhờ vào sự thúc đẩy đối với ô tô lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu cũng phải thực hiện ưu đãi mạnh mẽ để hút khách.

Đánh giá về chính sách này, TS. Lê Quốc Phương - Nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp - Thương mại, Bộ Công Thương cho rằng việc áp dụng giảm lệ phí trước bạ cần được áp dụng hiệu quả, tránh lạm dụng bởi đây chỉ là biện pháp kích cầu mang tính thời điểm.

Theo TS. Lê Quốc Phương: "Nếu như chúng ta vẫn tiếp tục giảm lệ phí trước bạ với yếu tố lắp ráp trong nước thì theo quy định của WTO và các FTA, chúng ta cũng phải giảm lệ phí trước bạ đối với ô tô nhập khẩu. Nhưng mà điều này sẽ khiến cho ô tô nhập khẩu tăng mạnh, gây khó khăn cho ngành sản xuất ô tô trong nước.

Do đó, thay vì các chính sách kích cầu ngắn hạn như vậy, theo tôi là chúng ta nên có các phương án chính sách dài hơn, bền vững hơn, thúc đẩy ngành sản xuất ô tô được lâu dài hơn.

Nửa đầu năm 2024, các hãng xe tích cực tìm kiếm thêm khách hàng thông qua các chương trình khuyến mại, ưu đãi và giảm giá hàng tháng trong bối cảnh thị trường ảm đạm và đặc biệt là nhiều thương hiệu ô tô với các xe nhập khẩu nguyên chiếc từ nước ngoài.

Những mẫu xe được ưu đãi và giảm giá hàng trăm triệu đồng trong nửa đầu năm có thể kể đến một số mẫu xe với mục đích xả hàng tồn kho sản xuất từ năm 2023 hoặc thậm chí từ năm 2022, điển hình như đợt khuyến mại của Mercedes-Benz Việt Nam, xuất hiện mẫu AMG GT53 4Matic+ giảm giá tới 719 triệu đồng. Mới đây, hãng xe Đức cũng triển khai chương trình hỗ trợ 100% lệ phí trước bạ dành cho V250 AMG (sản xuất năm 2022) với giá trị tới 451 triệu đồng.

Trong khi đó, các thương hiệu Nhật Bản với chủ yếu dải sản phẩm là xe nhập khẩu cũng được ưu đãi mạnh, điển hình là Subaru và Nissan, cũng nhằm đẩy doanh số và dọn kho với các xe đã sản xuất từ năm ngoái, với giá trị ưu đãi hầu hết đều lên tới hàng trăm triệu đồng.

Mitsubishi và Honda cũng thực hiện nhiều đợt ưu đãi trong nửa đầu năm với hầu hết các mẫu xe trong dải sản phẩm. Trong đó, Mitsubishi từng triển khai khuyến mại lớn cho Pajero Sport với mục đích dọn kho, giá trị ưu đãi tiền mặt đạt trên 200 triệu đồng với phiên bản cao cấp nhất. Honda cũng thực hiện mức hỗ trợ tương tự cho khách hàng mua xe Accord trong nhiều tháng trở lại đây.

Ưu đãi áp dụng cho xe lắp ráp trong nước nhưng chính sách này cũng tạo động lực cho doanh số bán hàng trong giai đoạn cuối năm.

Theo ông Hoàng Đức Hùng – Giám đốc Đại lý Mercedes Haxaco Láng Hạ, chính sách mới mang nhiều tác động tích cực: "Đại lý của chúng tôi sẽ không phải giảm giá quá nhiều để bán xe. Như Merz có 16 đại lý trên cả nước, ở Hà Nội thì có 3-4 đại lý. Việc giảm như thế đồng nghĩa với việc có nhiều khách hàng hơn và khi có nhiều khách hàng hơn thì việc giảm giá trực tiếp vào giá xe do đại lý trực tiếp giảm cho khách sẽ giảm bớt gánh nặng đi rất nhiều vì chính phủ đã hỗ trợ một phần cho khách hàng rồi. Điều đó cũng đồng nghĩa một phần là lợi nhuận của công ty cũng tăng hơn".

