Ai đã bắn hạ máy bay do thám của Mỹ?
Vào ngày 27 tháng 1, lực lượng Taliban tại Afghanistan đã đưa ra tuyên bố, họ đã bắn hạ một máy bay trinh sát E-11A của Lực lượng đặc biệt Mỹ ở quận Sado-Khelu thuộc tỉnh Ghazni của Afghanistan khi đang thực hiện chuyến bay do thám ở tỉnh này.
Theo thông báo được phát đi từ Lầu Năm Góc, tất cả các sĩ quan CIA trên máy bay, bao gồm cả người đứng đầu cơ quan đặc biệt ở Trung Đông Michael D'Andrea đã bị thiệt mạng, máy bay bị phá hủy hoàn toàn.
Lực lượng Taliban đã đính kèm video và hình ảnh về đống đổ nát của máy bay, phía sau bức ảnh, một phần thân máy bay còn nguyên vẹn, mặc dù nó đã bị cháy. Rõ ràng, các phi công đã cố gắng hạ cánh chiếc máy bay rơi xuống sườn núi.
Về mặt lý thuyết, có khả năng sẽ còn thành viên phi hành đoàn sống sót. Nhưng có lẽ Taliban đang đánh lừa người Mỹ trong cuộc chiến thông tin. Vì theo các báo cáo sau đó, Chính phủ Afghanistan tuyên bố rằng, phi hành đoàn không ai còn sống sót.
Trong video của phiến quân Taliban về chiếc máy bay bị rơi, các chiến binh đã nói thu được nhiều tài liệu, tuy nhiên những thông tin trên đều chưa được kiểm chứng.
Lúc đầu, Lầu Năm Góc phủ nhận tin tức máy bay rơi từ Afghanistan, nhưng sau đó Tướng David Goldfein, Tham mưu trưởng Không quân Mỹ đã thừa nhận: Có vẻ như chúng tôi đã mất máy bay, nhưng hiện tại chúng tôi chưa biết tình trạng của phi hành đoàn.
Một số phương tiện truyền thông nước ngoài cho rằng, chiếc máy bay trinh sát trên đã bị tấn công bằng hỏa lực từ dưới mặt đất.
Hãng tin Anh Reuters đưa tin, sau vụ tai nạn, lực lượng đặc nhiệm Mỹ đã nhanh chóng đến địa điểm máy bay gặp nạn, đã cứu được một số thành viên phi hành đoàn từ đống đổ nát, nhưng vẫn chưa xác định chính xác số người chết. Nhưng lực lượng Taliban nói họ đếm được 7 xác chết.
Giám đốc Cơ quan Quản lý không lưu Afghanistan Gulam Masum Massumi lên tiếng về một số thông tin. Ông nói rằng, chiếc máy bay bị rơi là loại máy bay quân sự, tuy nhiên không phải là loại máy bay ném bom mà là loại máy bay trinh sát.
Chiếc máy bay bị rơi là loại E-11A, sản xuất năm 2009, được thiết kế để thu thập thông tin tình báo và chỉ huy trên không, bao gồm cả việc điều khiển UAV tấn công mục tiêu. Đây là loại máy bay được mệnh danh là "nút kết nối thông tin chiến trường" (BACN).
Thiết bị tương tự cũng được lắp đặt trên máy bay không người lái RQ-4B Block 20, phạm vi liên lạc truyền phát tối đa với tốc độ đường truyền là 274 Mb/s, cự ly liên lạc tối đa 280 km.
E-11A được coi là giải pháp hữu hiệu, giúp các khí tài khác nhau của Mỹ "hòa mạng" làm một và giúp kết nối binh sĩ dưới mặt đất với kiểm soát không lưu tiền phương (FAC) hoặc kiểm soát không kích liên quân (JTAC), nhất là trong địa hình phức tạp, gây ảnh hưởng tới việc truyền tín hiệu liên lạc.
Ngoài ra E-11A có thể cung cấp thông tin tình báo trên không và điều khiển chính xác cho tên lửa tiến công mục tiêu đang di động, như trường hợp trong cuộc tấn công vào Tướng Suleimani, chỉ huy cơ quan tình báo của Iran hồi đầu tháng 1 vừa qua.
Hiện nay Không quân Mỹ bố trí 4 chiếc máy bay E-11A, có số hiệu 11-9001, 11-9355, 11-9353 và 12-9506 tại căn cứ Phi đoàn tác chiến điện tử viễn chinh số 451, có trụ sở tại tỉnh Kandahar của Afghanistan.
Hiện tại chưa thể kết luận chiếc E-11A có phải bị các chiến binh Taliban bắn hạ, hoặc rơi vì lý do kỹ thuật và liệu chiếc máy bay xấu số này có phải là phương tiện chỉ huy, điều khiển chiếc UAV phóng tên lửa vào xe chở tướng Suleimani hay không. Đó vẫn là câu trả lời bỏ ngỏ, nhưng mọi thứ đều có thể xảy ra.
Chiếc máy bay E-11A bị rơi
Liệu có "Hoàng tử bóng đêm" trên chiếc máy bay xấu số?
Nguồn tin về viên sĩ quan CIA cao cấp Michael D'Andrea, người bị thiệt mạng trên chiếc máy bay xấu số, được cung cấp đầu tiên bởi các sĩ quan tình báo Quân đội Nga (GRU).
