Cách đây 5 năm, những người đam mê phim “chưởng” Hồng Kông đã phát sốt với Diệp Vấn, tác phẩm điện ảnh võ thuật bán tiểu sử nói về quãng đời của Diệp Vấn (1893 - 1972), một trong những đại danh sư của võ phái Vĩnh Xuân quyền. Nam tài tử Chân Tử Đan đã hoàn thành xuất sắc vai diễn chính của mình sau 8 tháng miệt mài tập luyện môn võ mà anh chưa từng “sử dụng” trong những bộ phim trước đó.
Nguyên tắc của Vĩnh Xuân là “Dĩ Nhu Chế Cương”, nhưng không phải là không có Cương như nhiều người nhầm tưởng mà là “Cương Nhu Phối Triệt” nghĩa là kết hợp nhuần nhuyễn Cương – Nhu một cách triệt để và hiệu quả nhất. Nhìn từ góc độ nào đó, Barca đã bước vào kỷ nguyên huy hoàng trong suốt 5 năm qua bằng triết lý “dĩ nhu chế cương”. Dưới thời Pep Guardiola và Tito Vilanova, sự mềm mại là một trong những điểm nhấn trong cách vận hành chiến thuật của đội bóng xứ Catalan.
Điều dễ nhận thấy là Barca không cần… tranh chấp tay đôi quá nhiều với đối thủ để giành quyền kiểm soát bóng. Thay vào đó, cả đội hình Azulgrana (kể cả thủ thành Valdes) chủ động giữ bóng chủ yếu bằng cách giữ cự ly gần nhau và phối hợp theo hình zic zac, chiều ngang hoặc thậm chí là chuyền ngược lại phía sau. Đội hình gồm hầu hết là những cầu thủ sở hữu những phẩm chất kỹ thuật hơn người là nền tảng cơ bản, cho phép Barca triển khai lối chơi tiqui-taca đúng nghĩa.
Không có gì là hoàn hảo, lối chơi của Barca đôi khi còn bị chê là “buồn ngủ” nhưng nó lại là thứ vũ khí gieo rắc nỗi ám ảnh cho mọi đối thủ. Thực tế là từ khi ngồi vào chiếc ghế nóng tại Nou Camp, Tata Martino vẫn duy trì được sự chủ động trong cách vận hành chiến thuật của Azulgrana giống như 2 người tiền nhiệm. Thậm chí, Barca còn chủ động hơn trước với lối chơi pressing của nhà cầm quân được ví như đệ tử của “trường phái Marcelo Bielsa”.
Muốn thắng nhanh, Barca cần chơi… chậm lại
Tuy nhiên, 2 thất bại liên tiếp trước Ajax và Bilbao mới đây chỉ ra rằng, Barca không thể duy trì được lối đá đòi hỏi tốc độ, thể lực và cường độ cao như hiện tại. Martino đã được cảnh báo về điều này bằng chấn thương của những Alba, Adriano và đặc biệt là Messi, nhưng dường như ông vẫn không có giải pháp thiết thực nào để tiết kiệm sức lực cho các học trò. Trước Ajax, Tata không giấu giếm ý định hạ gục nhanh, tiêu diệt gọn đối thủ để gắn xi măng vào ngôi đầu bảng tại Champions League.
Ở San Mames, ông đốc thúc các cầu thủ gây sức ép liên tục trong 20 phút đầu nhằm đánh gục ý chí chiến đấu của Bilbao . Thế nhưng, điều này chẳng khác nào “lấy cứng chọi cứng, lấy cương so cương”. Càng chơi nhanh, Barca càng loạn nhịp và bế tắc, càng lao vào ăn thua với đối thủ, Barca càng mất đi sự tỉnh táo.
Hệ quả là gã khổng lồ xứ Catalan phải nhận bàn thua duy nhất vào thời điểm mà những Neymar, Xavi và Iniesta,… đã thở không ra hơi. Barca giống như cơn bão có thể tạo nên những chiến thắng hủy diệt khi tràn đầy năng lượng và hưng phấn. Chỉ có điều, chẳng cơn bão nào duy trì được sức tàn phá trong một thời gian dài. Hơn nữa, nếu để ý kỹ hơn, một cơn cuồng phong đủ sức quật ngã bất cứ cây cổ thụ nào, song lại bất lực trước cây liễu mảnh mai, hay cây cỏ may mềm mại ….Vì sao? Đấy là bởi vì Dĩ Nhu Chế Cuơng, một quy luật kỳ diệu của thiên nhiên.
Thế nên, có lẽ đây là thời điểm Tata Martino cần áp dụng nguyên lý Nhu trong Vĩnh Xuân quyền vào trong chiến thuật của mình!