Tình trạng kinh doanh kém cỏi và liên tục đứng trong danh sách xe bán chậm nhất hàng tháng đã khiến một số mẫu xe bị khai tử ngay trong nửa đầu năm 2024. Không ít trong số đó đã từng có thời kỳ huy hoàng tại thị trường Việt Nam nhưng giờ đã không còn được ưa chuộng do thị hiếu khách hàng đã thay đổi.

Đáng chú ý nhất là bộ đôi Ertiga và Ciaz của Suzuki đã dừng bán trong vài tháng trở lại đây. Trường hợp của Ciaz khá rõ ràng khi đây là mẫu xe chỉ bán được vài chiếc mỗi tháng, và nhà máy sản xuất tại Thái Lan mới đây cũng thông báo sẽ sớm ngừng hoạt động, tạo động lực để Suzuki Việt Nam sớm loại bỏ mẫu sedan khỏi danh mục. Trong khi đó, Ertiga Hybrid vừa ra mắt thị trường trong nước cách đây vài năm nhưng doanh số không khả quan và trùng lặp đối tượng khách hàng với XL7 nên cũng sớm phải nhường sân chơi.

Theo chia sẻ từ Suzuki Việt Nam, kế hoạch của hãng này đã thay đổi trong năm nay cùng với nhiều sự kiện xảy ra, do đó hãng sẽ tối ưu lại danh mục sản phẩm và mang về mẫu xe mới trong thời gian tới.

"Suzuki sẽ có một mẫu gầm cao mới trong 1-2 năm tới cho thị trường Việt Nam, còn hiện tại XL7 là dòng xe chủ lực" – đại diện Suzuki Việt Nam chia sẻ.

Mazda BT-50 cũng vừa được phát hiện đã biến mất khỏi danh mục sản phẩm của Mazda. Thị phần của mẫu xe này trong phân khúc bán tải không quá lớn nên việc biến mất của xe đã không còn bất ngờ, nhưng một số tư vấn bán hàng tại đại lý cho biết đây chỉ là động thái nhằm chuẩn bị để ra mắt phiên bản mới.

Sau nửa đầu năm 2024, hàng loạt các thương hiệu ô tô tới từ Trung Quốc đã xâm chiếm thị trường Việt Nam một cách nhanh chóng. Bên cạnh những cái tên đã xuất hiện từ trước như MG, Hongqi, Wuling, Haima, Haval, Lynk & Co, thị trường trong nước tiếp tục được thông báo có thêm các hãng như: GAC, Jaecoo, BYD và AION.

Đây chỉ là số lượng nhỏ các thương hiệu, các nhà sản xuất Trung Quốc còn rất nhiều thương hiệu khác đang nhăm nhe tiến vào Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, hàng loạt mẫu xe cũng được các hãng mang đến Việt Nam nhằm tăng thêm lựa chọn cho người dùng.

Điển hình trong đó là mẫu Lynk & Co 06 vừa ra mắt với giá bán cạnh tranh trực tiếp trong phân khúc SUV đô thị, MG4 là mẫu xe thuần điện đầu tiên phổ thông của Trung Quốc có mặt tại Việt Nam hay bộ ba Atto 3, Dolphin và Seal của BYD được giới thiệu đến thị trường Việt Nam theo diện nhập khẩu.

Các mẫu xe của Omoda và Jaecoo (thuộc tập đoàn Chery) cũng sẽ sớm có mặt tại Việt Nam trong thời gian tới và thực tế đã được tổ chức lái thử tại VIệt Nam như Omoda C5 và E5, cùng với Jaecoo 7 và 7 PHEV.