Tên của Michael bắt đầu xuất hiện trên các phương tiện truyền thông sau vụ ám sát Tướng tình báo Iran Suleymani, khi các bài báo trên các tờ Mehr News và Radio Farda (Mehr là một cơ quan thông tấn của Iran, có trụ sở tại Tehran) tuyên bố rằng, Michael là người chỉ đạo hoạt động đặc biệt của Mỹ tại khu vực Trung Đông và là người ra lệnh trực tiếp hạ sát Tướng Suleymani.
Việc thiệt mạng của sĩ quan CIA cao cấp Michael D'Andrea và chiếc máy bay trinh sát xấu số có thể khép lại một "trang đen" trong quan hệ Iran-Mỹ và làm "hạ nhiệt" những cái "đầu nóng" của Iran, đòi trả thù người Mỹ, sau vụ giết hại Tướng Suleymani.
Hiện nay, lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) có mạng lưới chân rết nắm tin tức lớn nhất ở Afghanistan. Nói cách khác, người Iran chắc chắn biết nhiều về chiếc E-11A rơi hơn bất kỳ ai khác, có lẽ họ có thông tin về cái chết của siêu điệp viên Mỹ, nhưng tin tức chưa được kiểm chứng.
Sĩ quan CIA cao cấp Michael D'Andrea là người có lập trường cứng rắn, năm 2017 ông được CIA bổ nhiệm làm người đứng đầu các hoạt động đặc biệt của cơ quan này về Iran, để cảnh báo cho Teheran về lập trường cứng rắn hơn của chính quyền Trump.
Sự kiện này đã xảy ra vào đêm trước khi Mỹ rút khỏi Kế hoạch thỏa thuận hạt nhân Iran (JCPOA). Thông tin như vậy được tờ New York Times loan tin, sau đó tờ báo này bị chỉ trích vì tiết lộ thông tin về một điệp viên bí mật.
Tuy nhiên, trước đó các phương tiện truyền thông Mỹ đã đưa tin về nhân viên CIA này, đặt cho ông biệt danh là "Hoàng tử bóng đêm" hoặc "Ayatollah Michael". Tại các diễn đàn của các cựu binh tình báo ở nước ngoài, họ viết rằng D'Andrea đã giành được danh tiếng của một "Sát thủ tài năng".
Về bề dày "thành tích", chính D'Andrea là người được giao nhiệm vụ ám sát Imad Mugnia, Cựu Chánh văn phòng của Hezbollah (tổ chức bị Mỹ liệt vào danh sách khủng bố). Năm 2008, D'Andrea cũng tham gia "săn lùng" ông trùm khủng bố quốc tế Osama bin Laden và thậm chí còn săn đuổi "kẻ thù của nước Mỹ" vào một chỗ để "hốt gọn".
Tất cả những "thành tích" trên đã đủ lý do để tin rằng, D'Andrea là nhân vật am hiểu và nổi bật nhất của CIA ở khu vực Trung Đông.
Đáng chú ý là ở Iran, họ thực sự ăn mừng chiếc máy bay bị rơi và cái chết của "Hoàng tử bóng đêm". Nếu Ayatollah Michael còn sống, anh ta đã xuất hiện trên truyền hình Mỹ để truyền thông Iran "bị hố".
Những ảnh chụp về tài liệu từ chiếc máy bay E-11A gặp nạn do Taliban tung lên mạng Internet. Tuy nhiên những thông tin trên đều chưa được kiểm chứng.
Vũ khí nào đã bắn rơi chiếc máy bay trinh sát của Mỹ?
Đáp lại những thông tin xung quanh vụ chiếc máy bay trinh sát E-11A của Mỹ bị rơi đó là thái độ im lặng của các cơ quan có thẩm quyền của Mỹ.
Đại tá Sonny Legget, phát ngôn viên của lực lượng Mỹ ở Afghanistan, mặc dù xác nhận rằng chiếc máy bay bị rơi thuộc Quân đội Mỹ, nhưng nói rằng, nguyên nhân của vụ tai nạn vẫn chưa được xác định nhưng không loại trừ dấu hiệu cho thấy, máy bay rơi là do bị tấn công bằng tên lửa của Taliban.
Nhưng nếu tên lửa của Taliban bắn rơi chiếc E-11A thì phiến quân dùng loại tên lửa nào? Bởi vì hiện nay các lực lượng của Taliban chỉ sở hữu các loại tên lửa phòng không vác vai tầm nhiệt, có độ cao phòng không chưa đến 4 km, trong khi đó chiếc E-11A hoạt động ở độ cao trên 10 km?
Nhiều suy đoán cho rằng Iran có thể đã hợp tác với Taliban và cung cấp cho phiến quân vũ khí phòng không tầm cao? Nếu thông tin này là sự thật, nó đồng nghĩa với việc Iran không "đùa" khi tuyên bố về năng lực của lực lượng vũ trang và lực lượng tình báo của họ.
Nếu sĩ quan CIA cao cấp D'Andrea đã chết, thì Iran sẽ có thể "thở phào" khi nhân vật tình báo số một của CIA về Iran đã chết và đó hành động báo thù thực sự cho Tướng Soleimani như tuyên bố của nhà lãnh đạo tinh thần của Iran Ayatollah Ali Khamenei từng tuyên bố trong đám tang của Tướng Soleimani hôm 5 tháng 1 vừa qua./.