Mới đây, BYD đã bổ sung bộ đôi xe điện mới M6 và HAN cạnh tranh trong phân khúc MPV và sedan hạng E tại Việt Nam. Ngoài ra, AION cũng giới thiệu 2 mẫu xe ES và Y Plus nhắm đến các phân khúc xe phổ thông và đã kèm sẵn pin điện. Trong khi đó, GAC lại chơi trội hơn khi tung ra bộ đôi GS8 đối đầu với các SUV cỡ trung và M8 ở phân khúc MPV cỡ lớn cao cấp.

Tuy nhiên, đánh giá về làn sóng xe Trung Quốc tràn vào Việt Nam hiện nay, chuyên gia ô tô Nguyễn Thanh Hải (Hải Kar) cho rằng sẽ khó có làn sóng xe ô tô Trung Quốc như đã từng xảy ra với xe máy.

“Trước đây, người dân dễ dàng mua xe máy Trung Quốc bởi giá rẻ, đó là phương tiện phù hợp với đa phần người dân Việt Nam bởi tính đa năng, nhỏ gọn có thể len lỏi mọi ngóc ngách nên tạo nên làn sóng mạnh mẽ. Trong khi đó, ô tô lại là câu chuyện hoàn toàn khác và rất khó xảy ra bởi có nhiều điểm khác nhau từ giá bán đến nhu cầu sử dụng” – ông Hải bày tỏ.

Xe điện tiếp tục bùng nổ tại thị trường Việt Nam với đầu tàu là VinFast, hãng đã giới thiệu và giao một số mẫu xe trong nửa đầu năm 2024 gồm VF 6, VF 7 và VF 3. Trong đó, bộ đôi VF 6 và VF 7 được cho sẽ mang lại bứt phá doanh số trong dịp giữa năm nay khi lượng xe xuất xưởng đạt mức dồi dào hơn. Trong khi đó, VF 3 vừa được tổ chức lái thử vào đầu năm nay và dự kiến sẽ chính thức đến tay khách hàng ngay trong tháng 8 tới sẽ mang đến doanh số khổng lồ cho VinFast.

Kết quả kinh doanh mới được công bố bởi hãng xe điện này cho thấy tổng cộng khoảng 53.000 ô tô điện đã được giao đến tay khác hàng trong 9 tháng đầu năm 2024, tăng trưởng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Đồng thời, hãng xe điện Việt Nam còn 3 tháng và hoàn toàn có khả năng đạt mục tiêu doanh số 80.000 xe kỳ vọng trong năm 2024.

VinFast cũng đã điều chỉnh mục tiêu 2024, mốc thời gian hoàn thành và chính thức đi vào hoạt động của nhà máy Bắc Carolina - Mỹ, dự kiến trong năm 2028. Hiện VinFast đang tập trung khai thác một số thị trường mới nổi khu vực Đông Nam Á như: Thái Lan, Indonesia và Philippines. Hãng đã động thổ nhà máy xe điện tại Indonesia và dự kiến sẽ vận hành trong năm sau.

Không bỏ quên thị trường Việt Nam đang xuất hiện nhiều đối thủ từ Trung Quốc, VinFast đã thông báo chính sách ưu đãi mới áp dụng từ ngày 1/7 với việc các xe điện của hãng sẽ được sạc miễn phí trong vòng 1 năm tới, cùng đặc quyền gửi xe miễn phí dưới 5 tiếng, ưu tiên đỗ tại mọi điểm thuộc hệ sinh thái Vingroup, cư dân Vinhomes được gửi và sạc diện miễn phí trong các bãi đỗ xe Vinhomes trong vòng 2 năm tới.

Đánh giá về xe điện tại Việt Nam, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc - Giám đốc Chương trình Đào tạo kỹ thuật ô tô (Đại học Bách khoa Hà Nội), cho rằng đây vẫn chưa phải thời điểm tăng trưởng mạnh nhất của xe điện khi hạ tầng chưa đáp ứng nhu cầu.